Vergi krediti

Vergi krediti (ing. Tax credit) — vergi ödəyicilərinin ödəməli olduqları vergilərdən birbaşa çıxılan məbləğdir.^[1] Vergi krediti adətən dövlətin müəyyən iqtisadi, sosial və ya ətraf mühitlə bağlı siyasətlərini dəstəkləmək üçün nəzərdə tutulur. Bu, vergi güzəştlərinin bir növüdür və gəlir, mənfəət və ya digər vergi növlərinə tətbiq edilə bilər. Vergi kreditləri dövlətin vergi siyasətində sosial və iqtisadi inkişaf məqsədlərinə çatmaq üçün güclü bir vasitədir.

Əsas xüsusiyyətləri

Vergi krediti gəlirdən deyil, birbaşa hesablanmış vergi məbləğindən çıxılır.^[2] Məsələn əgər hesablanmış vergi məbləğiniz 1.000 manatdır və siz 200 manatlıq vergi krediti hüququna maliksinizsə, ödəyəcəyiniz məbləğ 800 manat olacaq. Vergi güzəştləri (deduksiyalar) ümumiyyətlə vergiyə cəlb olunan gəlirdən çıxılır, vergi krediti isə birbaşa ödəməli olduğunuz vergini azaldır.^[3] Vergi kreditləri fərdi şəxslər, bizneslər və qeyri-kommersiya təşkilatları üçün müxtəlif şəraitlərdə tətbiq edilə bilər.

Növləri

1. Qaytarılan vergi krediti (ing. Refundable Tax Credit) — əgər vergi kreditinin məbləği ödənilməli vergini aşırsa, artıq məbləğ ödəyiciyə geri qaytarılır. Məsələn, 1.000 manatlıq kredit tətbiq edilir, lakin ödəyəcəyiniz vergi 800 manatdırsa, qalan 200 manat sizə geri qaytarılır.^[4]
2. Qaytarılmayan vergi krediti (ing. Non-Refundable Tax Credit) — kredit yalnız ödəməli olduğunuz vergi məbləğinə qədər tətbiq edilir. Artıq məbləğ geri qaytarılmır. Məsələn, 1.000 manatlıq kreditiniz varsa, lakin ödəyəcəyiniz vergi 800 manatdırsa, kreditdən yalnız 800 manat istifadə ediləcək, qalan 200 manat itirilir.^[5]
3. Xüsusi məqsədlər üçün vergi kreditləri^[6]
   • Təhsil krediti — təhsil xərclərinə görə tətbiq edilən kreditlər
   • Ətraf mühit kreditləri — yaşıl texnologiyalar, bərpa olunan enerji və ya ekoloji təşəbbüslər üçün.
   • İnvestisiya kreditləri — müəyyən sahələrə investisiya qoyuluşuna görə verilən kreditlər.
   • Ailə və uşaqlar üçün kreditlər — çoxuşaqlı ailələrə və ya uşaq baxımı xərclərinə görə tətbiq edilir.

Azərbaycanda vergi kreditləri

Azərbaycan Respublikasının vergi qanunvericiliyində vergi kreditləri xüsusi kateqoriyalar üzrə tətbiq oluna bilər. Müəyyən sahələrdə fəaliyyət göstərən sahibkarlar üçün vergi güzəştləri və kreditlər.^[7] İnvestisiya təşviqi sənədinə malik olan şəxslər üçün vergi kreditləri və ya güzəştləri mümkündür. Ətraf mühitin qorunması, bərpa olunan enerji istehsalı və ya sosial təşəbbüslər üçün dövlət dəstəyi çərçivəsində vergi kreditləri.

İstinadlar

1. Piper, Mike. Taxes Made Simple: Income Taxes Explained in 100 Pages or Less. Simple Subjects, LLC. September 12, 2014. ISBN 978-0-9814542-1-4.
2. Child Poverty Action Group Welfare benefits and tax credits handbook, 2011/12
3. "Reasons why your tax credits might go down or stop". HM Revenue & Customs. 4 February 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 March 2011.
4. "Briefing Book: What is the difference between refundable and nonrefundable credits?". Tax Foundation. May 2020. November 7, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 11, 2021.
5. "Refundable Tax Credit". Tax Foundation. November 6, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 11, 2021.
6. Rampen, Julia. "Benefits cap leaves children hungry and cold – how to survive it". Daily Mirror. 22 May 2015. 27 June 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 November 2024.
7. "The decline of tax credits: a tale of wishful thinking and saloon-bar logic". 8 June 2021. 2 March 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 November 2024.

Ədəbiyyat

• Piper, Mike. Taxes Made Simple: Income Taxes Explained in 100 Pages or Less. Simple Subjects, LLC. September 12, 2014. ISBN 978-0-9814542-1-4.
• "Briefing Book: What is the difference between refundable and nonrefundable credits?". Tax Foundation. May 2020. November 7, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 11, 2021.