İspanaq

İspanaq
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Dəstə: Qərənfilçiçəklilər Fəsilə: Pəncərkimilər Yarımfəsilə: Tərəçiçəkkimilər Triba: Anserineae Cins: İspanaq
Beynəlxalq elmi adı
Spinacia L., 1753[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   20708 NCBI   3561 EOL   71097

İspanaq (lat. Spinacia)^[3] – pəncərkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.^[4]

Növləri

Azərbaycanın dərman bitkiləri

• Dirrik ispanağı (Spinacia oleracea)

A, C, E və B qrupu vitaminləri ilə dəmir, maqnezium, fosfor və yod mineralları və zülal baxımından olduqca zəngin bir qidadır.

Faydaları

Bədənin immunitetini artırar və bədənə qüvvət verər. Yorğunluğu aradan qaldırar. Zehni qüvvətləndirər. Yaşlılıqla bağlı qavrama və mənimsəmə çətinliklərini aradan qaldırar. İspanaq qan azliğında yaxşı təsirilə yanaşı, xərçəng, ürək-damar xəstəlikləri zamanı çiy qəbulu effektlidir.Həmçinin ağız, boğaz və ağciyər xəstəliklərinə qarşı da faydalıdır. Yüksək təzyiqə, iflicə və xüsusilə yaşlılıqla bağlı görmə pozuqluqlarına yaxşı təsir edir. Hamilələrə və doğulacaq uşağa güc verər. Sinirləri yatırar və sakitlik verər. Həzmi asanlaşdırar. Sidik qovucu təsiri də var. Babasil xəstəliyində(Hemoroyda) yaxşı effekt verir. Yara və yanıqların regenerasiyasını(toxumanin özünü bərpa xüsusiyyətini) sürətləndirər. Sümükləri və dişləri gücləndirər. Diş çürümələrinin qarşısını alır. Qanda xolesterinin miqdarını salar. Şəkər xəstələrinə faydalıdır.

İstifadəsi

İspanaq salatlara və şorbalara qatıla biləcəyi kimi yeyilə də bilər.İspanağı qaynadıb suyunu içmək bədənə qüvvət və dinclik verər. Dəri baxımı üçün də istifadə edilər. İspanaq qaynamış südə batırılıb yüzə və boyuna maska edilə bilər. Bu maska sızanaqlara qarşı da faydalıdır. İspanağın bütün bu faydalarının yanında revmatizm, oynaq iltihabı və böyrək daşı olanlara tövsiyə edilmir.

İstinadlar

1. Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 452. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
2. Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1027.
3. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
4. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

Həmçinin bax