Ботвинник Михаил Моисеевич

Ботвинник Михаил Моисеевич
рус. Михаи́л Моисе́евич Ботви́нник
Рәсем
Зат ир-ат[1]
Гражданлыҡ  СССР
 Рәсәй
Спортта ил өсөн сығыш яһай  СССР
Тыуған көнө 17 август 1911({{padleft:1911|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:17|2|0}})[1][2][3][…]
Тыуған урыны Репино[d], Санкт-Петербург, Рәсәй империяһы[4]
Вафат булған көнө 5 май 1995({{padleft:1995|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:5|2|0}})[1][5][2][…] (83 йәш)
Вафат булған урыны Мәскәү, Рәсәй[1]
Үлем төрө тәбиғи үлем[d]
Үлем сәбәбе рак поджелудочной железы[d]
Ерләнгән урыны Новодевичье зыяраты[d]
Хәләл ефете Гаяне Давидовна Ананова[d]
Һөнәр төрө шахматсы, шахматный тренер, инженер, яҙыусы, инженер-электрик, шахматный композитор
Шахматный титул гроссмейстер[d], шахмат буйынса СССР спорт мастеры[d] һәм международный арбитр по шахматной композиции[d]
Уҡыу йорто Санкт-Петербург дәүләт политехник университеты
Ғилми дәрәжә техник фәндәр докторы[d]
Кемдә уҡыған Ильин-Женевский, Александр Фёдорович[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Спорт төрө шахмат
Ҡатнашыусы Шахматная олимпиада 1954[d][6], Шахматная олимпиада 1956[d][6], Шахматная олимпиада 1958[d][6], Шахматная олимпиада 1960[d][6], Шахматная олимпиада 1962[d][6] һәм Шахматная олимпиада 1964[d][6]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
 Ботвинник Михаил Моисеевич Викимилектә

Михаил Моисеевич Ботвинник (4 (17) август 1911 йыл — 5 май 1995) — совет шахматсыһы, 6-й тарихы шахмат тарихында 6-сы һәм 1-се совет донъя чемпионы (1948—1957, 1958—1960, 1961—1963). СССР гроссмейстеры (1935), халыҡ-ара гроссмейстер (1950) һәм шахмат композицияһы буйынса арбитр (1956); СССР-ҙың атҡаҙанған спорт мастеры (1945), алты тапҡыр СССР чемпионы (1931, 1933, 1939, 1944, 1945, 1952), СССР-ҙың абсолют чемпионы (1941). Мәскәү чемпионы (1943/44). СССР командаһы составында алты тапҡыр шахмат олимпиадаһы еңеүсеһе (ике тапҡыр шәхси зачетта еңеүсе). Совет шахмат мәктәбе «патриархы». Бөтә Союз Шахмат секцияһы (1938—1939) һәм «СССР — Нидерланд» йәмғиәте идараһы рәйесе (1960). РСФСР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1971), РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1991). Техник фәндәр докторы, профессор.

Биографияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Шахматтар менән танышыу һәм мастер исемен яулау

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1927 йылда

Михаил Моисеевич Ботвинник 1911 йылдың 17 авгусында Рәсәй империяһы Фин Бөйөк кенәзлеге Выборг губернаһының Куоккала Куоккала дача ҡасабаһында (хәҙер — Репино (Санкт-Петербург) йәһүд ғаиләһендә тыуа. Ата-әсәһе — теш технигы Моисей Гиршович (Лейбович) Ботвинник (1878—1931) һәм теш табибы Шифра Самойловна Рабинович (1879—1952)[7][8].

1923 йылдың сентябрендә 12 йәшендә шахмат менән таныша һәм шул йылда уҡ беренсе тапҡыр мәктәп турнирында ҡатнаша[9]. Артабан китаптар буйынса шөғөлләнә башлай, улар араһында 1876—1877 йылдар өсөн «Шахматный листок» (М. Чигорин) була. Һуңыраҡ Н. Грековтың һәм В. Ненароковтың дебюттар дәреслеге китабын ала][10]. Э. Ласкер Ленниградҡа гастролдәре ваҡытында уның партияларын үҙенең комментарийҙары менән яҙып бара. Икенсе йылдың яҙында мәктәп чемпионатында еңеүгә өлгәшә. Шунан һуң ҡаланың шахмат йыйылышына йөрөй һәм ағза була, бының өсөн үҙенә йәш өҫтәй[11].

"Шахматный листок"тың 1924 йылғы 19-сы һанында Михаил Ботвинник беренсе тапҡыр категориянан тыш турнир еңеүсеһе тип телгә алына. Йыл дауамында Михаил Ленинград шахматсылары араһында билдәлелек яулай, бик тиҙ квалификация баҫҡыстарын үтә. 1925 йылда беренсе категориялағы өс турнирҙа еңеү яулай[12].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Deutsche Nationalbibliothek Record #118514016 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  2. ↑ 2,0 2,1 Mikhail Botvinnik // SNAC (ингл.) — 2010.
  3. ↑ Michail Moissejewitsch Botwinnik // Энциклопедия Брокгауз (нем.)
  4. ↑ Ботвинник Михаил Моисеевич // Ботвинник Михаил Моисеевич (урыҫ) / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ Mikhail Moiseyevich Botvinnik // Encyclopædia Britannica (ингл.)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 OlimpBase (ингл.)
  7. ↑ Глава 1. // Шахматное творчество Ботвинника / Составитель В. Д. Батуринский. — М.: Физкультура и спорт, 1965. — Т. 1. — С. 5. — 632 с.
  8. ↑ А. Кентлер «Поклон Ботвиннику»
  9. ↑ М. М. Ботвинник. Аналитические и критические работы 1923—1941. — М.: Физкультура и спорт, 1984. — С. 5—6. — 319 с.
  10. ↑ М. М. Ботвинник. Аналитические и критические работы 1923—1941. — М.: Физкультура и спорт, 1984. — С. 6. — 319 с.
  11. ↑ Принят 1-го июня 1924 года.
  12. ↑ Глава 1. // Шахматное творчество Ботвинника / Составитель В. Д. Батуринский. — М.: Физкультура и спорт, 1965. — Т. 1. — С. 6. — 632 с.

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]