Бюстгальтер

Күкрәксә бите бында йүнәтелә. Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Күкрәксә (мәғәнәләр).

Бюстгальтер (алғы күренеш)

Бюстгальтер, күкрәксә (нем. Büstenhalter — «күкрәкте тотоп тороусы») — ҡатын-ҡыҙҙарҙың эске кейеме, ул ҡатын-ҡыҙ күкрәген ҡаплай, тотоп тора һәм күтәрә^[1]. Бюстгальтерҙар корсет әйберҙәре төркөмөнә ҡарай. XIX быуат аҙағында ул күкрәкте тотоп тороуҙың иң киң таралған ысулы булған корсетты ҡыҫырыҡлап сығарҙы. Хәҙерге заманда төрлө формала һәм төрҙәге бюстгальтерҙар етештерелә.

Тарихы

Бюстгальтерҙар XX быуат башында, силуэтты формалаштырыу өсөн ҡулланылған корсеттарға альтернатива булараҡ барлыҡҡа килгән. Тәүге моделдәр ябай ғына булған һәм йыш ҡына мамыҡ йәки ебәк кеүек туҡымаларҙан тегелгән. Ваҡыт үтеү менән бюстгальтерҙар ҡатмарлыраҡ булып киткән, төрлө конструкциялар, мәҫәлән, пуш-ап, спорт һәм коррекциялаусы моделдәр барлыҡҡа килгән.

Боронғо осор

Боронғо Мысырҙа ҡатын-ҡыҙҙар етен туҡыманан тегелгән күкрәк бәйләүестәре кейгән, улар күкрәкте тотоп торған. Был бәйләүестәр юғары ҡатлам ҡатын-ҡыҙҙарының да, ябай ҡатын-ҡыҙҙарҙың да көндәлек кейеменең бер өлөшө булған. Беҙҙең эраға тиклем VI быуатта яҙылған бер мөхәббәт хатында күкрәкте уратып алған таҫма булыу теләге телгә алына^[2].

Антик дәүерҙә оҡшаш конструкциялар Боронғо Грецияла ла ҡулланылған, унда ҡатын-ҡыҙҙар туника аҫтында бәйләүестәр кейгән. Рим ҡатын-ҡыҙҙары күкрәкте лә, билде лә билдәләп күрһәткән күн строфийҙар ҡулланған.

XIX быуат

Хәҙерге заман бюстгальтеры XIX быуат аҙағында формалаша башланы. 1887 йылда Англияла бюстгальтер тураһында беренсе тапҡыр телгә алыу теркәлгән, ул саҡта уны "күкрәк формаһын яҡшыртыу өсөн ҡорамал" тип атағандар. Әммә тағы ла әһәмиәтлерәк үҫеш 1893 йылда булды, ул ваҡытта америкалы Мэри Фелпс Джейкоб бюстгальтерҙы корсетты ике өлөшкә бүлеп яһаны: өҫкө өлөш күкрәкте тотоп тора, ә аҫҡы өлөш билде.

XX быуат

1920-се йылдарҙа бюстгальтерҙар популярлаша һәм күпләп етештерелә башлай. Был ваҡытта төрлө моделдәр, мәҫәлән, пуш-ап һәм спорт бюстгальтерҙары барлыҡҡа килә. 1930-сы йылдарҙа дизайнер Ида Розенталь бюстгальтерҙарҙың үҫешенә ҙур өлөш индерә, уларҙы уңайлыраҡ һәм функциональ итә.

1960-сы йылдарҙан бюстгальтер феминистик бәхәстәр объектына әйләнә, ҡайһы бер радикаль төркөмдәр уны ҡатын-ҡыҙҙарҙы иҙеү символы тип ҡарай башлай. Был традицион нормаларға ҡаршы протест билдәһе итеп ҡатын-ҡыҙҙарҙың бюстгальтерҙарын яндырыу акцияларына килтерә^[3][4].

Бюстгальтер төрҙәре

Төрлө ихтыяждар өсөн тәғәйенләнгән бик күп төрлө бюстгальтерҙар бар:

• Пуш-ап: күкрәккә күләм өҫтәй һәм күтәрә.
• Спорт бюстгальтеры: физик әүҙемлек ваҡытында тейешле тотороҡло терәк тәьмин итә.
• Классик бюстгальтер: көндәлек кейем өсөн универсаль вариант.
• Бралетт: еңел һәм уңайлы, йыш ҡына каркасһыҙ була.

Үлсәмдәр һәм сәләмәтлек

Бюстгальтерҙың дөрөҫ үлсәмен һайлау һаулыҡ өсөн бик мөһим. Дөрөҫ һайланмаған бюстгальтер уңайһыҙлыҡҡа, арҡа ауыртыуына һәм хатта арҡа менән проблемаларға килтерергә мөмкин^[5]. Ҙур күкрәкле ҡатын-ҡыҙҙар йыш ҡына бик бәләкәй бюстгальтерҙар һайлай, ә бәләкәй күкрәклеләр бик ҙур моделдәр кейеүе мөмкин^[6].

Шулай уҡ бюстгальтер кейеү менән күкрәк яман шеше ауырыуы араһында бәйләнеш тураһында мифтар ҙа бар^[7][8]. Ғилми тикшеренеүҙәр тығыҙ бюстгальтерҙарҙың лимфа системаһына йоғонто яһауын һәм ауырыу хәүефен арттырыуын күрһәтмәгән.

Фотогалерея

• 
  Тулы стаканлы бюстгальтер
• 
  Тәрән ҡырҡылған бюстгальтер
• 
  Балконет бюстгальтер

Иҫкәрмәләр

1. Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты. Башҡорт теленең академик һүҙлеге. IV Том. — Өфө: Китап, 2012. — С. 798-се б..
2. Женщины Средневековья носили бюстгальтеры, но ходили без трусов 2020 йыл 4 август архивланған. // Euronews, 28.07.2012.
3. Dow, Bonnie J. (Spring 2003). «Feminism, Miss America, and Media Mythology». Rhetoric & Public Affairs: 127—149.
4. Duffett, Judith (October 1968). WLM vs. Miss America.
5. Johnston, Rosie Headache and Indigestion — Is Your Bra to Blame?  (билдәһеҙ) The Independent UK (5 декабрь 2008). Дата обращения: 11 сентябрь 2009. Архивировано 25 август 2011 года.
6. Wood K., Cameron M., Fitzgerald K. Breast size, bra fit and thoracic pain in young women: a correlational study (инг.) // Chiropractic & Osteopathy (инг.)баш. : journal. — 2008. — Т. 16. — С. 1. — DOI:10.1186/1746-1340-16-1 — PMID 18339205.
7. About the Lymphatic System and Wearing Bras  (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 ғинуар 2010. Архивировано 25 август 2011 года.
8. Smith, Ken Breast Lymphatic Systems  (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 ғинуар 2010. Архивировано 25 август 2011 года.