Кипрҙа туризм

Кипрҙа туризм
Дәүләт	Кипр Республикаһы
Кипрҙа туризм Викимилектә

Петра-ту-Ромиу (Гректар ҡаяһы"), легенда буйынса унда мөхәббәт һәм матурлыҡ алиһәһе Афродита диңгеҙҙән сыға.

Акамас ярымутрауында тарлауыҡ

Протарас пляжы

Ҡомло пляждарҙы йәшел ташбаҡалар йыш ҡына йәшәү урыны булараҡ ҡуллана

Кипрҙа туризм — Кипр Республикаһының иҡтисадының төп өлкәләренең береһе^[1][2]. Ул Кипр мәҙәниәтенә һәм уның үҫешенә күп йылдар дауамында йоғонто яһай^[3][4].

2006 йылда туризм илдең эске тулайым продуктына 10,0 % өҫтәй, ә туризм өлкәһендә 113 мең кеше шөғөлләнә^[5]. Кипрға йылына 4 миллион турист килә^[6]. Популярлығы буйынса донъяла 40-сы^[7][8] һәм йән башына туристар һаны буйынса 6-сы урынды биләй^[9]. Кипр 1975 йылдан алып Бөтә донъя туристик ойошмаһының тулы хоҡуҡлы ағзаһы булып тора^[10].

Тарихы

Вароша донъялағы иң популяр курорттарҙың береһе була, унда йыш ҡына Голливуд киноактерҙары килә. Төрөктәрҙең 1974 йылдың 20 июлендә Кипрға баҫып инеүенән һуң, квартал «шәүлә ҡалаға» әүерелә: хәҙер уның территорияһы ғәскәрҙәр тарафынан һаҡлана һәм инеү тыйыла^[11].

Иҫтәлекле урындары

Грек ҡаяһы һәм Сарацин ҡаяһы

Айя Фекла пляжы

• Кипр археология музейы
• Петра-ту-Ромиу
• Батша кәшәнәләре (Пафос)

Конкурентлыҡ һәләте

Бөтә донъя иҡтисади форумының 2013 йылғы отчетына ярашлы, Кипрҙың туристик индустрияһы дөйөм конкурентлыҡ һәләте буйынса донъяла 29-сы урынды биләй. Туризм инфраструктураһы буйынса ул донъяла беренсе урынды биләй^[12]. Европаның иң популяр^[13] һәм иң таҙа пляждар^[14] менән бер рәттән Кипрҙың туристик индустрияһы туристарҙы йәлеп итеү өсөн диңгеҙ ҡояшына һәм ҡомона таяна^[15]. Был туристарҙың ҡайһы миҙгелдә килеүендә сағыла, уларҙың күп өлөшө йәйге айҙарҙа килә^[16].

Инвестициялар

2016 йылда Бөтә донъя туризм һәм сәйәхәттәр буйынса советы отчетына ярашлы, 2015 йылда сәйәхәттәр һәм туризм тармағына инвестицияларҙың дөйөм күләме 273,7 миллион евро тәшкил итә (инвестицияларҙың дөйөм суммаһынан 14 процент); 2026 йылға инвестицияларҙың үҫеше 384,6 миллион евроға тиклем күҙаллана^[17].

Зәңгәр флагтар

Зәңгәр флаг менән бүләкләнгән пляждарҙың күбеһе утрауҙың көнсығыш өлөшөндә^[18].

Тел һәм сервис

Утрау тормошо туризм менән бәйле булғанға, инглиз теле мөһим роль уйнай^[19], әммә утрауҙа Рәсәй туристары һаны артыуы сәбәпле урыҫ теле лә тарала^[20][21]. Кипр гректары һәм кипр төрөктәре һөйләшкән төп тел булып грек һәм төрөк телдәре ҡала^[22].

Статистикаһы

Күпселек туристар Европаның башҡа илдәренән килә: килеүселәрҙең 80 проценттан ашыуы — Төньяҡ, Көнбайыш һәм Көнсығыш Европанан . улар араһында иң күбеһе — Британия туристары. Быға бер нисә фактор, шул иҫәптән киң таралған инглиз теле, шулай уҡ утрауҙың колониаль империя составында булыуы һәм Акротири һәм Декелияның Британия хәрби базаларының урынлашыуы булышлыҡ итә.

2008—2009 йылдарҙағы донъя иҡтисади көрсөгө осоронда туристар һаны кәмей, сөнки Кипр туристик индустрияһы Британия баҙарына бәйле. 2009 йылда башҡа илдәрҙән килеүселәрҙе йәлеп итергә тырышлыҡ һалына^[23].

Хәҙерге геосәйәси ваҡиғаларға ярашлы, Рәсәй граждандары был илгә килеүселәр исемлегендә икенсе урында тора; был 2000 йылдар аҙағында башлана һәм шул ваҡыттан алып уларҙың һаны арта^{[24][25][26][27]}.

2018 йылда Кипрға туристик маҡсаттар менән 3,93 миллион кеше килә^[28]. Ҡыҫҡа ваҡытҡа килгән туристарҙың күпселеге түбәндәге илдәрҙән:^[29]

Урыны	Ил	2016 йыл	2017 йыл	2018 йыл
1	Бөйөк Британия	1,157,978	▲ 1,253,839	▲ 1,327,805
2	Рәсәй Федерацияһы	781 634	▲ 824 494	▼ 783 631
3	Израиль	148 739	▲ 261 966	▼232 561
4	Германия	124 030	▲188 826	▲189 200
5	Греция	160 254	▲169 712	▲186 370
6	Швеция	115 019	▲136 725	▲153 769
7	Польша	42 683	▲56 665	▲89 508
8	Швейцария (шул иҫәптән Лихтенштейн	46 602	▲57 540	▲74 216
9	Украина	62 292	▼ 48 190	▲69 619
10	Румыния	28 741	▲ 49 304	▲66 969

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Кипрҙың климаты
• Кипр иҡтисады
  • Кипрҙа шарап етештереү

Һылтанмалар

• Cyprus travel and tourism Open Directory Project (dmoz) һылтанмалар каталогында.
• Кипр стал одним из самых доступных для россиян курортов Европы // 7 мая 2023

Иҫкәрмәләр

1. Cyprus Travel & Tourism - Climbing to new heights.  (билдәһеҙ) Accenture. World Travel and Tourism Council. Архивировано 12 февраль 2012 года. 2012 йыл 12 февраль архивланған.
2. Cyprus Profile: Cruising to Growth (ингл.). www.cyprusprofile.com. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 9 ноябрь 2020 года.
3. Ayres (2000-01-01). «Tourism as a passport to development in small states: reflections on Cyprus». International Journal of Social Economics 27 (2): 114–133. DOI:10.1108/03068290010308992. ISSN 0306-8293.
4. (July 2013) «Opening the vault of tourism in Cyprus». PwC Cyprus team. ISSN 2016-08-17. Проверено 2021-05-10.
5. Cyprus – Tourism – Asppen Overseas (билдәһеҙ). Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 9 ноябрь 2020 года.
6. Historic number of tourist arrivals in 2018 with 3.93m visitors  (билдәһеҙ) (17 ғинуар 2019). Дата обращения: 10 май 2021. Архивировано 17 апрель 2019 года.
7. Moody's: Cypriot banks benefit from strong tourism in 2016  (билдәһеҙ). www.cna.org.cy. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 24 ғинуар 2020 года.
8. Christou. CTO eyes nearly three million tourists in 2016 | Cyprus Mail (ингл.). Cyprus mail. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 4 март 2021 года.
9. Economy Statistics - Tourist arrivals (per capita) (most recent) by country  (билдәһеҙ). Nationmaster. Дата обращения: 29 ғинуар 2010. Архивировано 23 февраль 2014 года.
10. UNWTO member states  (билдәһеҙ). World Tourism Organization (UNWTO). Архивировано 20 июнь 2006 года. 2006 йыл 20 июнь архивланған.
11. shalw. The abandoned town in Cyprus where celebrities used to frolic. 2020-07-31 (ингл.). Дата обращения: 9 ноябрь 2020.
12. Travel and Tourism Competitiveness Index. 1 июнь 2011 тикшерелгән.
13. Revealed: Europe's best beach getaways, The Independent (5 апрель 2011). 10 май 2021 тикшерелгән.
14. EU bathing water continues to improve, says report, BBC News (21 май 2013). 10 май 2021 тикшерелгән.
15. Habegger. World Watch - European Clean Beaches, Chicago Tribune (10 июнь 2007). 11 июнь 2007 тикшерелгән.(недоступная ссылка)
16. Cyprus Tourism GP Citizenship  (билдәһеҙ). www.gp-citizenship.com. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 1 март 2021 года.
17. World Travel and Tourism Council: Travel & Tourism - Economic Impact 2016 Cyprus. Documents download module (ингл.). ec.europa.eu. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 15 ноябрь 2020 года.
18. Insights - KPMG Cyprus (ингл.). KPMG (4 ноябрь 2020). Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 9 ноябрь 2020 года.
19. Cyprus: Important Phrases - Tripadvisor (ингл.). www.tripadvisor.com. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 3 ғинуар 2020 года.
20. The Cypriot language | Cyprus Inorm | Cyprus inform  (билдәһеҙ). www.kiprinform.com. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 3 ғинуар 2020 года.
21. Культурные связи формировались десятилетиями  (урыҫ). www.vkcyprus.com. Вестник Кипра (13 апрель 2021). Дата обращения: 10 май 2021. Архивировано 10 май 2021 года.
22. Hadjioannou (2011-11-01). «Language policy and language planning in Cyprus». Current Issues in Language Planning 12 (4): 503–569. DOI:10.1080/14664208.2011.629113. ISSN 1466-4208.
23. Cyprus taps new markets amid decline in tourist arrivals, Xinhua (March 23, 2009). 23 март 2009 тикшерелгән.
24. Алла Добровольская. На Кипре появятся новые виды туризма  (урыҫ). rg.ru. Российская газета (19 ноябрь 2008). Дата обращения: 10 май 2021. Архивировано 10 май 2021 года.
25. SigmaLive: Russian tourism: Cyprus and Greece in top choices (ингл.). www.sigmalive.com. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 3 ғинуар 2020 года.
26. Russian Tourism: Increase in Demand for Holidays in Cyprus and Greece (ингл.). www.goldnews.com.cy. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 3 ғинуар 2020 года. 2020 йыл 3 ғинуар архивланған.
27. Why do Russians choose Cyprus? | Cyprus Inorm | Cyprus inform (ингл.). www.kiprinform.com. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 3 ғинуар 2020 года.
28. Кипр в 2018 году побил рекорд по числу туристов: 3.93 млн человек  (урыҫ). www.tourprom.ru (14 февраль 2019). Дата обращения: 10 май 2021. Архивировано 10 май 2021 года.
29. Statistical Service - Services - Tourism - Key Figures  (билдәһеҙ). www.mof.gov.cy. Дата обращения: 9 ноябрь 2020. Архивировано 9 декабрь 2019 года.