University Ranking by Academic Performance |
University Ranking by Academic Performance[1] (URAP) ― Яҡын Көнсығыш техник университетының Информатика институты эшләгән университеттарҙың глобаль рейтингы[2], 2010 йылдан алып йыл һайын университеттар һәм колледждарҙың милли[3] һәм глобаль[4] рейтингын баҫтыра. Был рейтингка донъяның 2 000 иң яҡшы уҡыу йорто индерелә. URAP-тың фәнде баһалау үлсәмдәре Web of Science һәм inCites ярҙамында Фәнни мәғлүмәт институтынан алына. URAP-тың глобаль рейтингы өсөн шулай уҡ мәҡәләләре күләме, уларҙан өҙөмтәләр ҡулланыу, дөйөм документация күләме, мәҡәләләрҙең дөйөм ипкаты, өҙөмтәләр алыуҙың дөйөм импакты һәм халыҡ-ара хеҙмәттәшлек үҫеше кимәле индерелгән тикшеренеүҙәр һөҙөмтәлелеге файҙаланыла. Глобаль рейтингтарға өҫтәмә итеп, URAP шулай уҡ Төркиә университеттарының төбәк рейтингтарын да баҫтыра, уларҙа студенттар һәм уҡытыусылар һаны кеүек өҫтәмә күрһәткестәр ҡуллана. Бында мәғлүмәттәр ÖSYM Үлсәү, һайлап алыу һәм эшкә урынлаштырыу үҙәгенән алына.
2020 йылға ҡарата рейтингта Рәсәй юғары уҡыу йорттарынан иң юғары урынды М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты биләй (209-сы урын)[5].
URAP мәғлүмәттәрҙе Science Web of һәм InCites, Фәнни мәғлүмәт институтынәң халыҡ-ара библиометрия мәғлүмәттәре базаһынан ала. күп мәҡәләләр баҫтырған 2500 юғары уҡыу йортоноң мәғлүмәттәрен файҙалана. Һәр вуздың дөйөм балы уның бер нисә күрһәткес буйынса эшләүенә нигеҙләнә. Һайланған 2500 уҡыу йорто араһынан 2000-е URAP баҫтырған рейтингка индерелә. Шулай уҡ фәндең 23 өлкәһе буйынса айырым рейтинг төҙөлә[6].
URAP академик өлгәште баһалау өсөн алты төп күрһәткесте файҙалана. Улар араһында ― мәҡәләләр һаны (21 процентҡа тиклем), уларҙың өҙөмтәһе (21 процентҡа тиклем), фәнни документацияның дөйөм һаны (10 процент), мәҡәләләрҙең дөйөм импакты (18 процент), өҙөмтәләрҙең дөйөм импакты (15 процент) халыҡ-ара хеҙмәттәшлек үҫеше кимәле (15 процент). Эшкәртелмәгән библиометрик мәғлүмәт тигеҙ таралыш тапмай. Был проблеманы хәл итеү өсөн күрһәткестәр медиандары файҙаланыл Delphi системаһы эксперттар төркөмө тарафынан индикаторҙарға әһәмиәт биреү өсөн эшләнә. Барлығы индикаторҙар буйынса бөтәһе 600 мәрәй бүленә.
URAP башҡа төп рейтинг системаларына ҡарағанда күберәк учреждениены үҙ эсенә ала. Был хаҡта 2013 йылда Европа университеттары ассоциацияһының отчетында ла әйтелә[7].
URAP ҡулланған индикаторҙар сағыштырмаса түгел, ә абсолют әһәмиәткә эйә, был ойошмаларға ҙур өҫтөнлөк бирә[7]. 2013 йылда Европа университеттары ассоциацияһы сығарған отчетта URAP китаптар менән иҫәпләшмәй, гуманитар һәм социаль фәндәр һәм сәнғәт өлкәһендәге тикшеренеүҙәрҙе ҡарамай. Улай ғына ла түгел, URAP библиометрик күрһәткестәр һөҙөмтәһе ҡыры буйынса нормалләштереү булмағанлыҡтан, баҫма мәҙәниәт айырмалыҡтарын иҫәпкә алмай баҫма мәҙәниәте мәҙәниәтендә. Отчетта шулай уҡ, «өҙөмтә һаны шулай уҡ мәҡәләләр һөҙөмтәләре тәбиғи фәндәр, бигерәк тә медицина фәне файҙаһына ауыша», тиелә. Ул шулай уҡ, URAP, белем биреү индикаторҙары булмағанлыҡтан, фәнни-тикшеренеү учреждениеларына нығыраҡ иғтибар итә, тип билдәләй.