مقتدی صدر | |
---|---|
صدر حرکتینین لیدری | |
ایشه باشلادی 5 دسامبر2003 | |
قاباقکی | محمدصادق صدر |
شخصی بیلگیلر | |
دوغوم | ۴ اوت ۱۹۷۴ (۵۰ یاش)[۱] نجف, عراق |
میلیت | عراقلی |
سیاسی حزبی | صدر حرکتی |
آیری سیاسی باغلانتیلاری | Saairun[۲] |
یاشاییش یئری | عراق ، نجف ، صدر شهر جیکی |
مقتدی صدر (12 آقوست 1973[۳]، نجف) — عراقین عالی دینی لیدرلری علی سیستانی و عبدالعزیز حیکمله یاناشی، اؤلکهنین ان کاریزماتیک دینی و سیاسی لیدرلریندن بیری و شیعه موقاویمتینین سمبولودور.
مقتدی صدر 1973-جو ایل آقوست آیینین 12-ده عراقین باغداد شهرینده آنادان اولوب. او، بؤیوک آیت الله محمد صادق صدرین 4-جو اوغلودور.
مقتدی صدرین آتاسی محمد صادق شیعه دونیاسینین تانیمیش شخصیتلریندندیر. او، و دیگر ایکی اوغلو 1999-جو ایلده صدام حسینین حاکیمیتی دؤورونده نجف شهرینده قتله یئتیریلیرلر. مقتدینین آتاسینین بؤیوک آیت الله سیستانی ایله دینی گؤروشلرده فیکیر آیریلیغی مؤوجود ایدی. بونونلا بئله عراقلیلار بو قتلین آرخاسیندا صدام حسینین اولدوغونو حساب ائدیردیلر. مقتدینین 1980-جی ایلده قتله یئتیریلن باباسی بؤیوک آیت الله محمد باقر صدر صدام حسینه موخالیف اولان و ایرانلا آنالوژی اولاراق، عراق ایسلام جومهوریتینین یارادیلماسینین طرفداری ایدی. محمد باقر صدر عراق-ایران موحاریبهسی زامانی ایرانین دینی لیدری آیت الله خمینینی دستکلهدیگینه گؤره، صدام حسین طرفیندن اؤلدورولموشدو.
مقتدی آتاسی ساغ ایکن نجف شهرینده کی دینی مدرسهده تحصیل آلیردی. مدرسهده تحصیل آلدیغی ایللرده مقتدی "موللا اتاری" دئیه چاغیریلیردی. آنجاق دینی تحصیلینی تاماملادیغینا گؤره، دینی روتبه الده ائده بیلمهین مقتدی آبش علئیهینه چیخیشلاری ایله دونیادا تانینماغا باشلاییر. بونونلا یاناشی، او، شخصاً فیتوا وئرمگه ایجازهسی اولمادیغیندان دولایی عراقین ایرانلی آیت اللهی کاظم حائری ایله مصلحتلشیردی. گنج اولماسینا باخمایاراق، عراقین قاباقجیل دین آداملارینین یئتیشدیگی عاییلهنین عوضوو اولدوغونا گؤره، اهمیتلی درجهده بیر گوجه مالیکدیر. ناطیقلیک قابیلیتینین ضعیف اولماسینا باخمایاراق، ایستگی و کاریزماسینین کؤمگی ایله بؤیوک شیعه کوتلهلرینی آرخاسینجا آپارا بیلیر. مقتدی "موجتهید" اولما مسلهسینده تکید ائتمیردی. بونونلا بئله محمد صدرین مادّی ایمکانلاریندان باشقا دینی و سیاستی ده احتیوا ائدن چئورهسی صدام حسینین دئوریلمهسیندن سونرا گئتدیکجه گوجلهنیر. صدر قروپونون بونؤورهسی، اساساً یوخسول شیعهلردن عیبارتدیر. باغدادداکی صدر سمتی صدر عاییلهسینین قالاسی کیمی تانینیر. آتاسینین قتله یئتیریلمهسیندن سونرا مقتدی آتاسینین یولونو داوام ائتدیرهرک، اؤزونو اونون خئیریه و سوسیال ایشلر شبکهسینه حصر ائدیر.
بوندان بیر مودت سونرا مقتدی صدرین طرفدارلاری صدام حسینین دئوریلمهسیندن سونرا یارانان بوشلوغو دولدورماق اوچون حرکته کئچیرلر. باشدا آبش اولماقلا کوالیسیا قووّهلرینین عراقی ایشغال ائتمهسیندن سونرا ایشغالا قارشی موباریزه آپاران مقتدی صدر اؤزونو تانیدیر. پایتاخت باغدادین ایشغال ائدیلمهسیندن ایکی گون سونرا اوزون ایللر اینگیسده یاشایان و عراقا قاییدان شیعه دین خادیمی عبدالمجید خویینین قتلینده گوناهلاندیریلیر. آنجاق مقتدی صدر اونا قارشی سورولن ایتّیهام لاری ردّ ائدیر.
صدرین عبدالمجید خویی ایله موناسیبتلری علینین نجف شهرینده یئرلشن مقبرهسینده ایداره چیلیگی اله آلماق اوستونده مئیدانا گلمیشدی. بئله کی، سؤزوگئدن مقبره شیعه زووارلارین باشلیجا زیارت ائتدیگی مکانلاردان بیری ساییلیردی کی، بو دا اؤز نؤوبه سینده کوللی میقداردا گلیر دئمک ایدی. مقتدینین علی سیستانی ایله ده موناسیبتلری یاخشی دئییلدی. بئله کی، علی سیستانی کربلا شهرینده خوصوصی نوفوذا صاحیب ایدی و شهره "نظارت ائدیردی" . مقتدی ایسه بورادا دا پای صاحیبی اولماق نیتینی گیزلتمیردی. بونون نتیجهسینده 2003-جو ایلین اوکتوبروندا صدر طرفدارلاری کربلا شهرینده نظارتی اله آلماغا چالیشیر. آنجاق مقتدینین "مهدی اوردوسو " سیستانینین "بدر اوردوسو" نون گوجلو موقاویمتی ایله قارشیلاشیر. یارانان گرگینلیک نتیجهسینده "مهدی اوردوسو" مغلوب اولور و خئیلی ایتکی وئریر.
مقتدی صدر داها سونرا عراقین مووقتی حؤکومتینین فعالیتینه قارشی تنقیدی فیکیرلر سسلندیرمگه باشلاییر. بیر مودت کئچدیکدن سونرا، داها دقیق دئسک 2003-جو ایلین سپتامبریندا مقتدی آبش طرفیندن تعیین ائدیلمیش مووقتی بیرلیک حؤکومتینین یوروتدوگو سیاسته موخالیف اولدوغونو دئیهرک، "کؤلگه" حؤکومت یاراتدیغینی بیان ائدیر.
مقتدییا آتاسیندان بؤیوک بیر میراث قالمیشدی. بو میراث خئیریه قوروملاری اساسیندا فورمالاشمیشدی کی، مقتدینین آتاسی ساغ ایکن شخصی وسایتی ایله مسجیدلره، خستهخانالارا و اونیورسیتتلره یاردیم ائدیردی. آتاسینین خئیریه ایشینی داوام ائتدیرمک قرارینا گلن مقتدی عراقدا حربی عملیاتلارین باشا چاتدیغی اعلان ائدیلدیکدن سونرا پایتاخت باغدادین یئنیدن قورولماسی اوچون اؤز کؤمگینی تکلیف ائدیر. او، پایتاختداکی مکتب و خستهخانالارین برپاسی ایشینده یاخیندان کؤمک گؤسترمک ایستهدیگینی بیلدیریر.
2003-جو ایلین آوریلینده مقتدینین طرفدارلاری باغدادین صدر-سیتی سمتینده بیر سیرا ایجتیماعی خیدمتلری حیاتا کئچیرمگه باشلاییرلار. بو خیدمتلره خستهلرین و یارالیلارین خستهخانالارا چاتدیریلماسی، شهرین و آتموسفرین تمیزلنمهسی، هومانیتار یاردیمین پایلانماسی، گئجه واختی شهرده پاترول خیدمتینین یئرینه یئتیریلمهسی و یول حرکتی قایدالارینین تنظیملنمهسی کیمی بیر سیرا ایشلر داخیل ایدی. تدریجاً شهرین شیعه محلّهلرینین بوتون ایدارهسی صدر آدمینیستراسیاسینین الینده جمعلشیر. بونونلا پارالل اولاراق، مقتدی صدر عراقین موختلیف شهرلریندن اولان شیعهلرین ده قوشولماسی ایله حرکاتین حربی قانادی اولان "مهدی اوردوسو" نو فورمالاشدیریر. م.صدرین فعالیتینی عراق اهالیسینین 10-30%-ای دستکلهییردی کی، بو دا بیر نئچه میلیون نفر معناسینا گلیردی. مقتدی صدر 2003-جو ایلده عراقین کوالیسیا اوردولاری طرفیندن ایشغالینا هئچ بیر موناسیبت بیلدیرمهین اؤلکهنین شیعه عالیملرینی کسکین دیلله تنقید ائدیر. او، دیگر شیعه دین خادیملرینی عراقین سیاسی گلهجگینین موعین ائدیلمهسینده فعال صورتده رول اویناماسینی ایستهییردی.
2004-جو ایلده ایسه "مهدی اوردوسو" عراقین نجف شهرینده کوالیسیا قووّهلرینه قارشی سیلاحلی موباریزهیه باشلاییر.
کوالیسیا قووّهلری ایله صدر طرفدارلاری آراسیندا نیسبی ساکیتلیک قیسا مودت داوام ائدیر و یئرینی سیلاحلی توققوشمالارا بوراخیر. آرتیق 2004-جو ایلین مارسیندا مووقّتی حؤکومت مقتدی صدره مخصوص ال-حوزه قزئتینین فعالیتینه خیتام وئریر. بو حادیثهدن قیسا بیر مودت سونرا مقتدینین ان یاخین کؤمکچیلریندن اولان مصطفی تاکوبی حبس ائدیلیر. م.تاکوبینین حبسی صدر طرفدارلارینین بیر هفته داوام ائدن نوماییشلری ایله موشاییعت اولونور. بو دؤورده مقتدی صدر " مهدی اوردوسو" نون 2003-جو ایلدن باشلایان فورمالاشما ایشینی باشا چاتدیرمیشدی. آرتیق 2004-جو ایلده اوردوداکی عسگرلرین سایی 10 مین نفره چاتیردی. "مهدی اوردوسو" باغداددا و عراقین جنوبوندا شیعهلرین داها چوخ یاشادیغی ایالتلرده کوالیسیا قووّهلرینه قارشی سیلاحلی موباریزهیه باشلاییر.
2007-جی ایلین فوریهسینده مقتدی صدر عراقی ترک ائدهرک، ایرانا اوز توتور. بونا عراق تهلوکهسیزلیک قووّهلرینین دینی لیدرین حبس ائدیلمهسی اوچون باغداد شهرینده عملیاتلار کئچیرمهسی سبب اولور.
2008-جی ایلین مارس آیینین 31-ده باغداددا کوممندانت ساعاتی لغو ائدیلیر. حؤکومت بو آددیمی م. صدرین طرفدارلارینا حربی عملیاتلاری دایاندیرماق باره ده گؤستریشیندن سونرا آتیر.
مقتدی صدرین "مهدی اوردوسو" ایله کوالیسیا و مووقّتی حؤکومتین قوشونلاری آراسیندا دؤیوشلر 2008-جی ایلین آقوست آیینین 28-ه قدر داوام ائدیر. 2008-جی ایلین آوقوستون سونلاریندا ایسه
باغدادداکی شیعه دؤیوشچولرینین لیدری مقتدی صدر یایدیغی بیاناتلا اؤزونون حربی لشدیریلمیش تشکیلاتی اولان "مهدی اوردوسو" نون فعالیتینی دایاندیریغینی اعلان ائدیر. او، بیاناتیندا بو قرارا تابع اولمایان طرفدارلارینین "مهدی اوردوسو"نون عوضوو ساییلمایاجاغینی بیلدیریر. بو، مقتدینین بو تاریخدن سونرا سیلاحلی دئییل، سیاسی موباریزهیه قوشولاجاغی کیمی شرح اولونور. بوندان اول – 2008-جی ایلین ژوئنینده ایسه "مهدی اوردوسو" اله کئچیردیگی و صدرین دایاق نؤقطهلریندن اولان آمارا شهرینی دؤیوشسوز تحویل وئرمیشدی.