Çexiyada islam
Çexiyada islam — Çexiyada təxminən 20.000 müsəlman var ki, bu da ölkə əhalisinin 0,2%-ni təşkil edir[1]. 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən, 1991-ci ildəki 495-ə qarşı Çexiyada təxminən 3500 müsəlman yaşayır. Bu da ölkə əhalisinin 0,1%-dən azını təşkil edir.[2] Çexiyada Praqada iki, Brnoda bir məscid var.
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]İslamdan xəbəri olan bir şəxsin ilk sənədləşdirilmiş səfəri yəhudi taciri İbrahim ibn Caqub tərəfindən (964–965) olmuşdur. Onun xatirələri sonralar Mərkəzi Avropanın ilk hesabatlarından biri kimi İslam dünyasında nəşr olundu. Vyananın hər iki mühasirəsi zamanı Osmanlı ordularının kəşfiyyat qrupları Moraviyaya çatdı. 19-cu əsrdə Avstriya-Macarıstan ilə Osmanlı İmperiyası arasında güclü ticarət əlaqələri yarandı. 19-cu əsrin sonlarından Bosniya Avstriya-Macarıstan imperiyasının bir hissəsi olduqdan sonra ayrı-ayrı müsəlmanlar Çexiya torpaqlarında məskunlaşmağa başladılar. Ənənəvi olaraq İslamın Çexiya mədəniyyətinə təsiri azdır[3].
Müasir dövr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Avstriya-Macarıstan monarxiyasının 1912-ci il qanunu İslamı "dövlət dini" kimi tanıdı və onun indiki Çexiya ərazisində mövcud olmasına rəsmi icazə verdi. İlk icma 1934-cü ildə yaradılıb və 1949-cu ildə ləğv edilib. 1968-ci ildə yeni bir icma yaratmaq cəhdi uğursuz oldu. 1991-ci ildə müsəlman icmalarının mərkəzi yaradılmışdır. 1998-ci ildə Brnoda ilk məscid tikildi. Bir il sonra isə paytaxt Praqada məscid açıldı. Digər şəhərlərdə məscidlərin açılması cəhdlərinin qarşısı yerli sakinlər tərəfindən alınıb. 2004-cü ildə İslam Çex Respublikasında rəsmi qeydiyyata alınıb: buna görə də icma dövlətdən pul almaq hüququna malik idi. Müsəlmanların əksəriyyəti Bosniya və Herseqovinadan, Kosovodan və keçmiş Sovet İttifaqı ölkələrindəndir. Misirli, Suriyalı və digər Yaxın Şərq əcdadlarından olan orta təbəqəli insanlar onun mühüm və nüfuzlu hissəsidir. Bir neçə yüz müsəlman Çexiyaya qayıtdı[4].
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Europe's Growing Muslim Population [1] Arxivləşdirilib 2017-12-01 at the Wayback Machine, Pew Research Center, 2016.
- ↑ Tungul, Lucie, "Turkish Community in the Czech Republic: A Diaspora in the Making?", Politics in Central Europe, 16 (2), 2020: 499,
...the position of Turkish migrants, the single largest Muslim community in the Czech Republic, in the specific context of the Czech Republic.
- ↑ Račius, Egdūnas. Muslims in Eastern Europe. Edinburgh: Edinburgh University Press. 2018. 142. ISBN 978-1-4744-1579-8. 2023-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-13.
- ↑ Panýrková, Petra: Konvertité k islámu v České republice Arxivləşdirilib 2014-03-07 at the Wayback Machine, University of Pardubice, 2009.