Santa Muerte

Santa Muerte

Santa Muerte (ispancadan – "Müqəddəs ölüm") — əsasən Meksika və ABŞ-də yayılmış, xalq katolisizmində və Meksika neopaqanizmində idol və ilahə.^[1][2] O, ölümün təcəssümüdür və onun fədailəri onu sağalma, qoruma və axirətə təhlükəsiz çatdırılma ilə əlaqələndirirlər.^[3] Katolik kilsəsinin^[3] və yevangelist hərəkatların^[4] liderləri tərəfindən qınanılmasına baxmayaraq, onun kultu XXI əsrin əvvəlindən bəri getdikcə artır.^[5]

Təşkilat

Kultun bəzi nümayəndələrini "Meksika və ABŞ-nin ənənəvi Katolik kilsəsi" adlanan kilsə birləşdirir. Təsisçisi David Romodur. Bu təşkilatın ilk kilsəsi 1999-cu ildə meydana çıxmışdır.^[6]

Mənbə

İstinadlar

1. Chesnut, R. Andrew. Healed by Death: Santa Muerte, the Curandera // Hunt, Stephen J. (redaktor). Handbook of Global Contemporary Christianity: Movements, Institutions, and Allegiance. Brill Handbooks on Contemporary Religion. 12. Leiden: Brill Publishers. 2016. 336–353. doi:10.1163/9789004310780_017. ISBN 978-90-04-26539-4. ISSN 1874-6691.
2. Flores Martos, Juan Antonio. La Santísima Muerte en Veracruz, México: Vidas Descarnadas y Práticas Encarnadas // Flores Martos, Juan Antonio; González, Luisa Abad (redaktorlar ). Etnografías de la muerte y las culturas en América Latina (ispan). Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla–La Mancha. 2007. 273–304. ISBN 978-84-8427-578-7. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
3. Chesnut, 2018. səh. 6–7
4. Kingsbury and Chesnut 2020 Arxivləşdirilib 2022-09-22 at the Wayback Machine, Colonizing Death -American Evangelist Crusades Against Santa Muerte at Landmark Shrine in Tepito Arxivləşdirilib 2022-09-22 at the Wayback Machine, Global Catholic Review
5. Chesnut, R. Andrew. Santa Muerte: The Fastest Growing New Religious Movement in the Americas (Speech). Lecture. Portland, Oregon: University of Portland. 26 October 2017. 7 February 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 August 2021.
6. "Власти Мексики борются с культом Святой Смерти". 2016-02-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.

Ədəbiyyat

• Chesnut, R. Andrew. Devoted to Death: Santa Muerte, the Skeleton Saint (Second). New York: Oxford University Press. 2018 [2012]. doi:10.1093/acprof:oso/9780199764662.001.0001. ISBN 978-0-19-063332-5. LCCN 2011009177.

Əlavə ədəbiyyat

Akademik jurnallar

• Bastante, Pamela; Dickieson, Brenton. "Nuestra Señora de las Sombras: The Enigmatic Identity of Santa Muerte". Journal of the Southwest. Tucson: Southwest Center at the University of Arizona. 55 (4). Winter 2013: 435–471. doi:10.1353/JSW.2013.0010. ISSN 2158-1371. JSTOR 24394940.
• Bromley, David G. Chesnut, R. Andrew; Metcalfe, David (redaktorlar ). "Santa Muerte as Emerging Dangerous Religion?". Religions. Basel: MDPI. 7 (6: Death in the New World: The Rise of Santa Muerte). June 2016: 65. doi:10.3390/rel7060065. eISSN 2077-1444.
• Gaytán Alcalá, Felipe. "Santa entre los Malditos: Culto a La Santa Muerte en el México del siglo XXI". LiminaR: Estudios Sociales y Humanísticos (ispan). Tuxtla Gutiérrez: Centro de Estudios Superiores de México y Centroamérica (CESMECA) – Universidad de Ciencias y Artes de Chiapas. 6 (1). January–June 2008: 40–51. doi:10.29043/liminar.v6i1.265. eISSN 2007-8900. ISSN 1665-8027. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
• González, César R. "La Santa Muerte: symbole et dévotion envers "la reine des épouvantables"/Santa Muerte: Symbolism and devotion to the "Lady of Holy Death"". Sociétés (fransız). Paris: De Boeck Supérieur. 4 (146). 2019: 91–103. doi:10.3917/soc.146.0091. ISSN 0765-3697 – Cairn.info vasitəsilə.
• Higuera-Bonfil, Antonio. "Fiestas en honor a la Santa Muerte en el Caribe mexicano". LiminaR: Estudios Sociales y Humanísticos (ispan). Tuxtla Gutiérrez: Centro de Estudios Superiores de México y Centroamérica (CESMECA) – Universidad de Ciencias y Artes de Chiapas. 13 (2). July–December 2015: 96–109. doi:10.29043/liminar.v13I2.395. eISSN 2007-8900. ISSN 1665-8027. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
• Kingsbury, Kate; Chesnut, R. Andrew. Oleszkiewicz-Peralba, Małgorzata (redaktor). "Syncretic Santa Muerte: Holy Death and Religious Bricolage". Religions. Basel: MDPI. 12 (3: Syncretism and Liminality in Latin American and Latinx Religions). March 2021: 220. doi:10.3390/rel12030220. eISSN 2077-1444.
• Kingsbury, Kate; Chesnut, R. Andrew. Boudreault-Fournier, Alexandrine (redaktor). "Santa Muerte: Sainte Matronne de l'Amour et de la Mort". Anthropologica. University of Toronto Press. 62 (2). December 2020: 380–393. doi:10.3138/anth-2019-0004. ISSN 2292-3586. LCCN 56004160. OCLC 610393076.
• Kingsbury, Kate; Chesnut, R. Andrew. Usarski, Frank (redaktor). "Holy Death in the Time of Coronavirus: Santa Muerte, the Salubrious Saint". International Journal of Latin American Religions. Berlin: Springer Nature. 4 (1). September 2020: 194–217. doi:10.1007/s41603-020-00110-6. eISSN 2509-9965. ISSN 2509-9957. PMC 7485595 .
• Kingsbury, Kate. Usarski, Frank (redaktor). "Death is Women's Work: Santa Muerte, a Folk Saint and Her Female Followers". International Journal of Latin American Religions. Berlin: Springer Nature. 4 (1). July 2020: 43–63. doi:10.1007/s41603-020-00106-2. eISSN 2509-9965. ISSN 2509-9957.
• Kingsbury, Kate; Chesnut, R. Andrew. Usarski, Frank (redaktor). "Not Just a Narcosaint: Santa Muerte as Matron Saint of the Mexican Drug War". International Journal of Latin American Religions. Berlin: Springer Nature. 4 (1). February 2020: 25–47. doi:10.1007/s41603-020-00095-2. eISSN 2509-9965. ISSN 2509-9957.
• Kristensen, Regnar A. Jones, Gareth; Macaulay, Fiona; Miller, Rory (redaktorlar ). "La Santa Muerte in Mexico City: The Cult and its Ambiguities". Journal of Latin American Studies. Cambridge: Cambridge University Press. 47 (3). February 2015: 543–566. doi:10.1017/S0022216X15000024. ISSN 1469-767X. LCCN 79008163. OCLC 01800137.
• Kristensen, Regnar A. "How did Death become a Saint in Mexico?". Ethnos: Journal of Anthropology. Taylor & Francis. 81 (3). August 2014: 402–424. doi:10.1080/00141844.2014.938093.
• Marrero, Roberto Garcés. "La Santa Muerte en la Ciudad de México: Devoción, vida cotidiana y espacio público/La Santa Muerte in Mexico City: Devotion, everyday life and public space". Revista Cultura & Religión (ispan). Instituto de Estudios Internacionales (Universidad Arturo Prat). 13 (2). December 2019: 103–121. doi:10.4067/S0718-47272019000200103. ISSN 0718-4727.
• Martin, Desirée A. Chesnut, R. Andrew; Metcalfe, David (redaktorlar ). ""Santísima Muerte, Vístete de Negro, Santísima Muerte, Vístete de Blanco": La Santa Muerte's Illegal Marginalizations". Religions. Basel: MDPI. 8 (3). March 2017: 36. doi:10.3390/rel8030036. eISSN 2077-1444.
• Michalik, Piotr Grzegorz. "Death with a Bonus Pack: New Age Spirituality, Folk Catholicism, and the Cult of Santa Muerte" (PDF). Archives de Sciences Sociales des Religions. Paris: Éditions de l'EHESS. 153 (1). January–March 2011: 159–182. doi:10.4000/assr.22800. ISBN 978-2-71322301-3. ISSN 1777-5825. JSTOR 41336081. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-09-20.
• Perdigón Castañeda, Judith K. "La indumentaria para La Santa Muerte". Cuicuilco: Revista de la Escuela Nacional de Antropología e Historia (ispan). Mexico City: Instituto Nacional de Antropología e Historia (CONACULTA). 22 (64). December 2015: 43–62. ISSN 1405-7778. 2022-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
• Perdigón Castañeda, Judith K. "Una relación simbiótica entre La Santa Muerte y El Niño de las Suertes". LiminaR: Estudios Sociales y Humanísticos (ispan). Tuxtla Gutiérrez: Centro de Estudios Superiores de México y Centroamérica (CESMECA) – Universidad de Ciencias y Artes de Chiapas. 6 (1). January–June 2008: 52–70. doi:10.29043/liminar.v6i1.266. eISSN 2007-8900. ISSN 1665-8027. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
• Reyes-Cortez, Marcel. "Material culture, magic, and the Santa Muerte in the cemeteries of a megalopolis". Culture and Religion. Taylor & Francis. 13 (1). March 2012: 107–131. doi:10.1080/14755610.2012.658420. OCLC 223320203.
• Torres-Ramos, Gabriela. Souffron, Valérie (redaktor). "Un culte populaire au Mexique: la Santa Muerte". Socio-anthropologie (fransız). Paris: Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne. 31 (31). 2015: 139–150. doi:10.4000/socio-anthropologie.2228. eISSN 1773-018X. ISBN 978-2-85944-913-1. 2022-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.

Monoqrafiyalar, şeirlər və esselər

• Aridjis, Homero. La Santa Muerte/Holy Death. New York: Penguin Random House. 2017 [2004]. ISBN 9786073150736.
• Flores Martos, Juan A. Transformismos y transculturación de un culto novomestizo emergente: La Santa Muerte Mexicana (PDF) // Cornejo Valle, Mónica; Cantón Delgado, Manuela; Llera Blanes, Ruy (redaktorlar ). Teorías y prácticas emergentes en antropología de la religión. XI Congreso de Antropología de la FAAEE (ispan). Donostia: Ankulegi Antropologia Elkartea. 2008. 55–76. ISBN 978-84-691-4962-1. 2017-11-09 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-09-20.
• Higuera-Bonfil, Antonio. La religión transterrada. El culto a la Santa Muerte en Nueva York // Hernández, Alberto Hernández (redaktor). La Santa Muerte. Espacios, cultos y devociones (ispan). Tijuana: El Colegio de la Frontera Norte/El Colegio de San Luis. 2016. 229–251. ISBN 978-607-479-238-6. OCLC 978293392.
• Lorusso, Fabrizio; Evangelisti, Valerio. Santa Muerte. Patrona dell'umanità. Eretica speciale (italyan). Tarquinia: Stampa Alternativa/Nuovi Equilibri. 2013. ISBN 978-8862223300.
• Müller, Silke. "La Santa Muerte" – Leben mit dem Tod. Eine Soziologie der Verehrung. Kulturen der Gesellschaft (alman). 46. Bielefeld: Transcript Verlag. 2021. ISBN 978-3-8376-5513-1.
• Oleszkiewicz-Peralba, Małgorzata. Santa Muerte, Death the Protector // Fierce Feminine Divinities of Eurasia and Latin America: Baba Yaga, Kālī, Pombagira, and Santa Muerte. New York: Palgrave Macmillan. 2015. 103–135. doi:10.1057/9781137535009_5. ISBN 978-1-137-54354-7.
• Pansters, Wil G., redaktorLa Santa Muerte in Mexico: History, Devotion, and Society. Albuquerque: University of New Mexico Press. 2019. ISBN 978-0-8263-6081-6. OCLC 1105750108. 2022-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
• Perdigón Castañeda, Judith K.; Sáinz, Luis Ignacio. La Santa Muerte, protectora de los Hombres (ispan). Distrito Federal (Mexico): Instituto Nacional de Antropología e Historia (CONACULTA). 2008. ISBN 978-968-03-0306-9. OCLC 259744376. 2022-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
• Velázquez, Eduardo G.; García-Villada, Eduardo; Knepper, Timothy D. The Cult of Santa Muerte: Migration, Marginalization, and Medicalization // Knepper, Timothy D.; Bregman, Lucy; Gottschalk, Mary (redaktorlar ). Death and Dying: An Exercise in Comparative Philosophy of Religion. Comparative Philosophy of Religion. 2. Heidelberg: Springer Verlag. 2019. 63–76. doi:10.1007/978-3-030-19300-3_5. eISSN 2522-0039. ISBN 978-3-030-19299-0. ISSN 2522-0020. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.

Xarici keçidlər

• La Santa Muerte, Full-length documentary about Santa Muerte, Spanish, English subtitles.
• Santa Muerte a photo essay from Mexico City
• Kingsbury, Kate and Chesnut, R. Andrew on Santa Muerte
• "La Santa Muerte, the Skeleton Saint article on Atlas Obscura
• Nuestra Santisima Muerte A documentary online