Rober de Lamanon

Rober de Lamanon
fr. Jean Honoré Robert de Paul de Lamanon
Doğum tarixi 6 dekabr 1752(1752-12-06)[1][2]
Doğum yeri Salon-de-Provans
Vəfat tarixi 11 dekabr 1787(1787-12-11)[1][2] (35 yaşında)
Vəfat yeri Tutila, Samoa (arxipelaq)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rober de Lamanon (fr. Jean Honoré Robert de Paul de Lamanon; 6 dekabr 1752, Salon-de-Provans — 11 dekabr 1787, Tutila, Samoa (arxipelaq)) — fransız fizik, botanik və meteoroloq. O, bir neçə elmi ekspedisiyada iştirak etmiş və sonuncu ekspedisiyada vəfat etmişdir (Laperuz ekspedisiyası).[3]

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Onun ailəsi Lamanonun nəcib ailələrindən (1572-ci ildən etibarən) idi. Atası Jan Fransua de Pol de Lamanon, anası Anna de Baldonidir (Eks-an-Provansda anadan olub). İki bacısı və Ogüst Pol de Lamanon (1748–1820) adında özündən böyük bir qardaşı olub. Ogüst atası tərəfindən Fransa Hərbi Dəniz Qüvvələrinə təyin olunub və əvvəlcə Tulonda qardemarin, daha sonra isə zabit kimi fəaliyyət göstərib.

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Roberin qardaşı Ogüst atasının ölümündən sonra ordunu tərk edərək elmi fəaliyyətlə məşğul olmağa başlamışdır. Rober dini fəaliyyətini başa vurmuş və qardaşı ilə birlikdə bitki, sənədlər, əlyazmalar və sənətkarlıq nümunələrini toplamaq üçün Avropaya və Fransa vilayətlərinə səyahət etmişdirlər. Parisdə elmi biliklərini təkmilləşdirdikdən sonra dövrün ən məşhur alimləri ilə tanış olmuşdurlar: Laplas, Jüsse, Dalamber, Monj qardaşları, Volney, Malzerb və Fransa Elmlər Akademiyasının katibi Kondorse.

Paris ətrafında aşkar edilmiş Roberin hesabatı (Fizikaya dair müşahidələr) fiziki coğrafiyanın tarixi coğrafiyaya çevrilməsinə töhfə vermişdir. Hələ Nikolas Demare (1725-1815) üç il bundan əvvəl[3] - 1774-cü ildə prizmatik bazaltı qədim lava axınları kimi təqdim eləyən essesini dərc etdirərkən Roberin təcrübəsi hələ elmdə yenilik idi.

Parisdən İngiltərəyə olan səfərinin "enerjili və olduqca maraqlı" olduğunu bildirən Rober, şiddətli bir fırtına zamanı gəmi səfərinə kapitanlıq etməyi öz üzərinə götürmüşdü.[4][5]

Xatirəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1883-cü ildə Samoada Tutuila adasının şimal-qərb sahilindəki Qırğın Körfəzində Aasu qəsəbəsində Laperuz ekspedisiyasında həlak olmuş şəxslərin xatirəsinə xatirə kompleksi tikilmişdir. Üzərində xaçın da olduğu abidədə "Morts pour la Science et la Patrie" ("Elm və Vətən üçün ölənlər") sözləri və samoalılar ilə qarşıdurmada öldürülən on bir fransız dənizçinin adı həkk olunub, hansı ki onlardan biri də Rober de Lamanondur.[6]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Robert De Lamanon // GeneaStar.
  2. ↑ 1 2 Robert de Paul de Lamanon // www.accademiadellescienze.it (it.).
  3. ↑ 1 2 Rudwick, Martin J. S. Bursting the Limits of Time: The Reconstruction of Geohistory in the Age of Revolution. Chicago: University of Chicago Press. 2007. 208–212. ISBN 9780226731131.
  4. ↑ Encyclopædia Britannica: Or, A Dictionary of Arts, Sciences, and Miscellaneous Literature, Enlarged and Improved, Volume 11. University of Michigan: Archibald Constable. 1823. 500.
  5. ↑ Bibliotheca Australiana, Issue 28. 1799. 324–330.
  6. ↑ Stanley, David. Moon Handbooks South Pacific. David Stanley. 2004. 481. ISBN 1-56691-411-6. İstifadə tarixi: December 18, 2010.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]