Sferik üçbucaq

Sferik üçbucaq

Sferik üçbucaq — üç böyük çevrənin kəsişməsiylə sferanın səthində yaranmış həndəsi fiqur.

Sfrenanın səthində bir nöqtədə kəsişməyən üç böyük çevrə səkkiz sferik üçbucaq yaradır.

Sferik üçbucağın tərəfi ona söykənən mərkəzi bucağın qiyməti ilə hesablanır. Sferik üçbucağın bucağı səthlərin arasında qalan bucağın qiymətinin ikimislinə bərabərdir. Sferik üçbucaqların elementləri arasında münasibətləri riyaziyyatın sferik triqonometriya bölməsi öyrənir.

Xüsusiyyətlər

• Üçbucaq bərabərliyinin üç əlamətindən başqa, sferik üçbucaqlar üçün daha bir əlamət doğrudur: iki sferik üçbucaq bərabərdirsə, onların uyğun bucaqları da bərabərdir.
• Sferik üçbucağın tərəflərini tapmaq üçün üçbucağın bərabərsizliyinin 3 əlamətindən istifadə edilir:

hər bir tərəf qalan tərəflərin cəmindən böyük, fərqindən kiçik qiymət almalıdır.${\displaystyle a<b+c}$ ${\displaystyle a>b-c}$

• Bütün tərəflərin cəmi ${\displaystyle a+b+c<2\pi }$ olmalıdır.
  • ${\displaystyle 2\pi -(a+b+c)}$ hesablanma düsturu sferik defekt adlanır.^[1].
• Sferik üçbucağın bucaqlarının cəmi ${\displaystyle \pi >\alpha +\beta +\gamma <3\pi }$ olmalıdır.

^[2].

• • ${\displaystyle s-\pi =\varepsilon }$ düsturu sferik qalıq və ya sferik israf adlanır.
  • Sferik üçbucağın sahəsi bu düstur ilə təyin edilir ${\displaystyle S=R^{2}\varepsilon }$.
• Əgər sferik üçbucağın iki bucağından istifadə edib üçüncü tapmaq lazımdırsa, həmin bucağı${\displaystyle \pi }$-dən kiçik götürmək lazımdır.
• Bərabəryanlı üçbucaqdan fərqli olaraq, sferik üçbucaqda iki və ya üç düz və ya kor bucaq ola bilər.

İstinadlar

1. http://www.pm298.ru/sferich2.shtml Sferik üçbucaq
2. http://ufn.ru/ufn10/ufn10_9/Russian/r109e.pdf Arxivləşdirilib 2013-09-23 at the Wayback Machine Məqalə