Saxtakarlığa qarşı ticarət müqaviləsi

     İştirakçı dövlət (imzalanmış və ratifikasiya olunmuş)
     İmzaçılar
     Avropa Birliyinə daxil olan imzalayan dövlətlər
     Avropa Birliyinə üzv olmayan dövlətlər
     Sazişin hazırlanmasında iştirak etmiş digər dövlətlər

Saxtakarlığa qarşı ticarət müqaviləsi (ing. The Anti-Counterfeiting Trade Agreement, ACTA) — İnternetdə və informasiya, informasiya texnologiyaları və informasiya texnologiyaları ilə işləyən məhsullar bazarında müəllif hüquqlarının ciddi şəkildə tətbiqini tələb edən təklif olunan çoxtərəfli ticarət sazişi. Bu saziş ABŞ, Yaponiya, İsveçrə, Avstraliya, Yeni Zelandiya, Cənubi Koreya, Kanada, Meksika hökumətləri və Avropa Komissiyası tərəfindən müzakirə olunur[1][2]. Qəbul olunarsa, müəllif hüquqlarının pozulmasına qarşı yönəlmiş və inkişaf etmiş ölkələrdə müəllif hüquqlarına riayət olunmasına nəzarətin mürəkkəb iyerarxik sistemini təmsil edən beynəlxalq birlik yaradılacaq. Təklif olunan saziş gömrük işçilərinə noutbukları, rəqəmsal pleyerləri və mobil telefonları müəllif hüquqları qanununu pozan faylları yoxlamağa imkan verəcək. Həmçinin internet provayderləri üçün yeni tələblərin, o cümlədən istifadəçi fəaliyyəti ilə bağlı məlumatların qismən açıqlanması və şəbəkə təhlükəsizliyi alətlərinin istifadəsi nəzərdə tutulur. Təklifdə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə də oxşar sistemin yaradılması planı da var.

Avropa Komissiyası, ABŞ hökuməti, Avstraliya Xarici İşlər Nazirliyi və digər hökumətlər ACTA ilə bağlı səsvermədə iştirak edəcəklərini təsdiqləyiblər, lakin onlar müqavilənin ilkin mətnini dərc etməkdən və sammit müzakirələrindən əvvəl detalları müzakirə etməkdən imtina ediblər. Belə ki, kanadalı hüquq müdafiəçilərinin tələbi ilə mətnin qalan hissəsi rənglənərkən, yalnız müqavilənin adının əks olunduğu sənəd alınıb. 22 may 2008-ci ildə Wikileaks-də və qəzet səhifələrində sazişlə bağlı müzakirə çıxdı.

ACTA ABŞ, Avropa İttifaqı, Yaponiya və digər ölkələrin ticarət nümayəndələri tərəfindən müəllif hüquqlarının pozulmasının daha sərt şəkildə həyata keçirilməsini dəstəkləmək üçün strategiyanın bir hissəsidir və buna bənzər təkliflər Ümumdünya Gömrük Təşkilatından da ortaya çıxıb[2][3][4][5].

Proqnozlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gömrük nəzarəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qəzetlər bildirirlər ki, saziş hava limanlarında və dövlət sərhədlərində gömrük məmurlarına qeyri-qanuni olaraq yüklənmiş və ya kopyalanan film və musiqilər üçün noutbuklar, MP3 pleyerlər və cib telefonlarında axtarış aparmağa icazə verəcək. Əgər tapılarsa, media müsadirə edilə və ya məhv edilə bilər və onun sahibi cərimə ödəməli olacaq[2][5].

İnternet provayderləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mövcud sənədə əsasən, müəllif hüquqlarının pozulması halında internet provayderlərindən order təqdim etmədən bütün lazımi məlumatları açıqlaması tələb olunacaq. Bu, rekord etiketlərin qeyri-qanuni onlayn musiqi distribyutorlarının ardınca getməsini və hökumətlərin The Pirate Bay[6] kimi qeyri-kommersiya BitTorrent saytlarını bağlamasını asanlaşdıracaq.

Gücün gücləndirilməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

ACTA Ümumdünya Ticarət Təşkilatı (ÜTT), Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatı (ÜƏMT) və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı kimi artıq mövcud olan beynəlxalq qurumlardan kənarda öz hökumət təşkilatını yaradacaq.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Гейгер, Андреа. "A View From Europe: The high price of counterfeiting, and getting real about enforcement (англ.)". The Hill. 2008-04-30. 2008-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-05-27.
  2. ↑ 1 2 3 Pilieci, Vito. "Copyright deal could toughen rules governing info on iPods, computers (англ.)". Vancouver Sun. 2008-05-26. 2008-06-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-05-27.
  3. ↑ "Proposed US ACTA plurilateral intellectual property trade agreement (2007)". Wikileaks. 2008-05-22. 2020-11-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-30.
  4. ↑ Jason Mick. "Wikileaks Airs U.S. Plans to Kill Pirate Bay, Monitor ISPs With Multinational ACTA Proposal". DailyTech. 2008-05-23. 2008-07-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-06-11.
  5. ↑ 1 2 Weeks, Carly. "Anti-piracy strategy will help government to spy, critic says". The Globe and Mail. 2008-05-26. 2008-08-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-05-27.
  6. ↑ Ingram, Matthew. "Do we need copyright cops?". Ingram 2.0. Globe and Mail. 2008-05-26. 2008-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-05-27.