Əl-Füceyrə (şəhər)

Əl-Füceyrə
الفجيرة
25°07′20″ şm. e. 56°20′04″ ş. u.^HGYO
Ölkə	BƏƏ
Tarixi və coğrafiyası
İqlimi	quraq iqlim
Saat qurşağı	UTC+04:00
Əhalisi
Əhalisi	93.673 nəf.
Rəsmi dili	ərəb dili
Digər
fujairahtourism.ae
Əl-Füceyrə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Əl-Füceyrə (ərəb. الفجيرة‎ sübh və ya Füceyrə) — Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində şəhər, Əl-Füceyrə əmirliyinin inzibati mərkəzidir.^[1] Əhalisi 54 min nəfərdir (2003). BƏƏ-nin 7-ci ən sıx şəhəridir. Füceyrə şəhəri Hind okeanının qərbində, Oman körfəzi sahillərində, Həcər dağlarının ətəyində yerləşən sənaye və ticarət mərkəzidir.^[2][3][4]

Tarixi görməli yerlər arasında 1670-ci ildə tikilmiş hazırda dağılmış vəziyytədə olan Füceyrə qalası seçilir. 2016-cı ildə şəhərin əhalisi 97,226 nəfər idi ki, bu da bütün əmirlik üzrə 225,360 nəfərlə müqayisədə əhəmiyyətli bir rəqəm sayılır (43%).^[5]

Şəhərdə dəniz limanı və beynəlxalq hava limanı var. Şəhərdə adambaşı gəlir 23,500 ABŞ dolları təşkil edir (2023).^[6]

Demoqrafiyası

Əl-Füceyrə şəhərinin əhalisi 2016-cı ildə 97.226 nəfər idi. Bu rəqəm bütün əmirliyin 225.360 əhalisi ilə müqayisədə əhəmiyyətli göstərici sayılırdı (43%). Şəhərin əhalisi 2023-cü ildə 118 933 min nəfərə qədər artıb.^[7]

İqtisadiyyatı

Dibada yerləşən sement zavodu

Əl-Füceyrə şəhəri ətrafında kənd yeri

Əl-Füceyrə şəhəri əmirliyin əsas biznes və ticarət mərkəzidir. Hündür ofis binaları şəhərə gedən əsas marşrut olan Həməd Bin Abdulla yolu burdan keçir.^[8] Magistral yol şəhərin içindən keçir və Əl-Füceyrə şəhərini Şarja əmirliyi vasitəsilə Dubay şəhərinə birləşdirir.^[9] Şəhərin yerləşdiyi yer Hörmüz boğazından və Fars körfəzindən istifadə etmədən Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri üçün Hind okeanına birbaşa çıxışı təmin edir. Sahilin şimal hissəsində neft saxlamaq üçün çoxlu silindrik çənlər var.

Əl-Füceyrə Azad İqtisadi Zonası şəhərin şimalında yerləşən və müxtəlif iqtisadi qaydalara tabe olan xüsusi iqtisadi zonadır.^[10] Kreativ Siti qərbdə Şeyx Xəlifə şossesi üzərində mediadan azad zonadır. O, 2007-ci ildə media, musiqi, əyləncə, tədbirlər, rabitə və marketinq sektorlarında^[11][12] media şirkətlərinə və sahibkarlıq layihələrinə sərbəst və azad mühit təklif edən media mərkəzi kimi yaradılıb.^{[13][14][15][16][17]}

Əl-Füceyrə limanı şəhərin şərq sahilində, Hörmüz boğazından bir qədər kənarda yerləşir və 1978-ci ildə tikilib. Liman 1983-cü ildə fəaliyyətə başlayıb. Hazırda limanın 6,7 km-dən çox uzanan lövbəri var.^{[18][19][20][21]}

O, əsas qlobal gəmiçilik marşrutu üzərində yerləşir. Əl-Füceyrə limanı Sinqapur və Rotterdamla yanaşı dünyanın ən böyük dəniz habı mərkəzlərindən biridir.^{[22][23][24][25]} Liman neft qovşağıdır və 2022-ci ilə qədər onun neft saxlama qabiliyyəti 75% genişləndirmək planlaşdırılır.^[26][27][28]

Əl-Füceyrə Neft Sənaye Zonası (FOİZ) Əl-Füceyrə limanının şimalında yerləşir və emal olunmuş neft məhsulları üçün 10 milyon kubmetr həcmində saxlama qabiliyyətinə malikdir. Sənaye Zonası Əl-Füceyrə əmirliyində karbohidrogen sənayesini inkişaf etdirmək, tənzimləmək, həmçinin sektorda böyümə və investisiyaları dəstəkləmək üçün yaradılıb.^{[29][30][31][32]} FOİZ-də on səkkiz şirkət fəaliyyət göstərir. "Aramco Trading Company" xaricdəki ikinci ofisini 2019-cu ildə Əl-Füceyrə Neft Sənaye Zonasında açıb. Qeyd edək ki, "Aramco Trading Compani"nin birinci ofisi Sinqapurda fəaliyyətə başlayıb.^{[29][32][33][34][35][36]}

Ticarət

Əl-Füceyrə şəhərində 2012-ci ildə açılmış böyük "City Center Fujairah" ticarət mərkəzi də daxil olmaqla bir sıra ticarət mərkəzləri fəaliyyət göstərir.^[8] Digər ticarət mərkəzlərinə "Fujairah Mall" (2016-cı ildə açılıb), "LuLu Mall" (2014-cü ildə açılıb) və "Century Mall" daxildir.^[10] Həmçinin şəhərdə iri bazarlar da fəaliyyət göstərir. Bazarlara Mərkəzi Market, "Fabric Souk", Balıq və Tərəvəz bazarı daxildir.

Turizm

Əl-Füceyrə çimərliyindən okeana açılan mənzərə

Bərpa edilmiş Əl-Füceyrə Qalası və yaxınlıqdakı Əl-Füceyrə Muzeyi Əl-Füceyrə şəhərində yerləşir.^[10] "Madhab Spring Parkı" yaxınlığındakı "Əl-Füceyrə Heritage Village" əmirliyin tarixini qoruyub saxlayan məkanlardı.^{[37][38][39][40][41][42]} Əsas məscid böyük ağ rəngli Şeyx Zeyd məscididir. Ölçüsünə görə o, BƏƏ-də ikinci ən böyük məsciddir.^[43][44] Məscid şəhərin mərkəzindən və bir çox yerdən görünür. Dini məbəd eyni vaxtda 28.000-ə yaxın ibadətçi tutumuna malikdir.^[10][45]

Əl-Füceyrə Muzeyi 1991-ci ildə qapılarını açıb və əmirliyin müxtəlif yerlərində aşkar edilmiş arxeoloji eksponatlara ev sahibliyi edir. Eksponatların bəziləri eramızdan əvvəl altıncı minilliyə aiddir. Digərləri isə şəhərin daha müasir tarixinin İslam dövrünə aid nümunələrdir. Onların arasına dulusçuluq, zərgərlik əşyaları və nizə ucluqları daxildir. Muzeyin ən məşhur eksponatı eramızdan əvvəl 2500-cü ilə aid olan dəvəquşu yumurtasıdır.^[46][47]

Dəniz sahilində "Al Corniche", "Fujairah Corniche" və "Fujairah International Marine Club" kimi istirahət mərkəzləri yerləşir.^[10] Cümə günü günortadan sonra da öküz döyüşləri keçirilir. Şimalda Əl Fazil küçəsində Füceyrə çimərliyi yerləşir.

Əl-Füceyrə şəhərində keçirilən öküz döyüşü əhəmiyyətli ictimai hadisədir. Bu döyüşlər İspan öküz döyüşü forması kimi matadorlardan ibarət deyil və burada heyvanlar öldürülmür. Döyüş zədələrlə nəticələnə bilən iki öküzün buynuzlaşmasından ibarətdir. Öküz döyüşünə baxmaq üçün ailələrə içəri daxil olmaq qadağandır. Həmçinin mərc oynanmasına da icazə verilmir.^{[48][49][50][51]}

Ən böyük otellər Hamad İbn Abdulla və "Əl Corniche" küçələrində və ya onların yaxınlığındadır.^[10]

Nəqliyyat

Əl-Füceyrə şəhərinin daxilindən keçən Həməd İbn Abdulla magistralının bir hissəsi

Şeyx Xəlifə Bin Zeyd Ekspress avtomagistralı (Şeyx Xəlifə şossesi) iki tərəfli hərəkət hissəsinə malikdir. Yol Əl-Füceyrə şəhərini Dubay və BƏƏ-nin digər hissələri ilə birləşdirir.^[10] Avtomagistral şəhərdən bir qədər aralıda dağların arasından keçir. Yol sonra şəhərdən çıxaraq sahil boyu davam edən Həməd İbn Abdulla magistralına birləşir.^[52]

Əl-Füceyrə əmirliyinin əsas hava limanı olan Əl-Füceyrə Beynəlxalq Hava Limanı Əl-Füceyrə şəhərinin cənubunda yerləşir. Hazırda o, əsasən yük daşımaları ilə məşğuldur.^[53][54][55] Pakistan Beynəlxalq Hava Yolları 25 noyabr 2021-ci ildə Əl-Füceyrə hava limanına uçan ilk sərnişin reyslərindən biri olub.^[56] Pakistan aviaşirkəti hazırda Pakistanın Pişəvər və İslamabad şəhərlərindən həftədə iki dəfə uçuş həyata keçirir.

Təhsil

Əl-Füceyrə Universiteti Əl-Füceyrə şəhərində yerləşir. Əl-Füceyrə şəhəri bir neçə başqa universitetə də ev sahibliyi edir.^{[57][58] [59][60]}

Şəhərdəki bəzi məktəblər Diyar Özəl Akademiyası, Bizim İngilis Liseyimiz, Əl-Füceyrə Hindistan Məktəbi və Müqəddəs Məryəm Katolik Liseyi də yüksək təhsil verən təhsil ocaqlarıdır.

Qalereya

• 
  Şəhərin küçələrində
• 
  Əl-Füceyrə şəhərinin gecə görünüşü
• 
  Füceyrə qalası
• 
  Füceyrə qalasına giriş
• 
  Əl Bidiyə məscidi (XV əsr)
• 
  Gözətçi qülləsi
• 
  Şəhərin köhnə hissəsindəki qala
• 
  Gözətçi qülləsi (qüllələr sahil boyu səpələnib)
• 
  Əl-Füceyrədə xurma bağları

İstinadlar

1. "Fujairah | Emirate, Location, & Ports". Encyclopedia Britannica (ingilis). 2021-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-01.
2. "Fujairah - The Official Portal of the UAE Government". u.ae (ingilis). 2021-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
3. "Fujairah City travel". Lonely Planet (ingilis). 2020-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
4. United Arab Emirates Internet, E-Commerce Investment and Business Guide - Strategic and Practical Information, Regulations, Opportunities. International Business Publications. 10 May 2016. ISBN 9781433052071.
5. "Population of Fujairah 2022-2023". 2023-10-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-15.
6. "TelluBase—UAE Fact Sheet (Tellusant Public Service Series)" (PDF). Tellusant. 2024-01-12 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-01-11.
7. "United Arab Emirates: Emirates & Major Cities – Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information". citypopulation.de (ingilis). 1 July 2016. 9 November 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2018.
8. "Welcome to Fujairah City". Lonely Planet. 25 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 July 2018.
9. "Hamad Bin Abdulla Road Area Guide | Bayut". Bayut Area Guides (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
10. "Fujairah Map". www.fujairahtourism.ae. UAE: Fujairah Tourism & Antiquities Authority. 2018. 2021-03-03 tarixində arxivləşdirilib.
11. "Fujairah Creative City Free Zone Company Formation". Emirabiz (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
12. "Fujairah Creative City Free Zone Business Setup". www.uae-consultants.com. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
13. "Fujairah Free Zone & Fujairah Creative City Free Zone Company Setup". The Sovereign Group. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
14. "Fujairah Free Zone". Emirabiz (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
15. "Fujairah Free Zone (FFZA)". uaefreezones.com. 2022-12-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
16. "Fujairah Free Zones". UAEstablishment (ingilis). 2016-11-15. 2022-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
17. "Fujairah Free Zone: About Fujairah Free Zone, Products & More - MyBayut". A blog about homes, trends, tips & life in the UAE | MyBayut (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
18. "Our Story | Port Of Fujairah UAE". Port of Fujairah. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
19. "Port of Fujairah putting itself on the map". Port Technology International. 21 November 2013. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
20. "10 Major Ports in Dubai and the United Arab Emirates". Marine Insight (ingilis). 2021-01-20. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
21. al-Barei, Sultan. "UAE's Fujairah port grows in strategic importance". Al-Mashareq. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
22. Ship; bunker.com. "6 Countries are Responsible for Almost 60% of All Bunker Sales". Ship & Bunker. 2023-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
23. "Page 143 - WOO 2014". www.opec.org. 2021-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
24. Lin (m_lin), Max Tingyao. "TradeWinds survey: main bunkering hubs well prepared for IMO 2020 | TradeWinds". TradeWinds | Latest shipping and maritime news (ingilis). 2019-10-09. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
25. Carpenter, Claudia. "FUJAIRAH DATA: July bunker sales jump 2.8% on month to 2021 high". www.spglobal.com (ingilis). 2021-08-15. 2021-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
26. "Expecting oil trade boom, Fujairah Oil Terminal invests in VLCC project". Reuters (ingilis). 2021-08-27. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
27. "Interview: Fujairah port expects crude storage to more than double by 2022". www.spglobal.com (ingilis). 2019-04-16. 2021-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
28. "Feature: Backed by influential Emiratis, obscure BGPIC has global oil storage, refining ambitions | Hellenic Shipping News Worldwide". www.hellenicshippingnews.com. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
29. "Saudi's Aramco Trading opens Fujairah Oil Industry Zone office - Business - Construction Week Online". 2019-06-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
30. Saadi, Dania; Carpenter, Claudia. "Fujairah crude storage set to reach 10 mil cu m, more projects being discussed: FOIZ". www.spglobal.com (ingilis). 2021-07-07. 2022-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
31. "About Us". Fujairah Oil Industry Zone (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
32. "UAE's Fujairah attracting more oil industry business". www.zawya.com (ingilis). 2021-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
33. "Fujairah attracts more oil industry business". wam. 6 May 2019. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
34. "Port of Fujairah and FOIZ continue to attract investments". www.gulftoday.ae. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
35. "Aramco Trading Company opens Fujairah office in UAE". www.aramco.com (ingilis). 16 June 2019. 2023-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
36. Gamal, Julia Payne, Rania El. "Aramco Trading to open London office in overseas expansion - sources". Reuters (ingilis). 2019-02-20. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-07.
37. Fort, Fujairah. "Fujairah Fort". Welcome to the World. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
38. "Fujairah". 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
39. "Fujairah Heritage Village Guide: Timings, Location & more - MyBayut". A blog about homes, trends, tips & life in the UAE | MyBayut. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
40. "Fujairah Heritage Village | Fujairah Attractions". privatedubaitours.com. 2018-08-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
41. "Fujairah Heritage Village". 2021-01-21. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
42. "Visiting Fujairah Heritage Village – A Complete Guide - (2021 Update)". Exploring UAE (ingilis). 2021-03-04. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
43. MacManais, E. J. "Sheikh Zayed Mosque – Our very special landmark". www.fujairahobserver.ae. UAE: Fujairah Observer. Summer 2018. 60–63.
44. "In Pictures: Sheikh Zayed Mosque in Fujairah". gulfnews.com. 19 April 2021. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
45. "A guide to Sheikh Zayed Mosque in Fujairah: Location, Timings & More - MyBayut". A blog about homes, trends, tips & life in the UAE | MyBayut. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
46. "UAE museum: Fujairah Museum". gulfnews.com (ingilis). 2 November 2008. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
47. "Fujairah Museum Guide: Ticket Prices, Location, Timings & more - MyBayut". A blog about homes, trends, tips & life in the UAE | MyBayut (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
48. "In Fujairah, bulls fight for honour, not money or blood". gulfnews.com (ingilis). 6 November 2014. 2020-11-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
49. "In pictures: Traditional bullfight in Fujairah - ArabianBusiness.com". 2017-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
50. "Bullfighting tradition in Fujairah divides opinion but delights its fans". The National. 23 January 2019. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
51. "Bull Butting / Bull Fighting, Fujairah - Best time to visit". Trawell.in. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
52. "The new Hamad Bin Abdulla Road". www.fujairahobserver.ae. UAE: Fujairah Observer. 2018. 31 July 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2018.
53. Wam. "Fujairah Terminals unveils Dh1b expansion programme". Khaleej Times (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
54. "New UAE carrier Eastern Express delays launch but eyes destinations in Gulf, Africa and India". CAPA - Centre for Aviation (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
55. "Fujairah Airport | Private Jet Charter" (ingilis). 2016-09-29. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
56. "PIA becomes first int'l airline to fly directly to Fujairah". The Express Tribune (ingilis). 2021-11-26. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-14.
57. "25 Best Schools in Fujairah - Top Ratings (2021 Fees)". edarabia.com (ingilis). 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
58. "University of science and Technology of Fujairah". www.ustf.ac.ae. 2022-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
59. "List of Schools in Fujairah | Universities and Colleges in Fujairah". Dubai OFW (ingilis). 2020-05-02. 2022-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.
60. "University of science and Technology of Fujairah". 2022-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-12.

Ədəbiyyat

• Густерин П. В. Города Арабского Востока. — М.: Восток—Запад, 2007. — 352 с. — (Энциклопедический справочник). — 2000 экз. — ISBN 978-5-478-00729-4.

Xarici keçidlər

• Britannica Fujairah Geography & Travel Fujairah emirate, United Arab Emirates
• Fujairah UAE: A Picturesque Mountainous Emirate
• Fujairah . United Arab Emirates