Zərifə Qafari

Zərifə Qafari
puşt. ظریفه غفاری‎
mart 2019 – avqust 2021
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1992
Doğum yeri
Fəaliyyəti aktivist, siyasətçi
zarifaghafari.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Zərifə Qafari(Pashto: ظریفه غفاري; 1992, Kabil[1]) — Əfqanıstan siyasi fəalı, hüquq müdafiəçisi.[2] Əfqanıstanın Vardak vilayətinin paytaxtı Maydan Şəhr şəhərinin keçmiş qadın meridir.[3] Qafari Əfqanıstanın ilk bələdiyyə başçıları Azra Cəfəri və Xədicə Zəhra Əhmədidən sonra azsaylı əfqan qadın bələdiyyə başçılarından biri idi [4] və eyni zamanda 24 yaşında bu vəzifəyə təyin edilmiş ən gənc qadın bələdiyyə sədri idi.[5] O, Əfqanıstanda qadın hüquqlarını təşviq etmək səyləri ilə tanınır.[6] Qafari ABŞ dövlət katibi tərəfindən 2020-ci ilin Beynəlxalq Cəsarətli Qadını seçildi.[7] O, üç sui-qəsd cəhdindən sağ çıxıb.[8]

Həyatı və siyasi fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zərifə Qafari 1994-cü ildə Kabildə anadan olub. O, Əfqan Ordusunun polkovniki və Xüsusi Əməliyyatlar Korpusunun komandiri Əbdül Vasi Qafarinin səkkiz uşağından biri idi. Onun təhsil almasına icazə verilməsə də, gizlincə məktəbdə oxuyub. Təhsili 2001-ci ildə qanuniləşdirilib. Atası Paktiyə işləməyə göndərildikdən sonra o, yenidən Həlimə Xəzan liseyində gizli oxumağa məcbur olub. Daha sonra əyalət qubernatorunun ölümünə səbəb olan bombanın partlaması zamanı o, xəstəxanaya yerləşdirildi.[9] Onun atası 5 noyabr 2020-ci ildə Kabildəki evinin qarşısında silahlılar tərəfindən güllələnib. [10][11][12]Qafari yalnız təqaüd aldığı üçün Hindistanın Çandigarh, Pəncab Universitetində oxuyub. Valideynləri onun tək yaşamasını istəmədikləri üçün artıq Şeyx Zayed Universitetinə getməkdən imtina etmişdilər. Onun dərəcəsi iqtisadiyyat idi və o, Çandigarhda yaşaya bilərdi, lakin o, evə qayıtmağa qərar verdi.

Qafari 2020 Beynəlxalq Cəsarətli Qadın Mükafatı mərasimində çıxış edir

Qafari Maydan Şəhrin meri olmaq üçün müraciət etdi və o, testlərin nəticələrinə əsasən digər namizədlərdən irəlidə seçildi. O, 2018-ci ilin iyulunda hazırkı prezident Əşrəf Qani tərəfindən rəsmi olaraq Maydan Şəhərin meri təyin edilib. Zərifə Qafari, həmçinin 24 yaşında Əfqanıstanın ən gənc bələdiyyə başçısı oldu və bir neçə mənbə səhvən Qafarinin Əfqanıstanda ilk qadın bələdiyyə başçısı olduğunu iddia etdi.[13] Lakin onun Qız Şəhrinin meri vəzifəsi yerli siyasətçilərin onun yaşı və cinsi ilə bağlı etirazları və təhdidləri səbəbindən doqquz ay müddətinə təxirə salınmalı oldu. Əfqanıstanda başqa qadın merlər də olub. Taliban hərəkatının geniş dəstəyə malik olduğu Vardak kimi ənənəvi mühafizəkar əyalətdə o, demək olar ki, qəbuledilməz bir mövqe tutdu. Bələdiyyə sədri olduğu ilk gündə ofisini mühasirəyə alan və vəzifəsindən istefa verməsi barədə xəbərdarlıq edən bir qrup kişi tərəfindən təqiblərlə üzləşdi.[14] O, bələdiyyə sədri vəzifəsinə gəldikdən sonra Taliban və İŞİD-in ölüm təhdidləri ilə də üzləşib. Zərifə 2019-cu ilin martında Maydan şəhərinin meri kimi and içib. Lakin təhlükəsizlik baxımından o, Kabildə yaşayırdı. Qafari öz şəhərində zibil atmağa qarşı kampaniya apara bildi. O, bir neçə sui-qəsd cəhdindən sağ çıxıb. 5 noyabr 2020-ci ildə atası yaraqlılar tərəfindən öldürüldükdən sonra o dedi: “Bu Talibandır. Maydan Şarda olmağımı istəmirlər. Ona görə də atamı öldürdülər”. O, həmçinin xüsusi müraciət edib və ABŞ-ın o zamankı dövlət katibi Mayk Pompeonun ABŞ-da Talibanla danışıqların yaratdığı qeyri-müəyyənlikdən sonra Əfqanıstanda qadınların hüquqlarını qorumaq çağırmışdır.[15] 2020-ci ildə Donald Tramp administrasiyası Talibanla müqavilə imzalayıb. Qafari qeyd edir ki, amerikalılar bir neçə Talibanı məhv etmək üçün ölkəsindəki bütün kəndləri dağıdıblar, lakin bu müqavilə ilə onlar “ölkəmi satıblar”.[16] 2021-ci ilin avqustunda Taliban irəlilədikcə Qafari ölkəni tərk etməyəcəyini açıqladı. Lakin bir müddətdən sonra getməli oldu. Bir müddət Türkiyədə və Almaniyada yaşamalı oldu. Almaniyanı tərk edib vətəninə qayıtmaq qərarına gəlməzdən əvvəl altı ay Bonn və ya Düsseldorfda yaşadı. O, bunu nişanlısı, Kabildəki səlahiyyətlilər, Netflix komandası və bioqrafı ilə müzakirə etdi və sonra təhlükəsizliyini təmin etmək üçün profilinə arxalanaraq geri döndü. Onun sosial şəbəkədə ilk paylaşımı atasının məzarının fotosu olub. O, orada cəmi bir neçə gün qaldı, lakin təhlükəsizliklə bağlı vəziyyətin yaxşılaşdığını hiss edərkən, qadınların hüquqlarının ciddi şəkildə məhdudlaşdırıldığını və parklar, əyləncə yarmarkaları kimi ictimai yerlərdə onlara qadağa qoyulduğunu gördü. 2022-ci ilin noyabrında Netflix onun haqqında sənədli film yayımladı və Financial Times onunla müsahibə dərc etdi.

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qafari BBC tərəfindən 2019-cu il üçün dünyanın hər yerindən ilhamverici və nüfuzlu 100 qadının siyahısına daxil edilmişdir. [17]Zərifə 2020-ci ildə ABŞ Dövlət Katibi tərəfindən Beynəlxalq Cəsarətli Qadın seçildi.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Zarifa Ghafari // Who is who in Afghanistan (ing.).
  2. ↑ Zarifa Ghafari - RUMI AWARDS Arxivləşdirilib 2021-01-23 at the Wayback Machine, rumiawards.com
  3. ↑ "ROKH: Interview with Zarifa Ghafari, the Mayor of Maidan Wardak province". Ariana News (ingilis). 15 December 2018. 2020-02-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-20.
  4. ↑ "Zahra Ahmadi". Think Europe EN (ingilis). İstifadə tarixi: 2022-08-26.
  5. ↑ "Afghan Mayor Zarifa Ghafari Risks Her Life for Her Community". Time (ingilis). 2022-02-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-19.
  6. ↑ "Education Is the Key to Empowering Afghan Women". thediplomat.com (ingilis). 2019-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-20.
  7. ↑ "2020 International Women of Courage Award". United States Department of State (ingilis). 2020-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-13.
  8. ↑ Paulami Pan. "Zarifa Ghafari: Waiting for them to come; First Afghan female mayor | World News - Times of India". The Times of India (ingilis). Aug 19, 2021. 2022-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
  9. ↑ "Afghan activist Zarifa Ghafari: 'They sold Afghanistan to the Taliban'". Financial Times. 2022-12-02. 2022-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-04.
  10. ↑ An Afghan Mayor Expected to Die. Instead, She Lost Her Father. Arxivləşdirilib 2021-11-05 at the Wayback Machine, nytimes.com, 06 Nov 2020
  11. ↑ ‘They will come and kill me,’ says Afghanistan’s first female mayor Arxivləşdirilib 2022-02-21 at the Wayback Machine, smh.com.au, 17 August 2021
  12. ↑ Who is Zarifa Ghafari? All you need to know about Afghanistan's 1st female mayor who is 'waiting for Taliban to come and kill her' Arxivləşdirilib 2022-02-21 at the Wayback Machine, freepressjournal.in, August 18, 2021
  13. ↑ "Female Mayor in Afghanistan Anticipates Her Impending Assassination". therealistwoman (ingilis). 2019-10-23. 2021-01-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-20.
  14. ↑ "What the Return of the Taliban Means for Women and Girls in Afghanistan". V Magazine. 18 August 2021. 2022-02-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
  15. ↑ "Newly-appointed female Afghan mayor barred from taking office". The Khaama Press News Agency (ingilis). 2018-12-16. 2021-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-20.
  16. ↑ Faizi, Fatima; Gibbons-Neff, Thomas. "An Afghan Mayor Expected to Die. Instead, She Lost Her Father". The New York Times. November 6, 2020. November 5, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 16, 2021.
  17. ↑ "BBC 100 Women 2019: Who is on the list?" (ingilis). 2019-10-16. 2023-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-20.