خاریج‌ده یاشایان آذربایجانلیلار — آذربایجان‌لیلارین اؤز تاریخی وطنلریندن اوزاقدا مسکونلاشمالاری و ایجتماعی فعالیت‌لری.
تقریبی سایی ۵۰ میلیون نفر اولان دونیا آذربایجان تورکلریینین ۱۰ میلیون‌دان چوخو حاضیردا موهاجیرت‌ده یاشاییر. دونیانین ۵ قاره‌سینده مسکونلاشان آذربایجانلیلار سیاسی، ایقتصادی و سوسیال-مد‌نی فعالیتی یاشادیقلاری اؤلکه‌لر، اوراداکی شرایط، معنوی دیرلر کیمی موختلیف‌دیر.
۲۰-جی یوز ایل اوللرینه قدر آذربایجان‌دان خاریجه موهاجیرت ائدن آذربایجان‌لیلارین پاسپورتلاریندا "روس تبعه‌سی" یازیلماسی اونلارین میللیتینین ده "روس" کیمی تقدیم ائدیلمه‌سی ایله نتیجه‌لنمیشدیر. او دؤورلرده قونشو روسیه یه کؤچن آذربایجانلیلار "تاتار"، تورکیه ده مسکونلاشانلار ایسه "آذربایجان تورکو" کیمی تانینیر و قئیده آلینیردی. ایران پاسپورت ایله مهاجرت ائدن آذربایجانلیلار ملت باخیمیندان ایرانلی ساییلیرلار و چوخلو اؤلکه‌لرده اونلارین ائتنیک باخیمیندان آذربایجانلی اولدوقلاری قئید اولنمور، نتیجه‌ده بعضی سوسیال ایجتیماعی خدمتلردن فایدالانمیرلار.
آذربایجانلیلار آمریکا قاره‌سی قاره‌سینین شومال، مرکزی و جنوب حیسه‌سین‌ده داها چوخ مسکونلاشمیشلار. اونلارین سایی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-دا ۱ میلیونا، آرژانتیندا ۱۲ مینه، برزیلدا ۷۵ مینه، کانادادا ۱۷۰ مینه، مکزیکدا ایسه ۲۷ مینه چاتیر. آمریکا قاره‌سی اؤلکه‌لرین‌دن قواتمالا، پرو و دیگرلرین‌ده ده آذربایجانلیلار مسکونلاشمیشلار. حاضیردا اونلارین سایی دقیقلشدیریلیر.
آمریکا قاره‌سینده مسکونلاشان آذربایجان‌لیلارین اکثریتی ایراندان میقراسیا ائتمیش اینسانلاردیر. ۱۹۷۰ (میلادی)-جی ایلده‌ن اعتباراً تورکیهدن، ۱۹۹۱ (میلادی)-جی ایلد‌ن ایسه آذربایجان‌دان بیر قیسیم آذربایجانلیلار بو قاره‌یه آخینی دیاسپورون ترکیبینه و سوسیال-ایقتصادی فعالیتینه اؤز تأثیرینی گؤستردی.
آذربایجان دیاسپورونون یاییلما جوغرافیاسی و سای ترکیبینه گؤره گئنیش اولدوغو ایکینجی قاره اوروپادیر.اوروپا آذربایجان‌لیلارینین سایی تورکیهده و روسیهدا ۳.۵ میلیون، اوکرایندا و بلاروسدا، آلماندا، بیرلشمیش شاهلیقدا یوز مینلرله، نوروژده، دانمارکدا، سوئدده، ماجاریستاندا، فرانسهدا، ایتالیادا اون مینلرله، لهیستاندا، ایسپانیادا، اوتریشدا، آلبانیدا، فنلانددا، پورتوقالدا اون مین‌دن چوخ گؤستریلیر. همچینین چک ده ۲۵ مین آذربایجانلینین یاشادیغی بیلدیریلیر. دیگر غرب اؤلکه‌لرین‌ده مسکونلاشمیش آذربایجان‌لیلارین سایی مووافیق اولاراق هر بیر اؤلکه‌ده ۲-۱۰ مین نفر آراسیندادیر.
آذربایجان دیاسپورونون اوچونجو بؤیوک حیسه‌سی آسیا قاره‌سینده مسکونلاشمیشلار. اونلارین سایی بنقلادش‌ده، هیندوستان، افغانیستان، پاکیستان اورتا آسیادا یوز مینلرله، عراق‌دا ایسه تقریباً بیر میلیونا چاتیر.
آفریقا قاره‌سینده مسکونلاشمیش آذربایجان‌لیلارین سایی میصر و الجزایرده یوز مینلرله، سودان دا ۱۷ مین نفردیر.