Льюис Кэрролл

Льюис Кэрролл
ингл. Lewis Carroll
Зат	ир-ат[1][2][3]^[…]
Гражданлыҡ	Бөйөк Британияның һәм Ирландияның берләшкән короллеге^[d][4]  Англия
Тыуған ваҡыттағы исеме	ингл. Charles Lutwidge Dodgson
Псевдоним	Lewis Carroll
Тыуған көнө	27 ғинуар 1832({{padleft:1832|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:27|2|0}})[5][1][6]^[…]
Тыуған урыны	Дарсбери^[d], Халтон^[d], Чешир^[d], Англия, Бөйөк Британияның һәм Ирландияның берләшкән короллеге^[d][5][7][3]
Вафат булған көнө	14 ғинуар 1898({{padleft:1898|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:14|2|0}})[5][1][6]^[…] (65 йәш)
Вафат булған урыны	The Chestnuts^[d], Гилфорд^[d][8][9]
Үлем төрө	тәбиғи үлем^[d][8]
Үлем сәбәбе	пневмония[8]
Ерләнгән урыны	Mount Cemetery^[d][10]
Атаһы	Чарльз Доджсон^[d][11]
Әсәһе	Frances Jane Lutwidge^[d][11]
Бер туғандары	Caroline Hume Dodgson^[d][11], Louisa Fletcher Dodgson^[d][11], Elizabeth Lucy Dodgson^[d][11], Wilfred Longley Dodgson^[d][11], Frances Jane Dodgson^[d][11], Skeffington Hume Dodgson^[d][11], Edwin H. Dodgson^[d][11], Henrietta Harrington Dodgson^[d][11], Mary Charlotte Dodgson^[d][11] һәм Margaret Anne Ashley Dodgson^[d][11]
Туған тел	британский вариант английского языка^[d]
Яҙма әҫәрҙәр теле	инглизсә
Һөнәр төрө	математик, логик, фотограф, шағир, диакон, балалар яҙыусыһы, автор дневника, романист, яҙыусы, автобиограф, фәлсәфәсе
Эшмәкәрлек төрө	яҙыусы һәм уйлап табыусы^[d]
Эш урыны	Оксфорд университеты
Уҡыу йорто	Крайст-черч^[d] Рэгби колледжы^[d][8] Оксфорд университеты[12] Richmond School^[d][8]
Ғилми дәрәжә	магистр искусств^[d][12] (1857)
Әүҙемлек урыны	Англия[13]
Әүҙемлек осороноң тамамланыуы	1898[14]
Сәләмәтлек торошо	мигрень^[d] һәм заикание^[d][15]
Рабочая рука	леворукость^[d]
Ҡатнашыусы	Documenta 6^[d][16]
Архивы хранятся в	Центр Гарри Рэнсома^[d][17]
Жанр	Балалар әҙәбиәте, математик логика^[d], литература абсурда^[d], шиғриәт, һыҙыҡлы алгебра һәм Теория общественного выбора^[d]
Вики-проект	Iedereen Leest^[d] һәм Проект:Математика^[d]
Хеҙмәттәре тупланмаһы	Штеделевский художественный институт^[d], Миннеаполис сәнғәт институты^[d], Музей искусств Нельсона-Аткинса^[d], Милли сәнғәт галереяһы^[d], Национальная галерея Канады^[d], Хәҙерге сәнғәт музейы (Нью-Йорк), Метрополитен-музей^[d], Шотландия милли галереялар^[d], Музей истории науки^[d], Музей современного искусства Сан-Франциско^[d][3], Городской музей^[d][18], Центр Гарри Рэнсома^[d][19] һәм Гетти музейы
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы	авторлыҡ хоҡуҡтарының ғәмәлдә булыу ваҡыты үткән^[d]
Файлы артиста по адресу	Frick Art Research Library^[d]
Досье в	Швейцария башҡарыу сәнғәте архивы^[d][20]
Авторҙың Викимилектәге ҡалыбы	Lewis Carroll
Льюис Кэрролл Викимилектә

Льюис Кэрролл. Автопортрет

Льюис Кэрролл (ингл. Lewis Carroll, ысын исеме Чарльз Лютвидж До́джсон, йәки Чарльз Латуидж До́джсон — Оксфорд университеты Крайст Чёрч колледжының математика профессоры Чарлз Латвидж Додсондың псевдонимы^[21][22][23]), Charles Lutwidge Dodgson; 27 ғинуар 1832 йыл — 14 ғинуар 1898 йыл) — инглиз яҙыусыһы, математик, логик, [[философ]], диакон һәм [[фотограф]]. Льюис Кэрроллдың фамилияһы урыҫ телендә даими рәүештә хаталы итеп «Доджсон» тип яҙылып килә. Инглиз телендәге төп нөсхәлә «g» өнө әйтелмәй, Кэрролл үҙе фамилияһын «Додсон» тип әйтеп йөрөгән. Иң билдәле әҫәрҙәре — «Алиса в Стране чудес» («Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары») һәм «Алиса в Зазеркалье» («Әлисә Көҙгө эсендә»), «Снаркҡа һунар» тигән шаян поэма^[24].

Биографияһы

Элис (Алиса) Лидделл хәйерсе ҡыҙ һынында. Фотографияны Льюис Кэрролл 1859 йыл тирәһендә төшөргән

Льюис Керрол Чешир графлығында Дарсбери ауылында 1832 йылдың 27 ғинуарында рухани ғаиләһендә тыуған. Ғаиләлә 7 ҡыҙ бала 4 малай була. Өйҙә уҡый башлай, үҙен аҡыллы һәм зирәк бала итеп күрһәтә. Уға белем биреү менән атаһы шөғөлләнә^[25]. Һулаҡай була; әйтеүҙәренсә, уны уң ҡул менән яҙырға мәжбүр иткәндәр һәм был психикаһына кире тәьҫир иткән, бәлки шул тотлоғоусан булыуға килтергәндер.

12 йәшендә Төньяҡ Йоркширҙағы Ричмонд ҡалаһынан йыраҡ түгел шәхси грамматик мәктәпкә уҡырға ингән. Льюисҡа унда оҡшай, әммә 1845 йылда уға Рагби мәктәбенә күсергә тура килә, тик уны малай бик өнәп еткермәй. Бында ул 4 йыл уҡый һәм математика һәм дин дәрестәрендә уңышҡа өлгәшә^[25].

1850 йылдың майында Оксфорд университетының аристократтар уҡыған иң шәп колледждарының береһе Крайст-Чёрчҡа уҡырға инә һәм ғинуарҙа Оксфордҡа күсеп килә^[25]. Бик шәп уҡымаһа ла, математиканан көслө булыуыуы арҡаһында, бакалавр дәрәжәһен алғас, конкурс на чтение в Крайст-Чёрчта математик лекциялар уҡытыу буйынса конкурсты уңышлы үтеп, уҡыта башлай. Бында ул 26 дауамында эшләй. Күңеленә бик ятмаһа ла, был уға ярайһы һәйбәт табыш килтерә.

Колледж уставы буйынса ул рухани дәрәжә ала, әммә священник түгел, ә диакон ғына була, шуға күрә уға йәмәғәттә эшләү кәрәк булмай. Яҙыусылыҡ хеҙмәтенә ул колледжда уҡыған сағында уҡ тотона.шиғырҙар һәм ҡыҫҡа хикәйәләр яҙа, уларҙы төрлө журналдарға «Льюис Кэрролл» псевдонимы менән ебәреп ята. Был псевдонимды уға нәшриәтсе һәм яҙыусы Йетс уйлап таба. Эдгар Катвеллис тигән псевдонимы ла булған.

Яйлап билдәлелек яулай бара. 1854 йылда Англияның етди баҫмаларында күренә башлай. 1856 йылда колледжға яңы декан — Генри Лиддел килә (ингл. Henry Liddell), уның 5 балаһы араһында 4 йәшлек Элис (Алиса) та була.

Льюис колледж ректоры Генри Лидделл ғаиләһенең яҡын дуҫы булып китә һәм Элис (1852 йылғы) менән уның Лорина һәм Эдит тигән апаларына әкиәттәр һөйләй торған булған.

1864 йылда атаҡлы «Алиса в Стране чудес» әкиәтен яҙа. 3 йылдан англикан сиркәүе диаконы Доджсон Рәсәйҙә булып ҡайта. Был осорҙа англикан һәм Урыҫ православ сиркәүе араһында бәйләнештәр барлыҡҡа килгән була.

Кэрроллды юлдашы Лиддо менән Мәскәү кафедраһында 50 йыл эшләгән митрополит Филарет һәм архиепископ Леонид (Краснопевков) ҡабул итә. Маршрут былай төҙөлә: Лондон — Дувр — Кале — Брюссель — Кёльн — Берлин — Данциг — Кёнигсберг — Петербург — Мәскәү — Түбәнге Новгород — Мәскәү — Троице-Сергиев лавраһы — Петербург — Варшава — Бреслау — Дрезден — Лейпциг — Эмс — Париж — Кале — Дувр — Лондон.

Был Кэрроллдың сит илгә берҙән-бер сәйәхәте була. Быны ул "Дневнике путешествия в Россию 1867 йылда Рәсәйгә сәйәхәт көндәлеге"ндә теркәп бара һәм яҙмалар уның вафатынан һуң ғына баҫыла.

Үҙ исеме менән математика буйынса бик күп фәнни хеҙмәттәр баҫтыра һәм уйындар, башватҡыстар, хатта иҫәпләү буйынса яңы ысул да уйлап таба. Математик логика буйынса ул үҙ ваҡытынан күпкә алға киткән булған.^[26].

1898 йылдың 14 ғинуарында Гилфордта вафат була (Суррей графлығы) һәм шунда туғандары араһында ерләнә.

Льюис Кэрролл һәм мауығыуҙары

Керроллдың бер мауығыуы — фотография. Генри Пич Робинсон һәм Гюстав Оскар Рейландер эштәре менән бер рәттән, Кэрроллдың фотоһүрәттәре пикториализмға ҡарай, был стиль өсөн махсус теҙеп ҡуйып төшөрөү һәм негативтарҙы монтажлау хас. Кэрролл Рейландер менән шәхсән таныш булған, унан күпмелер өйрәнгән дә^[27] һәм унан ҡуйылышлы балалар фотографиялар коллекцияһы һатып алған. Яҙыусының Рейландер төшөргән фотографияһы XIX быуаттың 60-сы йылдарына хас классик фотопортрет һанала. Яҙыусы шулай уҡ Клементина Гавардендан 37 фотография коллекцияһы алған була.

Чарльз Лютвидж Додсондың икенсе оло мауығыуы — шахмат. Улар Кэрроллдың бер нисә фотографияһында урын алған. Ул Он активно интересовался важными событиями шахматной жизни Бөйөк Британияның шахмат тормошон күҙәтеп барған, үҙе уйнаған, балаларҙы уйнарға өйрәткән. «Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары» ла үҙе уйлап сығарған шахмат партияһы нигеҙендә яҙылған һәм уның башланғыс позицияһы диаграммаһын китабының башына төшөрөп тә ҡуйған булған.

Биограф яҙыуынса, бала сағында ул ташландыҡ шахталарға йөрөргә яратҡан. Күрәһең Әлисәнең ҡуян ояһына барып төшөүе идеяһы ошо тәьҫораттар арҡаһында ла тыуғандыр^[28].

Шәхси тормошо

Льюис Кэрролл өйләнмәгән.

Кэрролл бәлкәс ҡыҙҙар менән уйнарға бик яратҡан. «Мин балаларҙы яратам (тик малайҙарҙы түгел)», — тип яҙып ҡуйған ул бер ваҡыт. …Уға кейемһеҙ ҡыҙҙар ғәжәйеп матур булып күренгән. Ҡайһы ваҡыт ул яланғас йәки ярымяланғас ҡыҙҙарҙы фотоға төшөргән йәки рәсемдәрен эшләгән^[29] — әлбиттә, әсәләренең рөхсәте менән.

… Кэрролл үҙе ҡыҙҙар менән дуҫлығын бер гонаһһыҙ тип һанаған; шулай булыуына шикләнергә нигеҙ юҡ. Етмәһә, кескәй әхирәттәренең күп һанлы иҫтәлектәрендә тәртипһеҙлек ҡылыу булып тойолорлоҡ бер генә ишара ла юҡ

— Мартин Гарднер^[30]

Кэрролладың мауығыуҙарын педофилия тураһында имеш-мимеш тыуыуға ла сәбәпсе була. Әммә һуңғы йылдарҙағы мәғлүмәттәрҙән күренеүенсә, уның әхирәттәренең күбеһенә 14 йәштән күберәк булған.

XIX быуаттың ахырына тиклем Англияла 14 лет йәшки тиклемге ҡыҙҙар енси өлгөрмәгән тип һаналған. Кэрроллд улар менән мауығыуы ул саҡтағы әхлаҡ ҡағиҙәләре буйынса бер гонаһһыҙ мауығыу һаналған^[31].

Башҡортсаға тәржемәләр

Льюис Кэрроллдың Элис тураһындағы әкиәттәре донъяның йөҙҙәрсә телдәренә тәржемә ителгән. Улар араһында башҡорт теленә тәржемә лә бар. Беренсе тәржемә «Алиса мөғжизәләр илендә» тип аталған, был урыҫ телендә ғәҙәти ҡулланылған «Алиса в Стране чудес» тигән атамаға тулыһынса ярашлы (инглизсә Alice’s Adventures in Wonderland)^[32]

2017 йылда әкиәт инглиз теленә ярашлы «Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары» тигән исем менән Ирландияла баҫылып сыға. Уны яҙыусы Гүзәл Ситдиҡова консультант-мөхәррир Виктор Фет етәкселегендә башҡорт теленә тәржемә иткән^[33] Ни өсөн шундай атама алғанын тәржемәсе үҙе былай тип аңлата:

Мин бер нәмәгә иғтибар иттем: китапта мөғжизәләр юҡ, унда төштәргә хас булғанса сәйер һәм ғәжәп хәлдәр килеп сығып тора. Һөҙөмтәлә, мөхәррир менән кәңәшләшеп, был әкиәти илгә «Сәйерстан» тигән исем уйлап таптым. Кэрроллда ла бит ил исеме бер һүҙ менән генә бирелгән—Wonderland, ә wonder тигән инглиз һүҙе мөғжизә —miracle тигәндән айырмалы, « ғәжәпләнеү » тигән ҡылым булараҡ та ҡулланыла. Инглизсә тулы атамала Adventures—мажаралар тигән һүҙ ҙә бар. Ҡыҙ баланың исеме лә инглизсә «Элис» тип йомшағыраҡ яңғырай – шуға күрә уны башҡорт теленә яҡын итеп—Әлисә тип алдым. Шул рәүешле «Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары» тигән атама килеп тыуҙы, ул форма яғынан да, эстәлеге буйынса ла инглизсәгә ярашлы булып сыҡты. [34]-

Әҫәрҙәре

• «Полезная и назидательная поэзия» (1845)
• «Алгебраический разбор Пятой книги Эвклида» (1858)
• «Приключение Алисы под землёй» (ингл. Alice's Adventures Under Ground)^[35][36] (написана до «Алисы в Стране чудес» в ноябре 1864 года, русский перевод Нины Демуровой (2013))
• «Приключения Алисы в Стране чудес», общепринятое в России название «Алиса в Стране чудес» (1864), первый перевод на русский язык был сделан в 1879
• «Сведения из теории детерминантов» (1866)
• «Месть Бруно» (основное ядро романа «Сильвия и Бруно») (1867)
• «Элементарное руководство по теории детерминантов» (1867)
• «Phantasmagoria and Other Poem» (1869)
• «Алиса в Зазеркалье|Сквозь Зеркало и Что там увидела Алиса», общепринятое в России название «Алиса в Зазеркалье» (1871)
• «Охота на Снарка» (1876)
• Математический труд «Эвклид и его современные соперники»; «Дублеты, словесные загадки» (1879)
• «Эвклид» (I и II книги) (1881)
• Сборник «Стихи? Смысл?» (1883)
• «История с узелками» (A Tangled Tale, 1885) — сборник загадок и игр
• «Логическая игра» (1887)
• «Математические курьёзы» (часть I) (1888)
• «Сильвия и Бруно» (часть I) (1889)
• «Алиса для детей» и «Круглый бильярд»; «Восемь или девять мудрых слов о том, как писать письма» (1890)
• «Символическая логика» (часть I) (1890)
• «Заключение „Сильви и Бруно“» (1893)
• Вторая часть «Математических курьёзов» («Полуночные задачи») (1893)

Экранға сыҡҡан әҫәрҙәре

• Алиса в Стране чудес (фильм, 1903)
• Алиса в Стране чудес (фильм, 1915)
• Алиса в Стране чудес (мультфильм, 1951)
• Бармаглот (мультфильм, 1971)
• Алиса в Стране чудес (фильм, 1972)
• Бармаглот (фильм)|Бармаглот (фильм, 1977)
• Алиса в Стране чудес (мультфильм, 1981)
• Алиса в Зазеркалье (мультфильм, 1982)
• Твой любящий друг (мультфильм, 1984)
• Алиса в Стране чудес (фильм, 1986)
• Алиса (фильм, 1988)
• Алиса в Стране чудес (фильм, 1999)
• Алиса в Стране чудес (мини-сериал)
• Алиса в Стране чудес (фильм, 2010)
• Алиса в Зазеркалье (фильм)|Алиса в Зазеркалье (фильм, 2016)

Сәхнәгә ҡуйылған әҫәрҙәре

• Jabberwocky (рок-опера)
• «Беги, Алиса, беги» режиссера Максима Диденко в Театре на Таганке

Уйлап табыуҙары

• Никтография

Шулай уҡ ҡара

• Сказки об Алисе Льюиса Кэрролла в книжной иллюстрации
• Голова (скульптура) — монумент в усадьбе Лейхтенбергских, описанный Льюисом Кэроллом в Дневнике путешествия в Россию в 1867 году.
• Королева Элеонора и Прекрасная Розамунда — постановочная фотография Льюиса Кэрролла, созданная в 1863 году.
• Святой Георгий и Дракон (фотография)— постановочная фотография Льюиса Кэролла, созданная в 1875 году.
• Бутби, Пенелопа#Пенелопа Бутби на фотографиях Льюиса Кэрролла|Экси Китчин в образе Пенелопы Бутби — серия постановочных фотографий Льюиса Кэролла по мотивам картины Джошуа Рейнолдса, созданная в 1875—1876 годах.

Иҫкәрмәләр

1. Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
2. https://www.moma.org/artists/12177 (ингл.)
3. Artists + Artworks (ингл.)
4. http://web.archive.org/web/20170324033915/http://jeugdliteratuur.org/auteurs/lewis-carroll
5. Deutsche Nationalbibliothek Record #11851928X // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
6. Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
7. Archivio Storico Ricordi — 1808.
8. Oxford Dictionary of National Biography (ингл.) / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
9. National Heritage List for England
10. Find a Grave (ингл.) — 1996.
11. Kindred Britain
12. Математическая генеалогия (ингл.) — 1997.
13. шаблон автора на Викискладе
14. RKDartists (нидерл.)
15. Pasley J. Celebrities and other famous people who have had stutters (ингл.) / H. Blodget — NYC: 2019.
16. https://www.documenta.de/en/retrospective/documenta_6
17. https://norman.hrc.utexas.edu/fasearch/findingAid.cfm?eadid=00284
18. Alice au pays des merveilles.
19. https://norman.hrc.utexas.edu/photoPublic/fullDisplay.cfm?CollID=15656
20. https://data.performing-arts.ch/a/2f3d9e93-6f7e-43eb-84f0-baa92d8b8652 / под ред. Швейцария башҡарыу сәнғәте архивы
21. Н. М. Демурова. Льюис Кэрролл: поэт, писатель, чародей
22. "Dodgson, Charles Lutwidge", American Heritage Dictionary of the English Language, Houghton Mifflin, 2001, <http://education.yahoo.com/reference/dictionary/entry/Dodgson>  2012 йыл 13 май архивланған.
23. "Dodgson, Charles Lutwidge", Random House Dictionary, Random House, Inc, 2011, <http://dictionary.reference.com/browse/charles+lutwidge+dodgson>  2013 йыл 14 декабрь архивланған.
24. Кэрролл Льюис // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
25. Кэрролл, Льюис — Кругосвет энциклопедияһынан
26. Чарльз Доджсон, Condensation of Determinants, Being a New and Brief Method for Computing their Arithmetical Values, Лондон, Proceedings of the Royal Society of London, 1866
27. Художественная фотография. История фотографии. 2017 йыл 19 апрель архивланған.
28. Н. М. Демурова. «Льюис Кэрролл».
29. Cohen Morton N. Lewis Carroll: A Biography. — Vintage Books. — P. 166–167, 254–255. — ISBN 978-0-679-74562-4.
30. Гарднер М. [lib.ru/CARROLL/carrol0_6.txt Аннотированная «Алиса»] = The Annotated "Alice". Alice's Adventures in Wonderland and Through the Looking-Glass by Lewis Carroll. Illustrated by John Tenniel. With an Introduction and Notes by Martin Gardner. NY, 1960. — 2-е стереотипное издание. — М.: Наука, 1991.
31. Демурова Н. М. Льюис Кэрролл. — М. : Молодая гвардия, 2013. — С. 401—403.
32. Алиса мөғжизәләр илендә. Әкиәт. Өфө: Башҡортостан «Китап» нәшриәте, 1997. 104 бит. ISBN 5-295-02165-3).
33. Л. Кэрролл. Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары. (Башҡортсаға Г. Ситдиҡова тәржемәһе) — Evertype (Ирландия), 2017. — 129 с. — ISBN-10 1-78201-201-X ISBN-13 978-1-78201-201-6
34. Әлисәнең һәм Гүзәл Ситдиҡованың Сәйерстандағы мажаралары [1] 2018 йыл 16 сентябрь архивланған.
35. Lewis Carroll. Alice's adventures under ground (ингл.). Gasl.org (1864). Дата обращения: 24 апрель 2012. Архивировано 3 июнь 2012 года. 2012 йыл 15 ноябрь архивланған.
36. Lewis Carroll. Alice’s Adventures under Ground (Отсканированная версия) (ингл.). Hoboes.com (1864). Дата обращения: 24 апрель 2012. Архивировано 3 июнь 2012 года.

Әҙәбиәт

• Галинская И. Л. Льюис Кэрролл и загадки его текстов. — М.: ИНИОН РАН, 1995. — 76 с.
• Демурова Н. М. Картинки и разговоры. Беседы о Льюисе Кэрролле. — СПб.: издательство «Вита Нова», 2008. — с. 576. — ISBN 978-5-93898-173-7 — Серия: Жизнеописание
• Демурова Н. М. Льюис Кэрролл. — М. : Молодая гвардия, 2013. — 414 [2] с., [16] л. ил. — (Жизнь замечательных людей: сер. биогр.; вып. 1590 (1390)). — ISBN 978-5-235-03568-3. — 5000 экз.
• Кэрролл Льюис // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
• Падни Д. Льюис Кэрролл и его мир. — М., 1982.

Һылтанмалар

• Бокшицкий А. Алиса съела пирожок… 2014 йыл 25 июнь архивланған.
• Галинская И. Л. «Льюис Кэрролл и загадки его текстов»
• Данилов Ю. А. Льюис Кэрролл в России 2018 йыл 28 ноябрь архивланған.
• Демурова Н. М. www.lib.ru/CARROLL/about.txt «Льюис Кэрролл и история одного пикника»
• Демурова Н. М. www.lib.ru/CARROLL/carrol0_10.txt «О переводе сказок Кэрролла»
• Карпушина Н. Перечитывая «Алису» «Наука и жизнь», № 7, 2010.
• Падни, Джон. «Льюис Кэрролл и его мир» 2017 йыл 2 май архивланған., пер. с англ. под ред. В. Харитонова, М.: «Радуга», 1982.
• «Алиса» Льюиса Кэрролла
• [lib.ru/CARROLL/ Льюис Кэрролл]
• [lewis-carroll.ru/ Льюис Кэрролл — жизнь и творчество]
• Льюис Кэрролл 2016 йыл 4 март архивланған. на сайте Института Философии РАН
• lewis_carroll — сообщество «Льюис Кэрролл» «Живой Журнал»
• [www.lewiscarroll.org/carroll/photography/ Льюис Кэрролл] и фотография (инг.)