Калининград өлкәһе

Рәсәй Федерацияһы субъекты
Калининград өлкәһе
Калининград өлкәһе флагы Калининград өлкәһе гербы
Административ үҙәк	Калининград
Майҙаны	77-се
- Барлығы - һыу өҫтө %	15 125 км² 11,7
Халҡы	55-се
- Барлығы - Тығыҙлыҡ	↗976 439[1] (2016) 64.56 кеше/км²
ТТП	47-се
- Барлығы (ағым. хаҡ.) - Йән башына	195,1[2] млрд. һум (2010) 204 мең һум
Федераль округ	Төньяҡ-Көнбайыш
Иҡтисади район	Калининград (Төньяҡ-Көнбайыш)
Губернатор	Алиханов Антон Андреевич
Өлкә думаһы рәйесе	Марина Эдуардовна Оргеева
РФ субъекты коды	39
ISO 3166-2 коды	RU-KGD
Сәғәт бүлкәте	KALT^[d] һәм Европа/Калининград^[d][3]

Калинингра́д өлкәһе — Рәсәй Федерацияһы субъекты, Төньяҡ-Көнбайыш федераль округ составына инә.

Административ үҙәк — Калининград ҡалаһы.

Европа Берләшмәһе менән сиктәш: Польша менән көньяҡта, Литва менән төньяҡта һәм көнсығышта. Көнбайышта Калининград өлкәһе ерҙәре Балтик диңгеҙе һыуҙары менән йыуыла.

География

Калининград өлкәһе — Рәсәй Федерацияһының Үҙәк Европала урынлашҡан иң көнбайыш субъекты. Ул Рәсәйҙең башҡа субъектарынан сит дәүләт территориялары менән айырылған, әммә Балтик диңгеҙе аша тоташа, шулай итеп, ул ярым экслав булып тора^[4].

Билдәле шәхестәре

• Хәбибуллин Алик Ғәлимйән улы (21.07.1954), ғалим—хоҡуҡ белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1989—2003 йылдарҙа Эске эштәр министрлығының Өфө юридик институтының кафедра начальнигы. Юридик фәндәр докторы (1997), профессор (1998). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (2001). Полиция генерал‑лейтенанты. (2011). Приморье ҡасабаһынан^[5].

Өлкәләге власть

Өлкә Уставына ярашлы дәүләт власы суд, башҡарма һәм закондар сығарыу йүнәлештәренә бүленә.

Башҡарма власть

Калининград өлкәһе Губернаторы — өлкәләге иң юғары вазифа.

Суд власы

Калининград өлкәһе суд системаһы составында:

1. Калининград өлкәһе өлкә суды — Рәсәйҙен юғары судының түбәнге инстанция суды
2. Калининград өлкәһе арбитраж суды — Рәсәйҙен юғары судының түбәнге инстанция суды

Закондар сығарыу власы

Калининград өлкәһенең Закондар сығарыу йыйылышы — Калининград өлкәһенең юғары закондар сығарыу органы.

Халҡы

100 000

200 000

300 000

400 000

500 000

600 000

700 000

800 000

900 000

1 000 000

1959

1991

1996

2001

2006

2011

2016

Светлогорск ҡалаһы янында яр буйы

Калининград порты

Рәсәй Дәүләт статистикаһы федераль хеҙмәте мәғлүмәттәре буйынса, өлкә халҡы976 439 (2016) кеше тәшкил итә. Халыҡ тығыҙлығы — 64.56 кеше/км² (2016). Ҡала халҡы — 77.07 % (2015).

Милли состав

2010 йылғы иҫәп алыу мәғлүмәттәренә ярашлы (милләтен күрһәткәндәрҙең өлөшө):

• Урыҫтар — 772 534 кеше (86,4 %)
• Украиндар — 32 771 кеше (3,7 %)
• Белорустар — 32 497 кеше (3,6 %)
• Литвалар — 9769 кеше (1,1 %)
• Әрмәндәр — 9226 кеше (1,0 %)
• Немецтар — 7349 кеше (0,8 %)
• Татарҙар — 4534 кеше (0,5 %)
• Башҡа милләт вәкилдәре — 25 172 кеше (2,8 %)

Калининград өлкәһендә 1989 йылда — 503, 2002 йылда — 562 башҡорт йәшәгәне теркәлгән^[6].

Административ-территориаль бүленеш

2007 йылға ҡарата Калининград өлкәһендә 22 муниципаль берәмек бар^[7]:

• 11 ҡала округы,
• 11 муниципаль район.

Иҫкәрмәләр

1. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2016 года и в среднем за 2015 год  (билдәһеҙ). Дата обращения: 27 март 2016. Архивировано 27 март 2016 года.
2. Валовой региональный продукт по субъектам Российской Федерации в 1998-2010гг.  (урыҫ) (xls). Росстат.
3. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
4. Понятие полуэксклава в Большом юридическом словаре(недоступная ссылка)
5. Башҡорт энциклопедияһы — Хәбибуллин Алик Ғәлимйән улы(недоступная ссылка) (Тикшерелеү көнө: 20 июль 2019)
6. Йосопов Р. М. Башҡорт диаспоралары // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
7. Муниципальные образования Калининградской области 2015 йыл 1 сентябрь архивланған.

Әҙәбиәт

• Ваулина В. Д. Наш край. — Калининград: Калининградское книжное издательство, 1988.
• Кучерявый П. П., Фёдоров Г. М. География Калининградской области. — Калининград: Калининградское книжное издательство, 1989, 142 с. ISBN 5-85500-037-0
• Орлёнок В. В., Курков А. А., Кучерявый П. П., Тупикин С. Н. Физическая география: Учебное пособие / Под ред. В. В. Орлёнка. — Калининград: Калининградский государственный университет, 1998. — 480 с. — ISBN 5-88874-096-9.
• Фёдоров Г. М. У карты Калининградской области. — Калининград: Калининградское книжное издательство, 1986.
• Калининградская область. Очерки природы. — Калининград: Калининградское книжное издательство,1969. 208 с.

Һылтанмалар

• Правительство Калининградской области 2009 йыл 30 апрель архивланған.
• Законодательство Калининградской области 2009 йыл 12 ноябрь архивланған.
• Флаг и герб Калининградской области
• Фотогалерея довоенных достопримечательностей Калининградской области — фотографии кирх, замков и. т. д. 2009 йыл 1 май архивланған.
• Указ Президиума Верховного Совета РСФСР «О переименовании населённых пунктов Калининградской области», 5 июля 1950 г., № 745/3 2009 йыл 3 февраль архивланған.
• История Калининградской области
• Prussia39 — Калининградская область: населённые пункты, история, знаменитые люди.