Üçqurşaqlı zirehli

Üçqurşaqlı zirehli
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Üçqurşaqlı zirehli
Beynəlxalq elmi adı
Tolypeutes tricinctus L., 1758[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   624906 NCBI   183750 EOL   328499 FW   231784

Üçqurşaqlı zirehli (lat. Tolypeutes tricinctus) — məməlilər sinfinə, zirehlilər fəsiləsinə daxil olan növ. Braziliyada yayılmış endemik bir zirehli növüdür. Braziliyada tatu-bola kimi tanınır . Bir top kimi yuvarlana bilən iki növ zirehlidən biridir. Son 10 ildə fərdlərin sayı 30% azalıb. Üçqurşaqlı zirehlilər əsasən açıq savannalarda və seyrək meşələrdə yaşayır.^[3]

Qidalanması

Əsas qida mənbəyi qarışqa və termitlərdir. Burunu yerə sıxaraq ov axtarır. Şikarını tapdıqda, bir çuxur qazmağa başlayır. Uzun bir yapışqan dili böcəkləri tutmaq üçün istifadə olunur. Bundan əlavə molyusklar, qurdlar, meyvələr və leşlərlə qidalana bilirlər. Güclü zirehə baxmayaraq, yetkin puma və yaquar dişləmə ilə onu parçalaya bilir. Bununla belə yaşayış yerlərini məhv edən, onları heyvandarlıq üçün otlaqlara çevirən bir insan tərəfindən böyük bir təhlükə yaranır.

Anatomiya

Üçqurşaqlı zirehlinin uzunluğu 22–27 sm, quyruğu isə 6 ilə 8 sm arasındadır. 1–1,6 kq çəkiyə sahib olurlar.^[4] Zireh çevik dəri zolaqları ilə bir-birinə bağlanan, üst-üstə düşməyən keratinləşdirilmiş tərəzilərlə örtülmüş sümüklənmiş dermal qalxanlardan ibarətdir. Zireh arxa, yan, baş, quyruq, qulaq və xarici ayaqları əhatə edir. Bədənin aşağı gövdəsi və daxili səthlərində heç bir qoruma yoxdur və əvəzinə uzun, qaba saçlarla örtülür. Dişlər yalnız həşərat ekzoskeletlərini məhv etmək üçün hazırlanmış yumşaq və mıxa bənzərdir.

Üçqurşaqlı zirehli sıx, demək olar ki, keçilməz bir top formasında yuvarlanmaq qabiliyyətinə malikdir. Bu zirehlərinin daha çox çeviklik təmin edən digər zirehlilər növlərindən bir qədər zəif olması ilə təmin edilir. Zirehlə gövdə arasında bir hava qatı var. Bu termorequlyasiya qabiliyyəti, bəzi digər zirehli növləri üçün çox quraq bir iqlim şəraitində yaşamalarını təmin edir. Bir topa yuvarlanarkən topu tamamilə bağlamaq üçün baş və quyruq bir-birinə bağlanır.

Davranışı

Balalar doğulduqdan sonra bir neçə saat ərzində gəzə bilirlər, ancaq bir neçə ay analarının yanında qalırlar.^[5] Əsasən tənha bir həyat tərzi sürürlər, ancaq bəzən 2–3 başdan ibarət bir qrup qura bilirlər. Bir topa yuvarlanmaq bacarığı onlara dəliklərdə gizlənməmək imkanı verir. Ərazilərini ifrazatları ilə qeyd işarələyirlər.

İstinadlar

1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
2. Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
3. Wildlife Explorer: Three-Banded Armadillo. USA: International Masters Publishers, 1998.
4. "Brazilian Three-banded Armadillo". 2014-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-10.
5. "Трехпоясные броненосцы". 2019-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-10.

Xarici keçidlər