Бильбаола Гуггенхайм музейы | |
исп. Museo Guggenheim Bilbao | |
Нигеҙләү датаһы | 18 октябрь 1997 |
---|---|
Дәүләт | Испания[1][2] |
Административ-территориаль берәмек | Бильбао[1][2][3] |
Урын | Abando[d] |
Хужаһы | Гуггенхайм фонды[d] |
Режиссёр |
Juan Ignacio Vidarte[d] Miren Arzalluz[d] |
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
Хеҙмәтләндереүсе | Гуггенхайм фонды[d] |
Архитектор | Фрэнк Гери[4][5][6] |
Рәсми асылыу датаһы | 18 октябрь 1997 |
Йылына инеүселәр һаны | 530 967[7] |
Адрес | Avenida Abandoibarra, 2[2] |
Почта индексы | 48009[2] |
Электрон почта | informacion@guggenheim-bilbao.eus[8][2] |
Рәсми сайт | guggenheim-bilbao.eus[8] |
Хеҙмәттәре тупланмаһы | Гетти музейы |
Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр | 371 455 |
Страница учреждения на Викискладе | Guggenheim Museum Bilbao |
Категория Викисклада для интерьера элемента | Category:Interior of Guggenheim Museum Bilbao[d] |
Бильбаола Гуггенхайм музейы Викимилектә |
Бильбаола Гуггенхайм музейы[9] (исп. Museo Guggenheim Bilbao, баск. Guggenheim Bilbao Museoa) — Испанияның Бильбао ҡалаһында хәҙерге заман сәнғәте музейы. Соломон Гуггенхаймдың хәҙерге заман сәнғәте музейы филиалдарының береһе. Нервьон йылғаһы буйында урынлашҡан.
Музейҙа даими экспозициялар урынлашҡан, шулай уҡ испан һәм сит ил рәссамдарының ваҡытлыса күргәҙмәләре ойошторола.
1991 йылда Испанияның автономиялы берләшмәһе — Баск Иле хөкүмәте Соломон Р. Гуггенхайм фондына ҡасандыр ҡаланың төп килем сығанағы булған Бильбаоның иҫке порт районында Гуггенхайм музейын төҙөүҙе финансларға тәҡдим иткән[10][11]. Баск Иле хөкүмәте төҙөлөш хаҡын 100 миллион АҠШ доллары күләмендә ҡапларға, 50 миллион АҠШ доллары күләмендә һатып алыуҙар фонды ойошторорға, 20 миллион АҠШ доллары күләмендә Гуггенхайм фондына бер тапҡыр индерелеүсе иғәнә түләргә һәм Америка Ҡушма Штаттарындағы музейға субсидия бүлергә ризалыҡ бирә. Йыллыҡ бюджет 12 миллион доллар тәшкил итә. Уның урынына фонд учреждение менән идара итергә, уның даими коллекцияһының бер өлөшөн Бильбао музейы аша сиратлаштырырға һәм ваҡытлыса күргәҙмәләр ойошторорға ризалаша[12]. Төҙөлөш хаҡы 89 миллион АҠШ доллары тәшкил иткән[13].
Музей бинаһы АҠШ-Канада архитекторы Фрэнк Гери тарафынан проектланған һәм 1997 йылдың 18 октябрендә тамашасылар өсөн үҙ ишектәрен асҡан. Музей Испания короле Хуан Карлос I тарафынан асылған[14]. Бина шунда уҡ деконструктивизм стилендә донъялағы иң һоҡланғыс биналарҙың береһе тип танылған. Архитектор Филип Джонсон уны «заманыбыҙҙың иң бөйөк бинаһы» тип атаған[15].
Яр буйында урынлашҡан бина футуристик, бәлки планеталар араһында сәйәхәттәр өсөн тәғәйенләнгән караптың абстракт идеяһын бойомға ашыра[16][17].. Шулай уҡ уны ҡош, самолёт, артишок һәм сәскә атып килгән роза менән сағыштыралар[18].
Бейеклеге 55 метрлыҡ үҙәк атриум гигант металл сәскәне хәтерләтә, унан төрлө экспозициялар өсөн күргәҙмә залдарының анфиладтары урынлашҡан бөгөлөп барған оҙон күләмле таждар айырыла[19].
Гериҙың эштәренең күбеһе кеүек үк, бина йомшаҡ контурҙарҙан тора. Фрэнк Гери интервьюларҙың береһендә, «бөгөлдәрҙең тәртипһеҙлеге яҡтылыҡты айырыу өсөн тәғәйенләнгән», тип раҫлай. Бинаны проектлағанда CATIA автоматлаштырылған проектлау системаһының мөмкинлектәре тулыһынса файҙаланылған[20].
Бина дөйөм майҙаны 24 мең м² булған титан листары менән йөҙләнгән.
Музей тематик күргәҙмәләр ойоштора, мәҫәлән — Ҡытай мәҙәниәте һәм Рәсәй һынлы сәнғәте темаһына (2006 йылдың 28 мартынан 3 сентябренә тиклем)[21].
Музейҙың даими экспозициялары XX быуат сәнғәтенә арналған — инсталляциялар һәм электрон эштәр традицион картиналар һәм скульптуралар һанынан артып китә. Коллекцияның төп эше — скульптор Ричард Серраның атмосфераға сыҙамлы ҡоростан яһалған һәм Арцелор галереяһында урынлаштырылған скульптуралар серияһы[22].
Коллекцияның күпселек өлөшө авангард эштәренән һәм абстракцияларҙан тора.
75 миллион долларға музейҙы төҙөү Испанияның финанс, сәнәғәт һәм туристик үҙәктәренең береһе — хәҙерге Бильбаоның барлыҡҡа килеүенә этәргес биргән. Объект асылғандан һуң өс йыл эсендә ҡалаға 4 миллиондан ашыу турист килгән, заманса инфраструктура һәм архитектура объекттарына инвестициялар дауам иткән. Бер бина арҡаһында туристик яҡтан ҡыҙыҡһыныуҙы уятмаған урынды үҙенә йәлеп итеүсе мәҙәни нөктәгә әйләндереү феномены «Бильбао эффекты» тип атала[23].
Бильбаола Гуггенхайм музейы Викимилектә |