Şvedaqon paqodası
| Buddist | |
| Şvedaqon paqodası | |
|---|---|
 | |
 | |
| Din | |
| Festivalları | Şvedaqon Paqoda Festivalı |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | Myanmar |
| Bölgə | Yanqon |
| Memarlıq | |
| Tikdirəni | |
| Üslubu |
1362–63 (və ya daha əvvəl) 1462 1775 |
| Hündürlüyü | 112 m (367 fut) |
| shwedagonpagoda.com.mm | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şvedaqon paqodası — Myanmarın Yanqon şəhərində yerləşən zərli stupa.
Haqqında
[redaktə | vikimətni redaktə et]Şvedaqon Myanmadakı ən müqəddəs Buddist paqodadır. Çünki, burada indiki Kalpanın dörd əvvəlki Buddanın qalıqlarının olduğu güman edilir. Bu qalıqlara Kakusandhanın əsası, Konaqamananın su filtri, Kassapa paltarının bir parçası və Qautama başının səkkiz teli daxildir. 51 metr (167 fut) hündürlüyündə Sinquttara təpəsində tikilmiş , 112 m (367 fut) hündürlüyü olan paqoda dəniz səviyyəsindən 170 m (560 fut) hündürlükdədir və Yanqon siluetinə hakimdir. Yanqonun binaların maksimum hündürlüyünü dəniz səviyyəsindən 127 metr (417 fut) hündürlüyə (paqodanın dəniz səviyyəsindən hündürlüyünün 75%-i) qədər məhdudlaşdıran rayonlaşdırma qaydaları Şvedaqonun şəhərin siluetində önə çıxmasını təmin edir.
Tarixi
[redaktə | vikimətni redaktə et]Əfsanəyə görə, Şvedaqon paqodası 2500 ildən çox əvvəl — Budda hələ sağ olarkən — inşa edilmişdir ki, bu da onu dünyanın ən qədim Buddist stupasına çevirəcəkdir.[1] Buddhavaṃsa görə, Tapussa və Bhallika adlı Ukkalajanapadadan olan iki tacir Budda ilə qarşılaşdıqda Bodh Qayadan keçirdilər. O zaman rajayatana ağacının altında oturaraq yeni əldə etdiyi Buddalığın səadətindən zövq alan Budda onların düyü tortu və bal təkliflərini qəbul etdi və əvəzində onlara dharmanın bir hissəsini öyrətdi . Bununla da onlar ilk adi şagirdlər oldular.[2] Budda da saçının səkkiz telini tacirlərə verdi və onlara bu saç qalıqlarını saxlamaq üçün stupa tikmək barədə göstəriş verdi. Tacirlər səkkiz tel saçı Daqon kralı Okkalapaya təqdim etdilər, o da bu ipləri özündən əvvəlki üç Buddanın (Kakusandha , Konaqamana və Kassapa) bəzi qalıqları ilə birlikdə indiki Myanmadakı Sinquttara təpəsindəki stupada saxladı. Kral salnamələrində paqoda haqqında ilk qeyd yalnız eramızın 1362/63 (MS 724) illərində, Martaban-Hanthavaddy kralı Binnya U poqonanı 18 m (59 fut) hündürlüyə qaldırdığı vaxta təsadüf edir. Müasir kitabə dəlillər, Hanthavaddy kralı Dhammazedi (1471–1492) dövründən Şvedaqon Paqoda Yazıları , 1436-cı ilə qədər olan paqoda təmirlərinin siyahısını göstərir. Xüsusilə, Kraliça Şin Sav Pu (1454–1471) hündürlüyünü 40 m-ə (130 fut) qaldırdı və yeni quruluşu düzəltdi. 16-cı əsrin əvvəllərində Şvedaqon Paqodası Birmanın ən məşhur Buddist ziyarətgahına çevrildi. Sonrakı əsrlərdə baş verən silsilə zəlzələlər dağıntılara səbəb oldu. Ən böyük ziyan 1768-ci ildə baş verən zəlzələ nəticəsində dəydi. Nəticədə stupanın zirvəsini aşağı saldı, lakin 1775-ci ildə kral Hsinbyushin onu indiki hündürlüyünü 99 m (325 fut) qədər qaldırdı (hündürlüyünü hesablamadan). 1970-ci ilin oktyabrında baş verən mülayim zəlzələ hti- nin şaftını sıradan çıxardı; problemi aradan qaldırmaq üçün geniş təmirə ehtiyac var idi. Ölkənin ən böyük paqoda festivalı olan Şevedaqon Paqoda Festivalı ənənəvi Birma təqvimində Tabaunq ayının yeni ayında başlayır və tam aya qədər davam edir.[3]Paqoda Yanqon Şəhər İrs Siyahısındadır .
Dizaynı
[redaktə | vikimətni redaktə et]Stupanın plintisi qızıl lövhələrlə örtülmüş kərpicdən hazırlanmışdır. Bazanın üstündə yalnız rahiblərin və digər kişilərin daxil ola biləcəyi terraslar var. Sonrakı stupanın zəng formalı hissəsidir. Bunun üstündə çalma, sonra ters çevrilmiş sədaqə, tərs və dik nilufər ləçəkləri, banan qönçəsi və sonra çətir tacı var. Tac 5448 almaz və 2317 yaqutla bəzədilib. Almaz qönçəsindən dərhal əvvəl bayraq formalı qanad var. Ən üst hissəsi — almaz qönçəsi — 76 karat (15 q) almazla ucludur. Buddist stupaları saat əqrəbi istiqamətində dövrə vurmaq adətdir. Bu prinsipə uyğun olaraq, indiki kalpanın ilk Buddası olan Kakusandhanın heykəlinin yerləşdiyi şərq istiqamətli məbəddən başlaya bilərsiniz. Sonra, cənub istiqamətli ziyarətgahda ikinci Buddanın, Konagamananın heykəli var. Sonrakı, qərb istiqamətli məbəddə üçüncü Buddanın, Kassapanın ki, var. Nəhayət, şimal istiqamətli ziyarətgahda dördüncü Buddanın, Qautamadır.[4]
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ "Hmannan Yazawin". 2022-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-18.
- ↑ "Buddha Pada məbədi". 2023-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-28.
- ↑ Paqoda Festivalı
- ↑ Paya