Бүленмәүлек методы

Бүленмәүлек методы (рус. Метод неделимых) — геометрик фигураларҙың майҙанын йә геометрик есемдәрҙең күләмен иҫәпләү ысулдарының йыйылмаһы. Бүленмәүлек методы XVI быуаттың аҙағында барлыҡҡа килә.

Кәвәлйери принцибы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Яҫы фигуралар өсөн Кәвәлйери принцибы былай әйтелә: әгәр ике фигураны теләһә ниндәй бер тура һыҙыҡҡа параллель тура һыҙыҡтар менән киҫеүҙән тигеҙ хордалар барлыҡҡа килһә, был фигураларҙың майҙандары үҙ-ара тигеҙ була.

Арауыҡ фигуралары өсөн: әгәр арауыҡтағы ике фигураны теләһә ниндәй бирелгән яҫылыҡҡа параллель яҫылыҡтар менән киҫеүҙән тигеҙ ҙурлыҡтағы киҫемдәр яһалһа, был фигураларҙың күләмдәре тигеҙ була

Был теореманы итальян математигы Бонавентура Кәвәлйери иҫбатлаған.

Кәвәлйери принцибының күргәҙмәһе — тәңкә ҡатламаһының ике формаһы төрлө булһа ла уларҙың күләме бер тигеҙ

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • История математики / Под редакцией А. П. Юшкевича, в трёх томах. — М.: Наука, 1970. — Т. II.
  • Лурье С. Я. Теория бесконечно-малых у древних атомистов. — М.-Л.: Изд. АН СССР, 1935.
  • Хрестоматия по истории математики. Математический анализ. Теория вероятностей / Под ред. А. П. Юшкевича. — М.: Просвещение, 1977. — 224 с.

Ҡалып:Бесконечно малые и бесконечно большие