Город | |||||
Арамиль | |||||
| |||||
| |||||
Ил | |||||
---|---|---|---|---|---|
Федерация субъекты | |||||
Городской округ | |||||
Координаталар | |||||
Башлыҡ |
Никитенко Виталий Юрьевич | ||||
Нигеҙләнгән |
[[в 1675 году]] | ||||
Город с |
[[1966 года]] | ||||
Майҙаны |
21,82 км² | ||||
Бейеклеге |
220 м | ||||
Халҡы | |||||
Тығыҙлығы |
677,41 кеше/км² | ||||
Этнохороним |
арами́лец, арамильча́нка, арами́льцы | ||||
Сәғәт бүлкәте | |||||
Телефон коды |
+7 34374 | ||||
Почта индексы |
624000,624002,624003 | ||||
Һанлы танытмалар | |||||
Автомобиль коды |
- | ||||
Код ОКАТО | |||||
Код ОКТМО | |||||
Рәсми сайт | |||||
Арамиль — Свердловск өлкәһендә ҡала. Арамиль ҡала округы үҙәге.
Арамиль ҡалаһы — Урал тауҙарының көнсығыш битендә, Әрәмәле йылғаһы Иҫәт йылғаһына ҡушылған урында, Екатиринбург — Курган тимер юлының Арамиль станцияһынан 5 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Арамиль ҡала округының үҙәге. Екатеринбург трассаһынан 26 км ситтә, 5 км төньяҡ-көнбайышҡараҡ Уктус аэропорты бар.
Исеме "Әрәмәле" гидронимынан килеп сыҡҡан, башҡорт телендәге Әрәмә һәм ил һүҙҙәренән, йәғни урман-ҡыуаҡтар, камыштар үҫкән яр буйы.[2]
1675 йылдың йәйендә Иҫәт һәм Әрәмәле йылғалары ҡушылған ерҙә, башҡорт ерҙәре сигендә Рәсәй дәүләтенең көньяҡ форпосты Әрәмәле слободаһына нигеҙ һалына. Слободаға нигеҙ һалыусы Кама буйынан килгән Михаил Сарапульцев башҡорт биләмәләренә иң яҡын булған[3].
Күсеп ултырыусылар 1680 йылдан крица мейестәрендә тимер рудаһын яндырғандар һәм алынған крицаны (руданан алынған тимер менән күмер ҡатнашмаһы) Верхотурье ҡалаһына оҙатҡандар. 1711 йылда ике башнялы нығытма (остог), ат һарайы һәм сикәү төҙөлө.[4]. 1711 йылда остог арсеналында Мәскәү байрағы, 18 тимер тубы булған тимер пушка, 663 тубы булған 9 суйын пушка; 41 фузеф, 7 самопал мылтыҡ, 38 мушкет, 19 бот дары була. Нығытма эсендә сиркәү, хөрөм йорто (судная изба), дин әһеләдәре биләмәләре, ат һарыйы һәм икмәк амбары була.
1707 йылдың слобода 24 тораҡ пункттарын берләштерә. Нигеҙҙә, ошо ерҙә 1707-1725 йылдарҙа Уктусск, Елизаветинский, Верхисетский, Екатеринбург һәм Сысертский заводтары төҙөлө. Был зафодтар Каменский-Урал, Ревда, Сысерть, Березовский, Первоуральск, Екатеринбург кеүек башҡа заводтар ү:ешенә йоғонто яһай. Ауыл халҡының төп эшсәнлеге булып кустарь металлургия һәм игенселек тора. Йылғаларҙа тирмәндәр актив төҙөлә.[4].
Ҡала статусы — 1966 йылдың 15 сентябрендә бирелә[5].
Халыҡ иҫәбе | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
1959[6] | 1967[7] | 1970[8] | 1979[9] | 1989[10] | 1992[7] | 1996[7] |
11 472 | ↗15 000 | ↘12 993 | ↗13 382 | ↗13 584 | ↗13 800 | ↗14 000 |
1998[7] | 2000[7] | 2001[7] | 2002[11] | 2003[7] | 2005[7] | 2006[7] |
↗14 100 | →14 100 | →14 100 | ↗15 076 | ↗15 100 | →15 100 | ↘14 900 |
2007[7] | 2008[7] | 2009[12] | 2010[13] | 2011[7] | 2012[14] | 2013[15] |
↘14 800 | ↗15 000 | ↗15 112 | ↘14 224 | ↘14 200 | ↗14 321 | ↗14 544 |
2014[16] | 2015[1] | |||||
↗14 742 | ↗14 781 |
Введите название объекта АТД2016 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халҡы буйынса ҡала 791 Рәсәй Федерацияһының 1112[17] ҡалаһы араһында [18] 375-се урында була
Бирюков Борис Николаевич (1927-2013) — совет һәм украин ғалимы.
Арамиль ҡала хакимиәте бинаһы | Әрәмәл быуаһы | Мәҙәниәт Йорто | Бородулинский горка ҡалаһы яғынан Арамиль күренеше | Буҫтау фабрикаһы төп корпусы (XIX быуат) |