Гинзбург Виталий Лазаревич

Гинзбург Виталий Лазаревич
рус. Вита́лий Ла́заревич Ги́нзбург
Зат	ир-ат[1][2]
Гражданлыҡ	СССР  Рәсәй[3][4][5]
Тыуған көнө	4 октябрь 1916({{padleft:1916|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:4|2|0}})[6][7]
Тыуған урыны	Мәскәү, Рәсәй империяһы[8][9][10]^[…]
Вафат булған көнө	8 ноябрь 2009({{padleft:2009|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:8|2|0}})[11][2][12]^[…] (93 йәш)
Вафат булған урыны	Мәскәү, Рәсәй[9][13][6]
Үлем сәбәбе	йөрәк етешмәүсәнлеге^[d]
Дата погребения или кремации	11 ноябрь 2009
Ерләнгән урыны	Новодевичье зыяраты^[d][7]
Хәләл ефете	Olga Zamsha Ginzburg^[d] һәм Nina Yermakova Ginzburg^[d]
Һөнәр төрө	физик, астрофизик, уйлап табыусы, университет уҡытыусыһы, ғалим, физик-теоретик
Эшмәкәрлек төрө	теоретическая физика^[d], физика һәм астрофизика^[d]
Эш урыны	Рәсәй Фәндәр академияһының П. Н. Лебедев исемендәге физика институты^[d]
Уҡыу йорто	МДУ-ның физика факультеты^[d] М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты[14]
Ғилми исеме	список действительных членов АН СССР^[d], РФА академигы^[d] һәм академик АН СССР^[d]
Ғилми дәрәжә	физика-математика фәндәре докторы^[d] (1942)
Ғилми етәксе	Тамм Игорь Евгеньевич һәм Ландау Лев Давидович
Аспиранттар	Фрадкин, Ефим Самойлович^[d], Леонид Вениаминович Келдыш^[d], Муханов, Вячеслав Фёдорович^[d], Файн, Вениамин Моисеевич^[d], Олег Владимирович Долгов^[d], Железняков, Владимир Васильевич^[d], Гетманцев, Герман Григорьевич^[d], Гершман, Борис Николаевич^[d], Пустовойт, Владислав Иванович^[d] һәм Гуревич, Александр Викторович^[d]
Уҡыусылар	Леонид Вениаминович Келдыш^[d], Киржниц, Давид Абрамович^[d] һәм Железняков, Владимир Васильевич^[d]
Кемдә уҡыған	Тамм Игорь Евгеньевич
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Архивы хранятся в	Niels Bohr Library & Archives^[d][15]
Ойошма ағзаһы	Лондон король йәмғиәте^[d], АҠШ фәндәр милли академияһы^[d][16], Рәсәй Фәндәр академияһы, СССР Фәндәр академияһы^[d][17], Молдавия фәндәр академияһы^[d], Америка сәнғәт һәм фәндәр академияһы^[d], Һиндостан милли фәндәр академияһы^[d] һәм Европа академияһы^[d][18]
Йоғонто яһаусы	Файн, Вениамин Моисеевич^[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	Золотая медаль Нильса Бора ЮНЕСКО^[d] (1998) Большая золотая медаль имени М. В. Ломоносова^[d] (1995) премия Вольфа по физике^[d] (1995) Америка физика йәмғиәте ағзаһы^[d] (2003) премия Гумбольдта^[d] Лондон король йәмғиәтенең сит ил ағзаһы^[d] (25 июнь 1987) Dwight Nicholson Medal for Outreach^[d] (1998)
Вики-проект	Проект:Математика^[d]
Число Эрдёша	6
Гинзбург Виталий Лазаревич Викимилектә

Виталий Лазаревич Гинзбург (21 сентябрь (4 октябрь) 1916 йыл — 8 ноябрь, 2009 йыл) — СССР һәм Рәсәй физик-теоретигы, физика-математика фәндәре докторы (1942), профессор. СССР Фәндәр академияһы академигы (1966^[19]; мөхбир ағзаһы 1953^[20]). Ленин премияһы (1966), беренсе дәрәжәләге Сталин премияһы (1953) һәм физика буйынса Нобель премияһы лауреаты (2003).

Халыҡ-ара астронавтика академияһы академигы (1969; мөхбир ағзаһы 1965). Халыҡ-ара астрономия союзы ағзаһы (1961). Американың сәнғәт һәм фән академияһының (1971), Дания фәндәр академияһының (1977), АҠШ-тың Милли фәндәр академияһының (1981), Лондон король йәмғиәтенең (1987), Европа Академияһының (1990) һ. б. сит ил ағзаһы.

1944 йылдан ВКП(б) ағзаһы. СССР Фәндәр академияһынан СССР халыҡ депутаты (1989—1991).

Биографияһы

Виталий Лазаревич Гинзбург 1916 йылда Мәскәүҙә йәһүд^[21] ғаиләһендә тыуа. Атаһы — Рига политехникумын тамамлаған инженер Лазарь Ефимович Гинзбург (1863—1942, Ҡазан) һыу таҙартыу буйынса белгес була; әсәһе Харьков университетын тамалаған, табип Августа Вениаминовна Гинзбург (ҡыҙ фамилияһы — Вильдауэр, 1886, Курляндия губернаһы, Митава — 1920, Мәскәү). Әсәһе 1920 йылда ҡорһаҡ тифынан вафат булғас, иртә етем ҡала (тәрбиә менән әсәһенең һеңлеһе Роза Вениаминовна Вильдауэр шөғөлләнә)^[22].

11 йәшкә тиклем атаһы етәкселегендә өйҙә белем ала^[22]. 1927 йылда 7-се ете йыллыҡ мәктәптең 4-се класына уҡырға бара. Уны тамамлағандан һуң 1931 йылда урта белемде фабрика-завод училищеһында (ФЗУ) ала, һуңынан үҙ аллы уҡый, бер үк ваҡытта рентгенология лабораторияһында буласаҡ физиктар В. а. Цукерман (1913—1993) һәм Л. В. Альтшулер (1913—2003) менән бергә эшләй. Был дуҫлыҡ ғүмерлеккә әйләнә.

1934 йылда шунда уҡ Мәскәү дәүләт университетының физика факультетына 2-се курсҡа инә, уны 1938 йылда тамамлай. 1940 йылда аспирантура таммалай һәм шул вуҡ йылда кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай. Докторлыҡ диссертацияһын 1942 йылда яҡлай. Хәтерләүҙәрендә: «Ике тапҡыр доброволец булып барырға ғариза яҙһам да, мине фпонтҡа алманылар», — ти^[23]. 1942 йылда ФИАН-дың И. Е Тамм исемендәге теоретик бүлегендә эшләй, һуңынан уның мөдире була (1971—1988).

Иҫкәрмәләр

1. Record #49288937 // VIAF (билдәһеҙ) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
2. Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
3. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/416856/Nobel-Prize/93434/The-prizes
4. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/928354/Alexey-A-Abrikosov
5. http://www.theguardian.com/science/2009/nov/15/physics-russia
6. ГИНЗБУРГ // Большая российская энциклопедия (урыҫ) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
7. Find a Grave (ингл.) — 1996.
8. Гинзбург Виталий Лазаревич // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
9. Ginzburg V. L. On the theory of superconductivity (билдәһеҙ) // Nuovo Cimento — (untranslated), 1955. — Т. 2, вып. 6. — Б. 1234—1250. — ISSN 0029-6341; 1827-6121 — doi:10.1007/BF02731579
10. Nobel-winning Russian physicist dies at 93 (ингл.) // Dawn — 2009. — ISSN 1563-9444
11. Deutsche Nationalbibliothek Record #120935368 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
12. Week ending Saturday, November 14, 2009
13. Vitaly Ginzburg (ингл.) // The Daily Telegraph / C. Evans — London: 2009. — ISSN 0307-1235; 1477-3805
14. Математическая генеалогия (ингл.) — 1997.
15. https://libserv.aip.org/ipac20/ipac.jsp?session=1680D73IU0570.32021&profile=rev-icos&source=~!horizon&view=subscriptionsummary&uri=full=3100006~!5861~!1&ri=3&aspect=power&menu=search&ipp=20&spp=20&staffonly=&term=VITALII+GINZBURG+PAPERS,+1992&index=.GW&uindex=&aspect=power&menu=search&ri=3&limitbox_1=LO01+=+icos
16. Notable Names Database (ингл.) — 2002.
17. http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-315.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12
18. https://www.ae-info.org/ae/User/Ginzburg_Vitaly
19. Отделение общей и прикладной физики (экспериментальная и теоретическая физика)
20. Отделение физико-математических наук (физика)
21. Мудрова Ирина. Великие евреи. 100 прославленных имен. — Litres, 2013. — 531 с. — ISBN 9785457351332.
22. В. Л. Гинзбург. Об отце и нашей семье (рус.) // Успехи физических наук. — Российская академия наук, 2010. — Т. 180. — № 11. — С. 1217—1230. — DOI:10.3367/UFNr.0180.201011i.1121
23. Владимир НУЗОВ: ИДЕЯ #2 (Интервью с академиком В.Гинзбургом) [WIN]  (билдәһеҙ). 2013 йыл 5 ноябрь архивланған.

Әҙәбиәт

• Памяти Виталия Лазаревича Гинзбурга (часть 1) (рус.) // Успехи физических наук. — Российская академия наук, 2010. — Т. 180. — С. 1121—1240.
• Памяти Виталия Лазаревича Гинзбурга (часть 2) (рус.) // Успехи физических наук. — Российская академия наук, 2010. — Т. 180. — С. 1241—1363.
• Колчинский И.Г., Корсунь А.А., Родригес М.Г. Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп. — Киев: Наукова думка, 1986. — 512 с.
• Храмов Ю. А. Гинзбург Виталий Лазаревич // Физики : Биографический справочник / Под ред. А. И. Ахиезера. — Изд. 2-е, испр. и доп. — М. : Наука, 1983. — С. 85. — 400 с. — 200 000 экз.
• В. Л. Гинзбург. М., 1978 (Материалы к биобиблиографии учёных СССР)

Һылтанмалар

• Профиль Виталия Лазаревича Гинзбурга РФА рәсми сайтында
• Автобиография на сайте Нобелевского комитета (инг.)
• Биография в онлайн-энциклопедии «Кругосвет»
• Биография на сайте Энциклопедии «Лучшие люди России» 2020 йыл 11 август архивланған.
• Виталий Гинзбург (видео) в передаче «Школа Злословия», 12 апреля 2004
• Родословное древо
• Виталий Гинзбург. Академик, лауреат Нобелевской премии на сайте «Человека Года 2005» проекта «Рамблер. Люди года» (ссылка на архив Интернета)