ایکینجی گؤی تورک خاقانلیغی - شرقی و غربی گؤیتورک خاقانلیقلاری‌نین سقوطوندان سوْنرا گؤیتورکلر چین اسارتینه دۆشدولر. بۇ اسارت ۶۸۰-جی ایله قدر داوام ائتدی. چین اسارتی ایللرینده مۆختلیف تۆرک توْپلولوقلاری اؤز وارلیقلارینی قوْرویاراق داوام ائتدیردیلر. ۶۸۰-جی ایلده قۇتلوق ایلتریش خاقان چین اسارتیندن خلاص اوْلاراق ایکینجی گؤی تورک خاقانلیغی‌نین اساسینی قوْیدو. ایکینجی گؤی تورک خاقانلیغی باشقا آدلا قۇتلوق خاقانلیغی اوْلاراق تانینیر.
۶۸۰-جی ایلده آشینا سوْيوندان اوْلان قۇتلوق چینه عصیان ائده‌رک ایکینجی گؤيتورک خاقانلیغی‌نین اساسینی قوْيدو. قێسا مدت عرضینده اؤتوکنی خاقانلیغین مرکزی ائده‌رک اؤلکه‌نی نیظاما سالدی. داها سوْنرا اوْردوسونو گۆجلندیردی، يئنی سیاست و استراتژی‌لرینی معينلشدیردی. بۇ سببدن ده دؤولتی توْپلايان، نیظاملايان معناسینی وئرن ایلتریش آدینی گؤتوردو. اوْنون حاکمیتی ایللرینده اۇزون مدت اسارت آلتیندا قالان تۆرک توْپلولوقلاری يئنیدن بیر بايراق آلتیندا بیرلشدی. ایلتریش خاقانین اوْردولاری‌نین تضییقی نتیجه‌سینده چینه آغیر ضربه‌‌لر وۇرولدو. چینه اوْلان بیر يۆروشونده 23 شهری اله کئچیریب اوْقیانوسا قدر ایره‌لیله‌دیگی چین منبع‌لرینده قئيد اوْلونموشدور. ایلتریش خاقانین اؤلوموندن سوْنرا قارداشی قاپاغان خاقان حاکمیته کئچدی.
قاپاغان خاقان دا قارداشی ایلتریش خاقانین سیاستینه ياخین بیر سیاست يئریتدی. قاپاغان خاقان ایلتریش خاقانین چینه اوْلان تضییقینی داها دا آرتیراراق دفعه‌‌لرله چین اۆزرینه هۆجوما کئچدی. يۆروشلرینده اۇغورلو اوْلان قاپاغان خاقان دؤولتین گۆجونو آرتیراراق تأثیر دایره‌سینی گئنیشلندیردی. ایلتریش خاقان دؤوروندن باشلايان تۆرکلری يئنیدن بیر بايراق آلتیندا توْپلاماق سیاستی قاپاغان خاقانین دؤورونده تام شکیلده نتیجه وئردی. اوْنون حاکمیتی ایللرینده قێرغیزلار، تۆرکئشلر، باسمیللار دا تابع ائدیلدی. داها سوْنرا قارلوقلار و اوْغوزلارین دا تابع ائدیلمه‌سی ایله بۇ ایش سوْنوجلاندی.
قاپاغان خاقانین حاکمیتی ایللرینده حربی اۇغورلارلا ياناشی آپاریلان اکینچیلیک ساحه‌سینده آپاریلان اصلاحاتلار نتیجه‌سینده تۆرک توْپلولوقلاری‌نین رفاه سویه‌سی يۆکسلدی. اوْنون دؤورونده حیاتا کئچیریلن توْخوم اصلاحاتی و چینین ایستیفاده ائتدیگی مئتوْدلارین ایستیفاده اوْلونماسی نتیجه‌سینده بۇ ساحه‌‌ده جدی ایره‌لیليیش الده اوْلوندو.
قاپاغان خاقانین حاکمیتده اوْلدوغو ۲۵ ایل عرضینده تۆرک توْپلولوقلاری هم اقتصادی، هم ده مدنی جهتدن اینکیشاف ائتدی. ۷۱۶۶-جی ایلده اوْنون اؤلوموندن سوْنرا يئرینه اینئل خاقان کئچسه ده، اوْ، کۆل تئگین طرفیندن اله کئچیریله‌رک اؤلدورولدو.
بیلگه خاقانین اصل آدی بؤگو ایدی. تاختا چێخدیقدان سوْنرا بیلگه آدینی قبول ائتدی. ایلتریش و قاپاغان خاقانین دؤورونده یاتیریلان عصیانلار بیلگه خاقانین حاکمیتی‌نین ایلک ایللرینده یئنیدن باش قالدیردی. اوْ، بۇ عصیانلاری یاتیردی و دؤولتین نیظامی‌نین پوْزولماسی‌نین قارشیسینی آلدی. بۇ عصیانلار دؤورونده تابع اوْلماقدان یایینان قارلوقلار و اۇیغورلار یئنیدن تابع ائدیلدی. بۇ عصیانلاردا گؤیتورک خاقانلیغی‌نین آرتان تضییقینی ضعیفلتمک ایسته‌ین چینین تأثیری واردی. بۇ سببدن چینی جزالاندیرماق اۆچون توْنیوکوکون رهبرلیگینده‌کی گؤیتورک اوْردوسو چینه هۆجوما کئچدی. باش وئرن دؤیوشده یۆان چئنین رهبرلیگینده‌کی ۳۰۰۰۰۰ نفردن عبارت اوْلان چین اوْردوسونون مغلوب ائدیلمه‌سی چینه آغیر ضربه وۇردو. ۷۲۲-جی ایلدن سوْنرا اوْنلارین مقاومتی‌نین قێریلماسی‌نین آردیندان چینله صولح مۆناسیبتلری قۇرولدو.
بیلگه خاقانین حاکمیتی ایللرینده تۆرک توْپلولوقلاری مدنی جهتدن داها دا ایره‌لیله‌دیلر. بیلگه خاقان اوْتوراقلاشماغا، بۇددیزم و تاوْیزمه اوْلان ماراغیندان توْنیوکوکون مصلحتلری نتیجه‌سینده داشیندی.
۷۳۱-جی ایلده بیلگه خاقانین قارداشی کۆل تیگین اؤلدو. اوْنون اؤلوموندن سوْنرا چینله اوْلان مۆناسیبتلر یئنیدن پوْزولدو. ۷۳۳-جۆ ایلده باش وئرن دؤیوشده چین اوْردولاری مغلوب ائدیلدی. ۷۳۴-جۆ ایلده بیلگه خاقان بۇیروق چوْر طرفیندن زهرلندیریلدی. اؤلمزدن اوّل اوْنو و عائله‌‌سینی جزالاندیردی.
بیلگه خاقانین اؤلوموندن سوْنرا دؤولتده قاریشیقلیق و عصیانلار باش قالدیردی. بیلگه خاقانین اؤلوموندن گؤی تورک خاقانلیغی‌نین داغیلماسینا قدر اوْلان ۱۱ ایل عرضینده یوْللیق خاقان، بیلگه قۇتلوق خان، اوْزمیش تئقین خان و کۇلون بَی حاکمیتده اوْلموشدو. اوْنلارین حاکمیتی ایللرینده خاقانلیقدا چین تأثیری یئنیدن آرتمیش، گؤیتورکلره تابع اوْلان باسمیللار، قارلوقلار و اۇیغورلار تابعچیلیکدن چێخمیشدی. سوْنونجو گؤیتورک خاقانی اۇیغورلارلا مۆباریزه‌ده مغلوب اوْلدو و حبس اوْلوناراق اؤلدورولدو. اۇیغورلارین رهبری قۇتلوق بیلگه کۆل خاقان اؤتوکنده خاقان اعلان اوْلوندو. بئله‌لیکله ۷۴۴-جی ایلده گؤیتورک خاقانلیغینا باشقا بیر تۆرک دؤولتی اوْلان اۇیغور خاقانلیغی طرفیندن سوْن قوْیولدو.