Ultimatum

1853-cü ildə rus elçisi knyaz Menşikov və türk sultanı I Əbdülməcid arasında Osmanlı İmperiyasında pravoslav xristianların müdafiəsi ilə bağlı aparılan danışıqlarda bir sıra ultimatumlar var idi. Mayın 31-də Rusiya 7 gün ərzində Menşikovun notası qəbul olunmasa vassal dövlətlər olan MoldaviyaValaxiyanı işğal edəcəyi ilə hədələdi.[1]

Ultimatum (lat. ultimata) — müəyyən bir müddət ərzində yerinə yetirilməsi tələb olunan və uyğunsuzluq halında tətbiq ediləcək qüvvə ilə dəstəklənən tələb. Ultimatum ümumiyyətlə bir sıra sorğularda son tələbdir. Verilən vaxt adətən qısa olur və sorğunun sonrakı danışıqlara açıq olmadığı başa düşülür. Ultimatumun arxasındakı təhdid sözügedən tələbdən və digər şəraitdən asılı olaraq dəyişə bilər.

Bu söz diplomatiyada hər hansı fikir ayrılığının həlli üçün danışıqlarda tərəflərdən birinin təqdim etdiyi yekun şərtləri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Bu, imtinaya necə baxılacağına dair xəbərdarlıqla birlikdə verilir. İngilis diplomatiyası imtinanın "dostluqdan kənar hərəkət" kimi qiymətləndiriləcəyi ilə bağlı bacarıqlı qeyd-şərt yaratdı, bu ifadə danışıqların pozulmasının nəticələrinin nizamlanmaya məcbur etmək nöqteyi-nəzərindən baxılacağına dair xəbərdarlıq rolunu oynayır. Bu, yaxşı niyyətli ofislər, vasitəçilik, təhqiqat komissiyasının təyin edilməsi, arbitraj, repressiya, sakit blokada və müharibə kimi müxtəlif imkanlar açır.

  1. James L. Richardson, The Crimean War Crisis, 1853–1854 // Crisis Diplomacy, Cambridge University Press, 1994, 69–105, ISBN 978-0-521-45987-7

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]