Маастрихт договоры

Маастрихт договорына ошо административ бинала ҡул ҡуйылған.

Маастрихт договоры (рәсми «Европа союзы тураһында договор») — 1992 йылдың 7 февралендә  Маастрихт (Нидерланд) ҡалаһында ҡул ҡуйылған договор, ул  Европа союзына башланғыс һала. Договор 1993 йылдың 1 ноябрендә көсөнә инә. Договор алдағы йылдар эсендә Европа илдәрендәге аҡса һәм сәйәси системаларҙы көйләү буйынса барған эште тамамлай. 

Договорҙың А статьяһына ярашлы, яҡтар Европа союзын ойоштора. Союз Европа иҡтисади берләшмәһе нигеҙендә төҙөлә, договор шарттары буйынса уның исеме Европа берләшмәһенә алмаштырыла.

Евросоюздың аҡса-кредит сәйәсәте өсөн яуаплылыҡ Европа Үҙәк банктар системаһына йөкмәтелә, уға Европа Үҙәк банкы менән  ЕС дәүләттәренең милли үҙәк банктары инә.


Договор һөҙөмтәһе булараҡ Европа валютаһы итеп евро индерелә, союздың өс терәге билдәләнә — иҡтисад һәм социаль сәйәсәт, халыҡ-ара мөнәсәбәттәр һәм хәүефһеҙлек, суд эшмәкәрлеге һәм эске эштәр.

Договорҙы ратификациялау ҡайһы бер илдәрҙә ҡатмарлылыҡтар тыуҙыра. Францияла референдум договорҙы 51,05 % менән  хуплай, ә Дания тәҡдим ителгән формулировканан баш тарта. Бөйөк Британияла договор парламент тарафынан хөкүмәт төркөмөнөң (ул ратификация яҡлы була) ҡаршылар өҫтөнән бик аҙ ғына өҫтөнлөгө менән ратифициялана.

Маастрихт килешеүенә ҡул ҡуйған илдәр Европа валюта союзына инеүсе  илдәр алдына ҡуйылырға тейешле биш критерийҙы хуплай, уларҙы  Маастрихт критерийҙары тип йөрөтәләр: 

  1. Дәүләт бюджеты дефициты ЭТП-ның 3 %ынан артыҡ булырға тейеш түгел.
  2. Дәүләт бурысы ЭТП-ның 60 %-ынан артыҡ булырға тейеш түгел.
  3. Дәүләт ике йыл буйы валюта курстары механизмында ҡатнашырға һәм милли валюта курсын бирелгән диапазонда тоторға тейеш.
  4. Инфляция кимәле Евросоюзда ҡатнашыусы иң тотороҡло хаҡтарға эйә өс илдәге уртаса кимәлдең 1,5 %-ынан артыҡ булырға тейеш түгел.
  5. Дәүләт облигациялары буйынса оҙайлы процент ставкалары иң түбән инфляциялы илдәрҙәге кимәлдән  2 %-тан да артыҡ  булырға тейеш түгел.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]