ایزمیر



ایزمیر
بویوک شهر بلدیه‌سی
یۇخاریدان ساعات یؤنونده: کوناک منطقه‌سینده آلسانجاک محله‌سی، آسانسور، کولتور پارک، بايراکلیدا گؤیده‌لنلر، کوناک اسکله‌سی و ایزمیر ساعات قالاسی.
لقب(لر):  اژه‌نین میرواریسی (آنادولو تورکجه‌سی: Ege'nin İncisi)
ایزمیر Location in Turkey
موختصاتلار: 38°25′N 27°08′E / 38.42°N 27.14°E / 38.42; 27.14موختصات: 38°25′N 27°08′E / 38.42°N 27.14°E / 38.42; 27.14
اؤلکه	تورکیه
بؤلگه	اژه
اوستان	ایزمیر
Established	c. 6500 BC (Yeşilova Mound in Bornova district) c. 11th century BC (as ancient Smyrna)
پایتخت	کوناک (de facto; Turkish metropolises have no official capital towns)
ایداره
• بلدیه‌باشچی‌سی	تونچ سویر (ج‌ه‌پ)
اراضی
• بویوک شهر بلدیه‌سی	۱۲٬۰۱۲ km^2 (۴٬۶۳۸ sq mi)
• شهرلی	۹۱۹ km^2 (۳۵۵ sq mi)
• متروپولیتن	۲٬۲۵۹ km^2 (۸۷۲ sq mi)
اوجالیق	۲ m (۷ ft)
جمعیت  (31/12/2019 estimation[۱])[۲][۳][۴]
• بویوک شهر بلدیه‌سی	۴٬۳۶۷٬۲۵۱
• شهر	۲٬۹۶۵٬۹۰۰
• شهر سیخلیغی	۴٬۷۶۱/km^2 (۱۲٬۳۳۰/sq mi)
• متروپولیتن	۳٬۲۰۹٬۱۷۹
• متروپولیتن سیخلیغی	۱٬۴۰۰/km^2 (۳٬۷۰۰/sq mi)
دمونیم	اینگیلیسجه: Izmirian آنادولو تورکجه‌سی: İzmirli
ساعات قورشاغی	یوتی‌سی +۳ (TRT)
Postal code	35xxx
تیلفون کودلاری	(+90) 232
Licence plate	35
وئب سایت	www.izmir.bel.tr www.izmir.gov.tr

ایزمیر (آنادولو تورکجه‌سی: İzmir) — تۆرکیه جۆمهوریتی‌نین اۆچونجو بؤیۆک شهری‌دیر. ۲۰۱۹-جو ایلده ایزمیر شهرینین اَهالیسی ۲٬۹۶۵٬۹۰۰ نفر، ایزمیر اوستانینین ایسه ۴٬۳۶۷٬۲۵۱ نفر اَهالیسی وار ایدی.^[۲][۳] اوْنون تیکیلمیش اراضیسینده ۳،۲۰۹،۱۷۹ نفر یاشاییردی. ایزمیر کؤرفزینین کنار سولاری بوْیونجا و گئدیز چایی دلتاسی اۆزریندن شمالا اۇزانیر؛ شرقده بیر نئچه کیچیک آخارین یاراتدیغی اللوویال دۆزنلیک بوْیونجا دیر.^[۵] آنادولو یاریم‌آداسی‌نین باتی‌سیندا، اژه دنیزی بؤلگه‌سی‌نین اورتاسیندا یئرلشن بیر شهر دیر. هر ایل ایزمیر بئین‌الخالق سرگیسی‌نی تشکیل ائدن اؤنملی بیر لیمان شهری‌دیر. ایزمیر اوستانی‌نین بؤیۆک اراضی‌سی اولاراق اؤلکه‌نین ایییرمی اوچونجو بؤیوک ایلی‌دیر. باتی‌سینده ائگئی دنیزی و ائگئی آدالاری، جنوبوندا آیدین، شیمالیندا بالیکسیر، شرقینده ایسه مانیسا یئرلشمیشدیر. ایزمیرین غربینده دنیزی، چیمرلیکلری و ترمال مرکزلری ایله مشهور اولان قارابورون یاریماداسی اوزانیر. قدیم دونیا دؤورونون ان مشهور شهرلری آراسیندا یئرلشن ائفئس، روما ایمپرییاسی دؤورونده دونیانین ان بؤیوک شهرلریندن بیری ایدی. بوتون ایونییا مدنییّتی‌نین زنگینلیک‌لرینی اؤزونده ساخلایان ائفئس، سیخ بدیی تدبیرلرله ده آدینی ائشیتدیریردی. بو مقصدله ده بو شهره «گؤزل ایزمیر»، «قدیم ایزمیر» آدلانیردی. ایزمیر، یاختالار و گمی‌لرله دولو اوزون و دار بیر کؤرفزین باشیندا یئر آلیر. ساحیل بویونجا پالما، خورما پالمالاری و گئنیش پروسپئکتلر واردیر. ایزمیر لیمانی، تورکییه‌نین یئدّینجی بؤیوک لیمانی‌دیر.

اساس خۆصیّتلری

ایزمیرین ۳٬۰۰۰ ایلدن چوْخ قیده آلینمیش شهر تاریخی و نئولیتیک دؤوروندن بری اینسان مسکنی اوْلاراق ۸٬۵۰۰ ایله قدر تاریخی وار. غربی آنادولو ساحللری بوْیونجا درین گیرینتیلرین اوْرتاسیندا کؤرفزین باشیندا اَلوئریشلی یئرده یئرلشن شهر تاریخینین چوْخ حیصه ‌سینده آرالیق دنیزینین اساس تیجارت لیمانلاریندان بیری اوْلموشدور. عثمانلیلار ۱۵-جی یۆز ایـلده ایزمیری اَله کئچیردیکلری زامان عثمانلی تیجارت شبکه‌سینین دیگر اساس نقطه‌لری اوْلان قوسطنطنیه (ایستانبول)، دمشق، بغداد و قاهیره‌دن فرقلی اوْلاراق جلب‌ائدیجی تاریخی خاطیره‌لری میراث قویمادیلار.

ایزمیرین ۱۷-جی یۆز ایـلده بؤیوک بیر بین‌الخالق لیمان کیمی اوْرتایا چیخماسی، اساساً، اوْنون خاریجیلر اۆزرینده حیاتا کئچیردیی جاذیبه و شهرین اوروپا یونوملو اوْلماسینین نتیجه‌سی ایدی.^[۶] سیاسی باخیمدان ایزمیر کمالیزمین و جومهوریت خالق حیزبینین (ج‌ه‌پ) قالاسی حساب اوْلونور.

آدلاری و اونون کؤکو

ایزمیر شهری‌نین آدینین هارادان گلدی‌یی بارده ثوبوت اولونموش بیر معلومات یوخدور. آنجاق، بیر واخت بوگونکو ایزمیر منطقه‌سینده یاشامیش ائرئکتیدلرین آمازونلارلا موحاریبه ائدیب قالیب گلدی‌یی: لیدئرلری تئسئنین ده، آمازون قادینی سیمیرنا ایله ائولنیر. اونلارین یاشادیقلاری یئره، سیمیرنانین آدی وئریلیر وه ایزمیر شهرینین آدینین دا سیمیرنادان گلدی‌یی ان چوخ قبول اولونان فیکیردیر. همچینین رئگیوندا اوزون ایلّر هاکیمییّتده اولان ایونلارین لهجسینده سمیرنا شهرینین آدی سمورنئ، آفینا لهجسینده ایسه سمرینا یازیلیردی. یونانلار بو شهرین آدینی سمیرنی فورماسیندا تلفّوز ائدیردیلر. آنجاق سمیرنا سؤزو یونانجا دئییل، ائگئی دنیزی بؤلگسیندکی بیر سیرا یاشاییش آدیدیر وه آنادولو منشلیدیر. ائ.ه. 2000 اوّلّرینه آید کایسئری کولتپه یاشاییش مسکنینده اله کئچن بزی متنلرینده تیسمورنا آدینا دا راست گلینیر.

توریزم

ائگئی دنیزینین تام اورتا ساهیلّرینده یئرلشن ایزمیر شهری آنادولو یاریماداسینین قربینده یئرلشمکله، شرقدن مانیسا، جنوبدان آیدین، شیمالدان بالیکئسیر شهرلرییه قونشودور. تورکییده ان بؤیوک توریستیک شهرلریندن بیری اولان ایزمیر شهرینه هاوا، قورو وه سو یولّاریندان سیّاهت ائتمک مومکوندور. ایستانبولدان سونرا ایکینجی بؤیوک لیمانا ساهیب اولان ایزمیر، ایلیق ایقلیمه مالیکدیر،یلین اوچ یوز گونو گونشلی کئچیر. ایزمیرده مدنییّت توریزمی، دینی اینانج توریزمی، دنیز توریزمی، ساغلاملیق توریزمی، ائکو توریزم، وئلوسیپئد توریزمی چیمرلیکلر، پیکنیک ساهلری، تئرمال سولار کیمی توریستیک فالیییتلر یئرینه یئتیریلیر.

ایزمیرده تاریخی وه توریستیک یئرلره آگورا، پئرقامون، ائفئس، ائریتهرای، مئندئرئس، اورلا، توربالی، آسانسؤر، فوچا قالاسی، هواری ایوهانّ بازیلیکاسی، ایسا بی مسجیدی، کیلیسلر، سیناگوگلار، مسجیدلر، سو کمرلری، کؤرپولر، هاماملار، موزئیلر وه س. داخیلدیر.

بیرده باخ

تورکیه شهرلرینین سییاهه‌سی

قایناقلار

1. Turkey: Administrative Division (Provinces and Districts) - Population Statistics, Charts and Map.
2. Population of Province/District Centers, Towns/Villages by Provinces and Districts and Annual Growth Rate Of Population. Turkish Statistical Institute.
3. İstatistiklerle İzmir. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2019-08-20. یوْخلانیلیب2023-05-20.
4. Population of Province / District Centers and Towns / Villages by Province and Sex, Population Density by Province. Turkish Statistical Institute.
5. İzmir | Turkey (en).
6. Edhem Eldem; Daniel Goffman; David Morgan (1999). The Ottoman City Between East and West: Aleppo, İzmir and Istanbul. Cambridge University Press. ISBN 0-521-64304-X.

1. December 2013 address-based calculation of the Turkish Statistical Institute as presented by citypopulation.de.