Yeni il

Yeni İl Bayramı atributları

Şaxta baba

Yeni il və ya Təzə il bayramı — yeni təqvim ilinin başladığı vaxt və ya gündür. Dünyanın müxtəlif xalqları üçün ənənəvi bayrama çevrildiyi kimi, Azərbaycanda da insanların məişətinə daxil olub. Bir çox mədəniyyətlər hadisəni hansısa şəkildə qeyd edirlər. Bu gün ən çox istifadə edilən təqvim sistemi olan Qriqorian təqvimində Yeni il yanvarın 1-də (Yeni il günü, yeni il ərəfəsindən sonra) baş verir. Bu həm də orijinal Yuli təqvimində və Qədim Roma təqvimində (e.ə. 153-cü ildən sonra) ilin ilk günü idi. Yəhudilərdə Roş-Ha-Şana və islamda Hicri yeni il qeyd edilir.

Bəzi fərziyyələrə görə Yeni ili ilk dəfə qədim çinlilər qeyd ediblər. Digər mənbələrdə bu, qədim germanlar və romalıların adı ilə bağlanır. Başqa bir mənbə isə ənənənin Mesopotamiyada yarandığını sübut etməyə cəhd edir^[1].

Tarixi

Yeni ildə Moskvada bəzədilmiş şam ağacı

Bu bayramın yaranmasının azı 25 əsrlik tarixi var. İlin dəyişməsini bayram etmək adəti ilk dəfə qədim Mesopotamiyada yaranıb. Eramızdan əvvəl IV minilliyin sonunda Şumer, Babilistan, Assuriya kimi bu günümüzə qədər gəlib çatan mədəni irsiylə hələ də bizi heyrətləndirən mədəniyyət mərkəzləri burada təşəkkül tapıb. Tarixçi alimlərin fikrincə, məhz həmin dövrdə burada Yeni ilin gəlişi ilk dəfə bayram edilib. Martın axırında Dəclə və Fərat çaylarında suyun səviyyəsi artanda əkin-biçin işləri başlayarmış. İnsanlar yeni ilin gəlişini də elə o zaman qeyd etmişlər.(Rusiyada 15) 12 gün ərzində təntənəli mərasimlər davam edərmiş. Xeyir tanrısı Mərdükün şər qüvvələr və ölüm üzərində hakimiyyəti başlayarmış. Bütün məhkəmə işləri, cəzalar təxirə salınarmış. Həmin dövrə aid gil kitabələrdən biri üzərində yazılmış mətnə görə, bu bayramda "qul ağaya çevrilərmiş". Yeri gəlmişkən, "Karnaval" sözü babil dilindən tərcümədə "gəmi-dəniz" deməkdir. Bu da Mərdükün Dəclədə üzməsilə bağlı ayinlərdən gələn ifadədir. Bayram günlərindən birində Mərdükün dəhşət ilahəsi, ilanbaşlı Tiamatla döyüşü səhnəsi canlandırılarmış. Nəticədə, əlbəttə ki, Mərdükün qalib gələrmiş. Babilistan əsirliyində olan yəhudilər Yeni il bayramı ənənəsini babillərdən öyrənərək sonradan onu yunanlara ötürüblər. Yunanlar vasitəsilə isə bu ənənə [Qərbi Avropa]ya yayılıb.

Başqa bir mənbəyə görə, Qədim Şərqdə hələ İran dövlətinin yenicə yaranmağa başladığı dövrdə iranlıların artıq təqvimləri var imiş. Onlar bilirmişlər ki, ilin bir günü var ki, həmin gün ən qısa gündüz ən uzun gecəylə növbələşir. Və bu gündən sonra həyatverici Günəş səmada get-gedə daha çox bərq vurur, təbiət oyanmağa başlayır və həyat cansıxıcı qış – yəni ölüm üzərində qələbə çalır. Qədim hindlilər və farslar müasir təqvimlə dekabrın 22-nə təsadüf edən həmin günü "Günəş qapısı" adlandırarmışlar. Sonralar həmin gün Günəş Tanrısı Mitranın doğum günü kimi qeyd edilməyə başlayır. Möhtəşəm İran dövlətini diz çökdürən romalılar Mitranı da özününküləşdirirlər. Qədim Romada təqvim aylarındakı günlərin sayı müxtəlif idi. Hətta rüşvət verib onları dəyişdirmək də olardı. Lakin bir gün dəyişməz idi. Yeni il həmişə yanvarın 1-i gəlirdi və Mitranın doğum günü – İşığın Qaranlıq üzərində qələbəsi günü də bununla üst-üstə düşürdü.Bu bir təsadüf idi.

Əsrlər keçdi. Roma dövləti rəsmi olaraq xristian dövləti kimi tanındı. Və məlum oldu ki, İsa peyğəmbərin doğum günü də elə dekabrın son günlərinə təsadüf edir. Beləcə bu bayram həm yeni ilin gəlişini, həm həyatın ölüm üzərində qələbəsini, həm də Milad gününü özündə birləşdirmiş oldu. ^[2]

Tarixi məlumat

Tarixçilərin fikrincə, Yeni il ənənələrinin yaşı 5000 mindən az deyil. Bu ənənələr əkinçilik mədəniyyətinin yaranması ilə bağlıdır. Bir çox xalqlarda yeni il 1 sentyabrdan və ya bahar və yaxud payız gecə-gündüzünün bərabərliyindən sonra başlayırdı.

Yeni ilin qışın ortalarında qeyd etmək ənənəsi e.ə.45-ci ildə Qədim Romada Yuli Sezarın təşəbbüsü ilə yaranıb. Yeni qəbul edilən və təsisçisinin şərəfinə Yulian təqvimi adlandırılan təqvimdə hər ay birinin adını daşıyıb və Yeni il yanvarın 1-dən başlanıb. Belə sayılır ki, Yeni ili şənlənərək və evləri bəzəyərək qeyd etmək ənənəsi məhz o zamanlar yaranıb.

Orta əsr Avropasında Yeni ilin qeyd edilməsi bütpərəstlərlə assosiasiya edilirdi. Buna görə də 567-ci ildə katolik kilsə 1 yanvarda yeni ili qeyd etməyi qadağan etdi. Lakin son orta əsrlərdə yeni ili yanvarın 1-dən başlamaq ənənəsi qaytarılır. Milad bayramı xristianlar tərəfindən İsa Peyğəmbərin Vifleyemdə doğulması şərəfinə qeyd olunur. Bu, xristian dünyasının on iki ən böyük bayramları arasında Pasxadan sonra ikinci əhəmiyyətli bayramıdır və IV-cü əsrdən başlayaraq xristian dininə itaət edən xalqlar tərəfindən qeyd edilir. Miladda hədiyyə vermək ənənəsi Bibliyada körpə İsaya hədiyyə gətirən volxvlar (cadugərlar, falçılar, mütəfəkkirlər) haqqında rəvayətə əsaslanır.

Avropada quraşdırılan Milad küknarı (yolkasıvə ya şam ağacı) haqqında ən qədim sənədlər XVI-cı əsrin əvvəllərinə aiddir. Həmişə yaşıl küknar ağacı həyatın özünü və qaranlıq və zülmətdən dirçəlişi simvollaşdıran müqəddəs ağac sayılırdı. XVII-ci əsrdə Milad küknarı Almaniyada, Skandinaviya ölkələrində və bəzi Baltik ölkələrində artıq Miladın yayılmış rəmzi idi. Protestant ölkələrində Milad küknarının populyarlığı daha çox idi. Bu, küknarda şamların yandırılmasının ilk dəfə Martin Lüter tərəfindən icad edildiyi haqqında əfsanə ilə bağlı idi.

Rusiya imperiyasında Yeni ilin yanvarın 1-dən qeyd olunması Birinci Pyotrun 1699-cu il 15 dekabr tarixli fərmanı ilə təsis edilib.

Yeni il Avropa ölkələrində

Dünyanın hər yerində bütün insanlar Yeni ili eyni ümidlərlə — xoş möcüzələr, yeni uğurlar, xoşbəxtlik arzusuyla gözləsələr də bayramı hərə öz adət-ənənəsinə uyğun qarşılayır. Avropa ölkəsi olan Fransada Şaxta baba Per Noel — yəni Noel ata adlanır. O, Yeni il gecəsi gəlir və evin balaca sakinlərinin başmağına hədiyyələr qoyur. Böyüklərsə bayram günü daha çox yeyib-içməyi sevirlər. Fransanın şərab ölkəsi olduğunu nəzərə alsaq, vəziyyəti təsəvvür etmək olar. Bu ölkədə bayramın ən maraqlı tərəfi hədiyyələrdir. Amma burada bir qədər diqqətli olmaq lazımdır. Hər hədiyyəni hər adama vermək olmaz. Məsələn, bu bayramda qadının öz ərindən başqa kimdənsə hədiyyə olaraq ətir qəbul etməsi yaxşı hal hesab olunmur. Yeni il həmçinin Azərbaycanda da qeyd olunur.Şənliklər keçirilir, uşaqlar Şaxta baba ilə Qar Qızın yolunu gözləyir.Bəzi insanlar deyir ki, Azərbaycan müsəlman ölkəsidir deyə yeni il keçirmək düzgün deyil.Bunlar səhvdir.Əslində yeni il təqvimin yenilənməsinə görə qeyd olunur. Əgər elə olsaydı, tədbirlər keçirilməz,şam ağacları bəzədilməzdi. Yeni ildə İsveçrədə insanlar bir-birinə şam hədiyyə edirlər ki, bu da dostluğun və sevincin rəmzidir. Bayram axşamı isə ailə başçısı — ata zibil atmaq bəhanəsilə evdən çıxır və Yul Tomten (Şaxta baba) obrazında qayıdır və uşaqlara hədiyyələr paylayır.

İtaliyada yeni ildə uşaqların isə Şaxta babaları yox, Şaxta nənələri var. Onun adı Befan nənədir. Bu ölkədə Yeni ili bərkdən qışqıraraq qarşılamaq adəti var. Ucadan danışmaq italyanlar üçün adi hal olsa da Yeni il gecəsi onlar öz səslərinə tam sərbəstlik verirlər. Beləcə onlar həm də köhnə ilə vidalaşırlar. Əgər Yeni il bayramı ərəfəsində təsadüfən Roma küçələrindən keçsəniz ehtiyatlı olun. Çünki pəncərələrdən atılan köhnə ev əşyalarına hədəf ola bilərsiniz. İtalyanlar hesab edirlər ki, Yeni ilin astanasında bütün pis fikirlərdən və köhnə əşyalardan xilas olmaq lazımdır.

Böyük Britaniyada bayram günü evdə ideal təmizlik və qanun-qayda hökm sürməlidir. Gecə düşərkən ailənin başçısı illərin yerdəyişməsi üçün evin bütün qapılarını geniş açır. Daha sonra qapı bağlanır və evə ilk gələcək qonaq həyəcan və səbirsizliklə gözlənilir. İnanca görə ilin necə keçəcəyi içəri girən adamın görkəmindən çox asılıdır. Qadınlar, sarışınlar və əsmərlər o qədər də arzuolunan deyillər. Ən uğurlu qonaq kürən kişi hesab olunur. Dəhşətli hadisə, çatmaqaş adamın içəri girməsinə qarşı isə o dəqiqə ehtiyat tədbirləri görülür. Ocağa duz atılır, qapıdan xaç asılır. Gələn qonaq özüylə viski, şirin çörək və kömür gətirməlidir. Kömür ocağa atılır ki, Yeni ildə ailə ocağı daha gur yansın.

Yeni ildə İslandiyada kiçiklər öz valideynlərini xeyli təəccübləndirirlər. Bu balaca çoxbilmişlər Şaxta babanın onlara göz qoymasından ehtiyatlanaraq ay boyu özlərini yaxşı aparır, dəcəllik etmirlər. Əks halda bayram gecəsi sobanın yanına qoyduqları çəkmələrin içində kartof və ya bir parça kömür tapa bilərlər.

Almanlar Yeni il gecəsi saat 12-ni vurarkən ovuclarında metal pul sıxaraq tullanırlar. İnanırlar ki, bunu etsələr yeni il daha bərəkətli olacaq.

Finlandiyada Yeni il süfrəsi gavalı kiseli və düyü sıyığı olmadan təsəvvür edilmir. Bayramın əsas qəhrəmanı isə fin Şaxta baba — Youlupukkidir.

İspaniyada bayram günü hamı şəhərin mərkəzi meydanına axışır. Üzüm yeməyə. Həm də kütləvi şəkildə. Hər kəs müəyyən vaxt ərzində 12 salxım üzüm yeməlidir. Bayram axşamı küçələrdə müxtəlif tələlər qurulur. Bu onun üçündür ki, pis qüvvələr köhnə ildə ilişib qalsın.

Avstriyada hələ qədimlərdən Yeni il bayramının xeyirxah obrazları bacatəmizləyən və donuzdur. Bu, əlbəttə, sonuncunun bayram süfrəsində həzm-rabedən keçirilməsinə mane olmur. Yeni il Avstriyada çox şən keçir, insanlar yeni il gecəsini kücələrdə şənlənməklə və karnavallarla keçirirlər.

Yeni il Rusiyada

Yeni il Rusiyada ən çox sevilən bayramdır. Uşaqlar yeni ildən hədiyyələr, böyüklər isə səadət, xoşbəxtlik gözləyir. Bu ənənənin əsası 300 il bundan əvvəl Birinci Pyotrun əmri ilə qoyulub. Əmrdə, həmçinin ağac bəzəmək də öz əksini tapıb. Məhz küknar ağacı 19-cu əsrin axırlarında dəbə mindi.

Yeni il gecəsi süfrəyə mütləq müxtəlif yeməklər, salatlar, içkilər, piroqlar qoyulur. İnanca görə, süfrə nə qədər dolu və gözəl olarsa, qarşıdan gələn il də elə olacaq. Süfrənin ortasına mütləq odda qızardılmış donuz balası qoyulur. Çünki donuz ruslarda bolluq və var-dövlət simvolu kimi tanınır. Süfrəyə quş ətindən heç nə qoyulmur, hesab edilir ki, evdən xoşbəxtlik uça bilər. Xəmirdən müxtəlif heyvan fiqurları bişirilib gələn qonaqlara paylanır. Yeni ili mütləq təzə paltar və ayaqqabıda qarşılayırlar ki, gələn il də həmişə təzə paltar, ayaqqabı almaq imkanı olsun. Yeni il qabağı hamı çalışır ki, bütün borcları qaytarsın, küsülülər barışsın. Evdən sınmış qab-qacağı atır, pəncərə və güzgülər parıldayana qədər silinir. Müxtəlif karnavallar, ballar təşkil olunur, hamı səhərə kimi rəqs edir^[3].

Milad küknarını qurmaq ənənəsi Rusiyada yalnız XIX-cu əsrin 20-ci illərində Peterburq almanları tərəfindən yayılıb. İlk dəfə Milad bayramı küknarla imperator ailəsində açıq qeyd edilməyə başlayıb. Birinci Nikolayın dövründə Qış sarayında hər il imperatorun uşaqları, qardaşı və bacısı uşaqları üçün küknar və hədiyyələrlə dolu bayramlar keçirilməyə başlayıb.

Daha sonra bu ənənə Peterburq zadəganları arasında yayılmağa başladı. Hətta Jukovskinin Puşkinə ünvanladığı məktubunda da deyilir: "Şənbə günü yolka olacaq". Bu zamanlar Milad ağacı Rusiyanın evlərində çox nadir hal idi, lakin dəbli yenilik kimi surətlə populyarlıq qazanırdı və 1840-cı illərin sonlarından Peterburq bazarlarında küknar ağacı satılmağa başladı. Müasir yazırdı: "Peterburqda hamı küknara aşiq olub. Məmurun kasıb otağından başlayaraq təmtəraqlı salonadək — Peterburqun hər yerində Milad axşamları küknarlar parıldayır, işıqlanır və titrək işıq verir"

Şaxta Baba

Yeni il yolkaları sistemindən başqa Şaxta Babanı evə dəvət etmək xidməti də mövcud idi. Burada bütün təşkilatçılıq məsələləri valideynlərin çiyinlərinə düşürdü — Şaxta Baba və Qar qızın evə gəlişini sifariş vermək, onun təqdim edəcəyi hədiyyəni müəyyən etmək və xidmətin pulunu ödəmək lazım idi. SSRİ-də bu bazarın alternativi yox idi. Şaxta Babaların hamısı dövlət tərəfindən bu cür xidmətlər göstərmək üçün səlahiyyət verilmiş "Şəfəq" firmasından gəlirdi. Bu mövsüm işinə teatr məktəblərinin tələbələri qəbul edilirdi.

Evə gələndə Şaxta Baba və Qar qız uşaq ilə kiçik səhər şənliyi keçirirdilər. Onlar uşağı taburetə çıxararaq əvəlcədən hazırlanmış şeiri söyləməyə sövq edirdilər, sonra isə ona hədiyyə təqdim edirdilər. Şaxta Baba üçün əsas təhlükə uşaq tərəfindən hətta ifşa edilmək yox, valideynlərin onu qonaq etmək istəyi idi.

Yeni il müxtəlif qitələrdə

Braziliyada Yeni il toplardan atılan atəşlərlə qarşılanır. Atəş səsi eşidəndə hamı bir-birini qucaqlayıb öpməyə başlayır. İnanırlar ki, həmin an sənə əziz olan birini öpməyə imkan tapsan il xoşbəxtlik içində keçəcək.

Yaponiyada bayram günü budda məbədlərindəki bürünc zənglər 108 dəfə çalınır. Bu rəqəm təsadüfi seçilməyib. Yaponlar hesab edirlər ki, hər bir zərbə insan həyatını məhv etməyə qadir olan 108 ziyanlı ehtirasdan birini qovur. Bununla da gündoğar ölkənin sakinləri Yeni ili təmiz ruhla qarşılayırlar.

Çində də bayram günü böyük səs-küy və atəşfəşanlıqla keçir. Bununla çinlilər Yeni ilin gəlişinə mane olan şər qüvvələri qovduqlarını düşünürlər.

Ən qəribə bayram hədiyyələrini isə eskimoslar bir-birinə bağışlayırlar. Bu, morjların və ağ ayıların buzdan yonulmuş fiqurlarıdır. Qrenlandiyadakı hava şəraiti bu hədiyyələri uzun müddət saxlamağa imkan verir.

Küknar ağacının bəzədilməsi ənənəsi

Bəzədilmiş küknar ağacı

Yeni il bayramını al-əlvan, bərli-bəzəkli şam ağacısız təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. Əlbəttə, bu şam ağacı təbii küknar ağacından olsa və yarpaqları ətir saçsa daha gözəl olardı. Amma təbiəti qorumaq xatirinə süni şam ağacları ilə də keçirmək olar. Bəs Yeni il bayramında yolka bəzəməyin mənası nədir? Çoxları şam ağacları bəzəmək ənənəsini də xristian dini ilə əlaqələndirir. Əslində isə, həyat rəmzi olan şam ağacının bəzənməsi tarixi xristianlıqdan əvvəl başlayıb və hansısa bir dinlə bağlı deyil. Hələ miladdan çox-çox əvvəl qədim Misirin sakinləri dekabrın ən qısa günlərində yaşıl palma ağaclarını evlərinə gətirirdilər. Bu, həyatın ölüm üzərində qələbəsinin rəmzi idi. Romalılar isə Əkin ilahının şərəfinə evlərini yarpaqlarla bəzəyirdilər. Druidlər palıd budaqlarına qızıl almalar asıb qış bayramını qeyd edirdilər. Orta əsrlərdə qırmızı almalarla bəzədilmiş həmişəyaşıl ağaclar dekabrın 25-də qeyd edilən Adəm və Həvva bayramının rəmzi idi.

Yeni ilin şam ağacı haqqında ilk yazılı məlumat XVI əsrə təsadüf edir. Həmin mənbələrə görə, o vaxt alman şəhəri olan Strasburqda Yeni il gecəsi həm kasıb, həm də adlı-sanlı zadəgan ailələrində küknar ağacları rəngli kağızlar, meyvələr və şirniyyatla bəzədilirmiş. Vaxt keçdikcə bu adət bütün Avropaya yayılır. Yeni dünyaya, Amerikaya yolkanı burada məskunlaşan almanlar gətiriblər. 1851-ci ildə burada ilk dəfə təntənəli şəkildə yolka fənərlərinin yandırılması mərasimi keçirilib. O vaxtdan hər il Yeni il bayramında Ağ evin qarşısında bu mərasim keçirilir. Beləcə şam ağacı bütün dünyada məşhurlaşıb.

Rusiya Yeni il küknarı

Küknar qurmaq ənənəsi insanı təəccübləndirən sürətlə paytaxtdan əyalət şəhərlərinə, daha sonra mülkadarların malikanələrinə, varlı ailələrdən daha az imkanı olan ailələrə yayılır. Bunun sayəsində yolka getdikcə daha çox insanı cəlb edir. Onun şərəfinə olan bayramın ictimai statusu da genişlənir: valideynlər tərəfindən uşaqlar üçün təşkil olunan ailəvi bayramla yanaşı uşaq yolka bayramları da ənənə şəklini alır. Bura qohum, tanış və iş yoldaşlarının uşaqları dəvət edilirlər, 1860-cı illərdən isə tədris-tərbiyyə müəssisələrində də yolka tədbirləri təşkil edilməyə başlayır. Nəticədə 10–15 ildən sonra küknar təmamilə özününkiləşdirilir. Lakin rus keçmişində heç bir ideoloji dayağa malik olmadığına görə o, sadəcə dəbli yenilik, sevilən "alman təşəbbüsü", böyüklər tərəfindən uşaqlara bəxş edilən sevinc olaraq qalır.

Əvvəl Milad küknarı Rusiyada varlı zadəganların bayram mədəniyyətinin atributu kimi qəbul edilirdi. Sonralar bayramın demokratlaşması və onun təbəqə sərhədlərinin genişlənməsi nəticəsində bəzəkli yolka burjua evini getdikcə tez-tez bəzəyirdi. Getdikcə uğurlu sahibkarlar (tacir, ticarətci, bankir) və gəlirli peşələrin sahibləri (həkim, vəkil, dövlət qulluqçuları) öz gündəlik məişətində zadəgan həyat tərzini təkrar etməyə, müxəlləfatın dəbdəbəsi və gözəlliyi ilə isə öz daha soylu müasirlərini geridə qoymağa çalışırdılar. Zəngin bəzədilmiş küknar fərdi və ailəvi maddi rifaha meylləri təcəssüm edir və bu rifahın mövcudluğunu təsdiq edirdi. O, bir tərəfdən ailələri birləşdirən və onları "yadlardan" ayıran, digər tərəfdən isə ailənin soyundan asılı olmayaraq onun ictimai nüfuzu, əhəmiyyəti və zənginliyi haqqında təsəvvür yaradan simvol idi. Bununla yanaşı ev yolkası… "yeni", intellektual elitaya mənsub olmağın bir rəmzi idi.

İlk əvvəl rus Milad küknarının budaqlarında asılan oyuncaqlar dini, İncildə təsvir olunan süjetləri ifadə edirdilər, yolka ağacının özü isə başdan ayağadək dini simvolika ilə dolu idi.

Ağacın zirvəsini Vifleyem ulduzu bəzəyirdi, ətəyin çarpazı isə İsa Peyğəmbərin keçirdiyi dəhşətlərin simvolu kimi çarmıxı təsvir edirdi. İsanın doğulduğu haqqında xəbər yayan insana bənzər qanadlı mələklər Allahın hökmünü ifadə edirdilər.

Hörük şəkilli naxışlar (muncuq, zəncir, çələng, tac) müqəddəsliyin, əzabın, ölümün, dirilmənin və ölümün atributları kimi yolkada balaca bayraqlar ilə (inam uğrunda mübarizənin müqəddəs simvolları) yanaşı yerləşirdi. Yolka zəngləri (zınqırovları) həqiqəti söyləyən ilahi səsi, həmçinin İsanın doğulduğu haqqında ilk xəbər tutan və ona birinci sitayiş edən Fələstin çobanları tərəfindən qoyunların boynuna asılan zınqırovları xatırladırdılar. Xüsusi cənnət yeməyi olan meyvələrdən yolkada mütləq almalar (Qurtuluş və İdrakın simvolu) və üzüm (Tövratda Həyat ağacına bərabər olan Yer məhsulunun emblemi kimi təsvir edilirdi) ilə təmsil olunurdular. Quş (Blaqoveşeniye Göyərçini) ilahi dairələrdən gələn göstərişlərin daşıyıcısı, quzu isə (ilahi quzu) İsanın simvolu idi. Xristianlığın ən mühüm simvolları İsanın, Kilsənin, Bərəkət və Etiqadın simvolları olan şamlar idi ki, öz qısa ömürləri ilə onlar tənha iztirablı insan gəlbini simvollaşdırırdılar. Onlar Vifleyem keşişlərinin Müqəddəs gecədə yollarını işıqlandıran ulduzlar və tonqalların işıqlarını ifadə edirdilər.

Lakin hamı yolkaya qarşı sevincli, coşqun münasibəti bəsləmirdi. Onu rus köhnə adətlərinin, meşələrin tərəfdarları, ən əsası — ona Qərbdən gələn adət kimi baxan Pravoslav kilsəsi qəbul etmədi. Kilsənin yolkanın xristianlaşdırılması prosesinə qarşı çıxması tədricən Milad bayramlarının öz dini əhəmiyyətini itirməyi qorxusundan irəli gəlirdi. Küknar yalnız Miladla deyil, həmçinin Yeni il və fəsil simvoluna çevrilərək qışla, məkan baxımından isə qış meşəsi obrazı ilə əlaqəndirilirdi. Bu, dərhal yolka oyuncaqlarında öz əksini tapdı: onların arasında qar, qoza, göbələk, müxtəlif heyvanlar və digər meşə atributları əmələ gəldi.

1910-cu ilin qəzet xəbəri

"Vseobşaya malaya qazeta" 1910-cu ilin 30 dekabrında yazırdı: "Miladın ilk və ikinci günü Əlahəzrətlərin iştirakı ilə Çarskoye Seloda Əlahəzrətin Xüsusi konvoyunun kazakları, dəmiryol batalyonu, saray polisi və saraylarda xidmət edən digər insanlar üçün yolkalar işırlandırıldı". "Küknarlar yüzlərlə muncuqla, müxtəlif gözəl yolka bəzəkləri və yolka şirniyyatı ilə bəzədilmişdi. Onun yanında yerləşən böyük masada hədiyyələr düzülmüşdü: gümüşdən düzəldilmiş müxtəlif əşyalar, süfrə qaşıqları, çayniklər və qənd qabları". Daha sonra bildirilirdi ki, imperator kiçik rütbəli insanları bayram ilə təbrik etdi. Onlar lotareya çarxına yaxınlaşıb hədiyyənin nömrəsi olan bilet çıxarırdılar. Zabitlər masanın üzərindən həmin hədiyyəni tapırdılar. Bundan sonra böyük knyajnalar hədiyyəni təqdim edirdilər.

İstinadlar

1. "Yeni il tarixi haradan başlayır". 2006-12-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-12-15.
2. Yeni il
3. "Moskva – dünyanın ən bahalı şəhərlərindən biri". 2010-10-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-12-12.

Həmçinin bax

• Şaxta baba
• Milad
• Azərbaycanda Yeni il
• Böyük Britaniyada Yeni il
• Rusiyada Yeni il
• Çin Yeni ili

Xarici keçidlər