Енсиәт

Енсиәт
Ҡайҙа өйрәнелә гендерные исследования[d], социология, фәлсәфә, гендерная психология[d], феминистская теория[d], женские исследования[d] һәм мужские исследования[d]
Һештег gender
WordLift URL data.thenextweb.com/tnw/…[1]
Ҡапма-ҡаршыһы гендерно-критический феминизм[d]
 Енсиәт Викимилектә
Енес символдары: ҡатын-ҡыҙ (һулда), ир-ат (уңда). Венера һәм Марс символдары.

Енсиәт - рус. гендер -(ингл. gender -лат. genus «зат») — ир-ат һәм ҡатын-ҡыҙ заттарын ҡылыҡһырлаған спектр. Контексҡа ярашлы бындай ҡылыҡһырламаларға социаль структура (атап әйткәндә, гендер роле һәм башҡа социаль роль) йәки гендер тап килешлеге инеүе мөмкин. Ҡайһы бер осраҡтарҙа «гендер» һүҙе «енес» төшөнсәһе менән синоним тип һанайҙар,әммә башта иһә «гендер» термины ҡапма-ҡаршы маҡсатта ҡулланылған.

«Гендер» термины феминизм үҫеше һәм гендер тикшеренеүҙәре арҡаһында киң ҡулланыла башлай. Башлыса феминист авторҙар кешеләр араһындағы айырманы тәбиғи сәбәптәр менән түгел, ә социаль процестар менән бәйле һанай[2].

Күпселек сығанаҡтар гендерҙы «социаль енес» тип билдәләһә лә, хәҙерге заман феминистик һәм гендер тикшеренеүҙәр бындай аңлатманы иҫкергән тип һанай.

Төшөнсә тарихы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Көнбайыш фәндә енес һәм гендер төшөнсәләрендә терминологик айырманы сексолог Джон Мани 1955 йылда транссексуаллекте һәм интерсексте өйрәнеүгә арналған хеҙмәттәрендә телгә ала. Әммә «гендер» төшөнсәһе 1970-се йылдар башында ғына феминистик хәрәкәт һәм феминистик теория үҫеше менән бәйле киң ҡулланышҡа инә. Феминистик теоретиктар «гендер» төшөнсәһен аналитик категория итеп биологияға бәйле енси сифаттарын ҡылыҡ-фиғелдән айырмлау өсөн ҡуллана [3].

Совет осоронан һуңғы фәнгә «гендер» төшөнсәһе 1980-се һәм 1990-сы йылдарҙа гендер тикшеренеүҙәре менән килеп инә[4][5]. Бөгөн «гендер» төшөнсәһе «енес» төшөнсәһенә ҡаршы ҡуйылып беҙҙең илдә генә түгел, бөтә донъяла күп мәғәнәлә, атап әйткәндә социаль фәндәрҙә ҡулланыла[6]

Шулай уҡ ҡарагыҙ

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«Социология» порталы

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ https://thenextweb.com/vocabulary/gender/
  2. ↑ Социальное конструирование гендера как методология феминистско исследования. Здравомыслова Елена, Темкина Анна
  3. ↑ Jane Pilcher, Imelda Whelehan. Gender // 50 Key Concepts in Gender Studies. — Sage, 2004. — ISBN 9781412932073.
  4. ↑ Гапова Е. Классовый вопрос постсоветского феминизма или об отвлечении угнетенных от революционной борьбы // Гендерные исследования. — 2006. — № 15. — С. 144-164.(недоступная ссылка)
  5. ↑ Здравомыслова О. Гендерные исследования как опыт публичной социологии в России. Полит.Ру (24 сентябрь 2009). Дата обращения: 9 март 2016.
  6. ↑ GENDER. Social Science Dictionary. Дата обращения: 20 март 2015. Архивировано из оригинала 2 февраль 2011 года. 2019 йыл 20 май архивланған.