Əbu-Dabi Solomon Quqqenhaym muzeyi

Əbu-Dabi Solomon Quqqenhaym muzeyi
Planlaşdırılan Əbu-Dabi Solomon Quqqenhaym muzeyinin kompüter tərəfindən yaradılan şəkli
Planlaşdırılan Əbu-Dabi Solomon Quqqenhaym muzeyinin kompüter tərəfindən yaradılan şəkli
Xəritə
Açılış tarixi 2026
Mövzu Sənət muzeyi
Ölkə
Yerləşir Əbu-Dabi əmirliyi
24°32′22″ şm. e. 54°23′56″ ş. u.HGYO
guggenheim.org/guggenhei…
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Əbu-Dabi Solomon Quqqenhaym muzeyi — Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Əbu-Dabi şəhərindəki Səadət adasının mədəniyyət rayonunda tikilən sənət muzeyi. Tamamlandıqdan sonra onun Solomon Quqqenhaym muzeylərinin ən böyüyü olması planlaşdırılır.[1] Binanın layihəsini memar Frank Gehri hazırlamışdır. 2006-cı ildə muzey layihəsi elan edildikdən sonra saytda 2011-ci ildə işlərə başlansa da, tezliklə dayandırıldı. Tikinti işlərində ləngimələr oldu. Muzeyin 2025-ci ildə tamamlanacağı gözlənilir. Muzey Solomon Quqqenhaym muzeyinin beş filialından biri olacaq və orijinalından 12 dəfə böyük olması planlaşdırılır.[2]

Muzey beynəlxalq turistləri cəlb etmək üçün Səadət adasındakı daha böyük incəsənət və mədəniyyət müəssisələri kompleksinin bir hissəsidir. Muzeyin kolleksiyasında Qərbi Asiya, Şimali Afrika və Cənubi Asiyanın müasir incəsənət nümunələrinin nümayişi gözlənilir. ​

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

8 iyul 2006-cı ildə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin paytaxtı Əbu-Dabi şəhəri Nyu Yorkdakı Solomon R. Quqqenhaym Fondu ilə 30.000 kvadrat metrlik (320.000 kv fut) Quqqenhaym muzeyi inşa etmək üçün müqavilə imzaladığını elan etdi. Muzey Səadət adasında inşa olunmalı idi.[3]

Quqqenhaym Fondu 2008-ci ildə bildirdi ki, "Əbu-Dabinin Turizm İnkişafı və İnvestisiya Şirkəti… muzeyin sahibi olacaq". Fondu yaradılacaq gələcək muzeydə öz proqramını yaradacaq və onu idarə edəcək.[4] Solomon R. Quqqenhaym Fondunun sədri Uilyam Mark bu haqda belə demişdir: "Məhz tarixi presedentin dərin mənasında və beynəlxalq anlaşmaya körpü rolunu oynayan mədəni mübadilələrə sadiq öhdəliyi ilə Fond Əbu-Dabidə Quqqenhaym muzeyinin yaradılması üçün bu müqaviləni imzalayıb.[4] Əbu-Dabinin o vaxtkı vəliəhd şahzadəsi, sonradan BƏƏ-nin prezidenti və Əbu-Dabinin hökmdarı Məhəmməd ibn Zeyd Əl-Nəhayan qeyd edib ki, "imza Əbu-Dabi hökumətinin sakinləri və qonaqları üçün dünya səviyyəli mədəniyyət məkanı yaratmaq əzmini ifadə edir.[4]

Səadiyyə mədəniyyət rayonunda yerləşdiyi yer

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Muzeyin Əbu-Dabi şəhərinin düz sahilində, Səadət (Saadiyat) adasında yerləşməsi planlaşdırılır. Adanın mədəniyyət bölgəsində Əbu-Dabidə dünya səviyyəli muzey mərkəzlərinin ən böyük nümayəndəliklərinin yerləşdirilməsi planlaşdırılır.[5] Quqqenhaym muzeyinin binası Fars körfəzi boyunca bir vaxtlar "yuxulu olan bu səhra şəhərini" beynəlxalq incəsənət paytaxtına və turizm məkanına çevirmək üçün nəzərdə tutulmuş sərgi sahəsinin yaradılmasına dair nəhəng layihənin bir hissəsidir.[6] Quqqenhaym fondunun keçmiş direktoru Tomas Krens bu məsələyə münasibət bildirərək "Yaxın Şərq müasir mədəniyyət baxımından dünyanın ən mühüm inkişaf edən bölgələrindən biridir", deyib.[7]

Adadakı obyektlər arasında 2017-ci ildə açılmış Jan Nuvel tərəfindən layihəsi hazırlanmış Luvr Əbu-Dabi Muzeyi incəsənət muzeyi var.[8] Planlaşdırılan əlavə obyektlərə Böyük Britaniyada yerləşən memarlıq şirkəti Foster and Partners tərəfindən Lord Norman Fosterin rəhbərliyi altında layihələndirilən Zayed Milli Muzeyi, Zaha Hadid tərəfindən hazırlanmış ifaçılıq sənəti mərkəzi, Nyu York Universitetinin kampusu, Tadao Ando tərəfindən konsept dizaynı ilə dəniz muzeyi və bir sıra incəsənət pavilyonları daxildir.[9][10]

Dizayn və inşası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Solomon Quqqenhaym muzeyinin layihəsi memar Frank Qehri tərəfindən verilib.[11] Muzeyin işıqlandırma sistemi "L'Observatoire International" tərəfindən hazırlanıb.[12] Üç tərəfdən Fars körfəzi ilə əhatə olunan bu sahə adanın şimal çimərliklərini qoruyan süni dalğaqıran kimi də fəaliyyət göstərir.[13] Qehrinin dediyinə görə: "Bu yerin özü, demək olar ki, suyun üzərində və ya hər tərəfdən suya yaxın, gözəl dəniz və yerin işıq keyfiyyəti ilə bir səhra landşaftında yerləşir."[14]

Muzeyin 320.000 kvadrat fut (30.000 m2) ərazisində Solomon R. Quqqenhaym Fondunun ən böyük obyekti olması planlaşdırılır.[13] O, təxminən 130,000 kvadrat fut (12,000 m2) sərgi sahəsini yerləşdirmək üçün nəzərdə tutulub. Qehrinin layihəsində sərgi qalereyaları, təhsil və tədqiqat sahəsi, konservasiya laboratoriyası, müasir ərəb, İslam və Yaxın Şərq mədəniyyəti mərkəzi və "incəsənət və texnologiya" mərkəzi var.[15][14]

Ənənəvi orta şərq örtülü həyətlərindən və səhra günəşinə məruz qalan strukturları sərinləmək üçün istifadə edilən külək qüllələrindən ilhamlanaraq muzeyin müxtəlif ölçülü üfüqi və şaquli qalereyalardan ibarət klasterləri podiumlarla birləşdirilib.[13] Binanın enerji səmərəliliyini maksimuma çatdırmaq üçün nəzərdə tutulan təbii xüsusiyyətləri özündə birləşdirən mərkəz örtülü həyət ətrafında planlaşdırılıb.[13] Ən böyük qalereyalar böyük müasir incəsənət instalyasiyalarının nümayişi üçün böyük miqyasda olacaq.[10] Binanın hissələri bir-birinin üstünə yığılmış qalereyalarla dörd mərtəbəli olacaq. Muzey adanın müasir incəsənət və mədəniyyət planının mərkəzi hissəsi olmaq niyyətindədir.[14][16]

2011-ci ildə muzey Əbu-Dabiyə bitişik Səadət adasının şimal-qərb ucunda yerləşən yarımadada sahə və struktur işlərinə başladı.[11][17] Lakin həmin il tikinti dayandırıldı. Tamamlanma tarixi əvvəlcə 2011-ci ildən 2013-cü ilə,[18] sonra 2015-ci ilə,[11] əmirlik beton tədarükçüləri ilə müqavilələri ləğv etdikdən sonra, yenidən 2017-ci ilə qədər təxirə salındı.[19]

Turizm İnkişafı və İnvestisiya Şirkəti (TDIC) tikinti ərizələrinin və müqavilələrin təsdiqindən sonra işlər davam etdirilməli idi.[20][21] 2019-cu ildə Quqqenhaym Fondu muzeyin tikintisinin təxminən 2023-cü ildə başa çatacağını və muzeyin tərkibinə incəsənət və texnologiya mərkəzi, uşaq təhsili müəssisəsi, arxivlər, kitabxana və tədqiqat mərkəzi və konservasiya laboratoriyasının daxil olacağını bildirdi.[22]

2021-ci ilin oktyabrında muzeyin tikintisi "BESIX Group"un törəmə şirkəti "Six Construct" və "Trojan Contracting"ə verildi.[23] Əbu-Dabi Mədəniyyət və Turizm Departamenti muzeyin 2025-ci ildə açılmasının gözlənildiyini açıqladı.[24][25]

Kolleksiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Quqqenhaym Fondu bildirib ki: Muzeydə nümayiş etdiriləcək sənət əsərləri "Əbu-Dabinin mədəniyyətinə, milli və İslam irsinə hörmətlə yanaşacaq. Məqsədimiz qarşıdurma deyil, mədəni mübadilə ilə məşğul olmaq, müasir incəsənətin cəsarətini mühafizəkar müsəlman dəyərlərinə uyğunlaşdırmaqdır".[26][27] Fond həmçinin bildirib ki, "bütün müasir mədəniyyətlərə və onların adət-ənənələrinə estetik diskurs sahəsində potensial tərəfdaşlar kimi baxır… Yaxın Şərq müasir mədəniyyət baxımından dünyanın ən mühüm inkişaf edən regionlarından biridir".[28][11]

Quqqenhaym Fondu kuratorları 2009-cu ildə beynəlxalq incəsənət təmsilçiliyini toplamağa başlayıblar. Muzey 2014-cü ilin noyabrından 2015-ci ilin yanvarına qədər adanın Səadətdəki ziyarətçi mərkəzində "İşıqla Görmək: Quqqenhaym Əbu-Dabi kolleksiyasından seçmələr" kimi bu əsərlərin ön görünüşünü nümayiş etdirib.[29] O, 2017-ci ildə Əbu-Dabidə daha bir sərgi təqdim olunub və muzey Qərbi Asiya, Şimali Afrika və Cənubi Asiyadan olan müasir və müasir incəsənətə diqqət yetirərək kolleksiyasını yaratmağa davam edir.[25]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Abu Dhabi invites tenders for Guggenheim museum construction // AFP, 12 октября 2010 (ing.)
  2. ↑ Шкуркина И. Лувр на песке Arxivləşdirilib 2011-01-19 at the Wayback Machine // Огонёк. — 2011. — 17 янв.
  3. ↑ Krane, Jim. "Guggenheim to Build Museum in Abu Dhabi". CBS News. July 8, 2006. 2008-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-09-23.
  4. ↑ 1 2 3 "Abu Dhabi to build Gehry-designed Guggenheim Museum". 8 September 2008. 2016-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-05.
  5. ↑ "French Culture Minister heads delegation to UAE capital to seal Louvre Abu Dhabi operating framework". AME Info. 7 January 2008. 30 October 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-09-16.
  6. ↑ Fatah, Hassan. "Celebrity Architects Reveal a Daring Cultural Xanadu for the Arab World" Arxivləşdirilib 2018-10-01 at the Wayback Machine, The New York Times, February 1, 2007, accessed April 2, 2012
  7. ↑ Critchlow, Andrew. "Guggenheim to Open Gehry-Designed Museum in Abu Dhabi". Bloomberg.com. July 8, 2006. İstifadə tarixi: 2008-10-01.
  8. ↑ McGivern, Hannah, Aimee Dawson and Anna Somers Cocks. "Louvre Abu Dhabi opens but questions over welfare of migrant workers persist" Arxivləşdirilib 2021-03-08 at the Wayback Machine, The Art Newspaper, November 15, 2017, accessed April 27, 2018
  9. ↑ Louvre Abu Dhabi Arxiv surəti 17 fevral 2012 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2012-02-17 at the Wayback Machine, Universes in Universe, published November 2007. Retrieved 24 September 2008
  10. ↑ 1 2 Carrick, Glenn and David Batty. "In Abu Dhabi, they call it Happiness Island. But for the migrant workers, it is a place of misery" Arxivləşdirilib 2021-05-06 at the Wayback Machine, The Observer, 22 December 2013, accessed 30 June 2014; Batty, David. "Conditions for Abu Dhabi's migrant workers 'shame the west'" Arxivləşdirilib 2018-01-25 at the Wayback Machine, The Observer, 22 December 2013, accessed 1 December 2014; Batty, David. "Campaigners criticise UAE for failing to tackle exploitation of migrant workers" Arxivləşdirilib 2021-03-08 at the Wayback Machine, The Observer, 22 December 2013, accessed 30 June 2014
  11. ↑ 1 2 3 4 Adam, Georgina. "Guggenheim Abu Dhabi on Hold" Arxiv surəti 31 dekabr 2011 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2011-12-31 at the Wayback Machine, The Art Newspaper, October 24, 2011, accessed April 3, 2012.
  12. ↑ "L'Observatoire International". 2012-08-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-09-05.
  13. ↑ 1 2 3 4 "Abu Dhabi: The Building" Arxiv surəti 18 fevral 2012 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2012-02-18 at the Wayback Machine, Guggenheim Bilbao Museoa, accessed April 5, 2012
  14. ↑ 1 2 3 "Ando, Gehry, Hadid, and Nouvel". Arcspace.com. February 5, 2007. December 21, 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-01.
  15. ↑ Cornwell, Rupert. "Abu Dhabi named as home of Gehry's new Guggenheim". The Independent. London. 10 July 2006. April 5, 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-01.
  16. ↑ Bharadwaj, Vinita. "Cultural Jewels in the Gulf" Arxivləşdirilib 2022-10-05 at the Wayback Machine, The New York Times, March 20, 2012
  17. ↑ Vartanian, Hrag. "Guggenheim Responds: Guards Paid Competitively, Gugg Abu Dhabi Not Under Construction, No Public Forum" Arxivləşdirilib 2023-06-03 at the Wayback Machine, Hyperallergic.com, February 25, 2014
  18. ↑ Carol Vogel. "Guggenheim Considers a Museum in Helsinki". The New York Times. 18 January 2011. 2015-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-21.
  19. ↑ "Abu Dhabi's Louvre, Guggenheim delayed again" Arxivləşdirilib 2012-11-07 at the Wayback Machine, CBC News, January 25, 2012
  20. ↑ Kaminer, Ariel and Sean O'Driscoll. "Workers at N. Y. U.’s Abu Dhabi Site Faced Harsh Conditions" Arxivləşdirilib 2018-09-01 at the Wayback Machine, The New York Times, may 18, 2014
  21. ↑ Overton, Tom. "John Berger Would Have Been Appalled by a 'Ways of Seeing'-Inspired Show Staged in Abu Dhabi" Arxivləşdirilib 2023-06-04 at the Wayback Machine, Frieze, September 26, 2018
  22. ↑ Crook, Lizzie. "Construction set to begin on Frank Gehry's long-awaited Guggenheim Abu Dhabi" Arxivləşdirilib 2023-03-12 at the Wayback Machine, Dezeen.com, may 8, 2019
  23. ↑ "Besix team picked to build Guggenheim Abu Dhabi". Global Construction Review. October 29, 2021. May 13, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 11, 2022.
  24. ↑ Kerr, Simeon. "Abu Dhabi commits to long-awaited Guggenheim museum by 2025". Financial Times. October 1, 2021. December 7, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 2, 2021.
  25. ↑ 1 2 "Guggenheim Abu Dhabi 'on track' to be completed by 2025". The National. 29 September 2021. 2 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 2, 2021.
  26. ↑ "Guggenheim in UAE with no Nudes?". July 10, 2006. May 13, 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-09-30.
  27. ↑ Goldenberg, Suzanne. "Guggenheim to build museum in Abu Dhabi". The Guardian. London. July 10, 2006. 2013-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-09-30.
  28. ↑ "Abu Dhabi to build Guggenheim museum of modern art". July 8, 2006. 2011-05-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-09-30.
  29. ↑ Vogel, Carol. "Guggenheim Abu Dhabi Plans a Preview Show" Arxivləşdirilib 2019-08-07 at the Wayback Machine, The New York Times, June 5, 2014

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]