Мөслим районы

Муслюмовский район
Мөслим районы

Герб (аңлатма) Флаг (аңлатма)
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Статус	муниципаль район
Урынлашҡан урыны	Татарстан Республикаһы
Берләштерә	19 ауыл биләмәһе
Административ үҙәк	Мөслим ауылы
Барлыҡҡа килеүе	10 август 1930 йыл
Муниципаль район башлығы	Муллин Рәмил Хәмзә улы
Башҡарма комитеты етәксеһе	Ғәлимов Фирғәт Әсғәт улы
Халҡы (2016)	↘20 421[1] (0.53 %)
Тығыҙлығы	13.95 кеше/км²
Милли состав	татарҙар, урыҫтар
Конфессиональ состав	мосолмандар, православиелылар
Майҙаны	1464,3 км²
Диңгеҙ кимәленән бейеклеге  • Иң бейек нөктәһе  • Иң түбән нөктәһе	200 м  100 м
Ваҡыт бүлкәте	MSK (UTC+3)
Автомобиль номерҙары коды	16, 116
Рәсми сайты

Мөслим районы — Рәсәй Федерацияһының Татарстан Республикаһы составында административ-территориаль һәм муниципаль берәмек (муниципаль район). Башҡортостан Республикаһы менән сиктәш.

Административ үҙәге — Мөслим ауылы.

Тарихы

Райондың күп кенә ауылдары башҡорттарҙың бүләр, ирәкте һәм мең ырыуҙары тарафынан нигеҙләнгән^[2].

Башҡортостанда идара итеүҙең кантон системаһы осоронда хәҙерге район биләмәләрендә 11-се башҡорт кантоны ойошторола. 1920 йылға ҡәҙәр район территорияһы Өфө губернаһы Минзәлә өйәҙе составында була, ә 1920 йылдың 20 майында Бөтә Рәсәй Үҙәк башҡарма комитеты (ВЦИК) һәм РСФСР-ҙың Халыҡ комисарҙары советы (СНК РСФСР) декретына ярашлы ойошторолған Татар АССР-ының Минзәлә кантоны составына керә.

Мөслим районы 1930 йылдың 10 авгусында ойошторолған. 1963 йылдың 1 февралендә бөтөрөлә, биләмәләре Минзәлә һәм Сарман райондары составына бирелә. 1965 йылдың 12 ғинуарында тергеҙелә.

Халҡы

Халыҡ иҫәбе
2002[3]	2005[4]	2006[5]	2007[6]	2008[7]	2009[8]	2010[9]
22 911	↘22 337	↘22 101	↘21 874	↘21 699	→21 699	↗21 884
2011[10]	2012[11]	2013[12]	2014[13]	2015[14]	2016[1]
↘21 819	↘21 516	↘21 272	↘21 043	↘20 716	↘20 421

Муниципаль-территориаль ҡоролошо

Мөслим районында 19 ауыл берәмеге составында 71 тораҡ пункт бар:

№	Ауыл биләмәләре	Административ үҙәге	Тораҡ пункттар һаны	Халҡы	Майҙаны, км^2
1	Әмәкәй ауыл биләмәһе	Әмәкәй ауылы	2	↘478[1]
2	Баланлы ауыл биләмәһе	Баланлы ауылы	3	↘627[1]
3	Баек ауыл биләмәһе	Баек ауылы	4	↘629[1]
4	Оло Чаҡмаҡ ауыл биләмәһе	Оло Чаҡмаҡ ауылы	1	↘450[1]
5	Вәрәшбаш ауыл биләмәһе	Вәрәшбаш ауылы	2	↘677[1]
6	Исәнсеф ауыл биләмәһе	Татар Бүләре ауылы	7	↘1139[1]
7	Керәш-Шуран ауыл биләмәһе	Керәш-Шуран ауылы	5	↘496[1]
8	Мәлләтамаҡ ауыл биләмәһе	Мәлләтамаҡ ауылы	2	↘683[1]
9	Метрәй ауыл биләмәһе	Метрәй ауылы	5	↘1096[1]
10	Михайловка ауыл биләмәһе	Михайловка ауылы	3	↘593[1]
11	Мөслим ауыл биләмәһе	Мөслим ауылы	2	↗7663[1]
12	Түбәнге Табын ауыл биләмәһе	Түбәнге Табын ауылы	6	↘1024[1]
13	Яңы Уҫы ауыл биләмәһе	Яңы Уҫы ауылы	2	↘470[1]
14	Октябрь ауыл биләмәһе	Октябрь ауылы	4	↘425[1]
15	Симәк ауыл биләмәһе	Симәк ауылы	5	↘699[1]
16	Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе	Иҫке Ҡарамалы ауылы	6	↘1074[1]
17	Туйгилде ауыл биләмәһе	Туйгилде ауылы	4	↘1257[1]
18	Ураҙмәт ауыл биләмәһе	Ураҙмәт ауылы	4	↘427[1]
19	Шуган ауыл биләмәһе	Урыҫ Шуганы ауылы	4	↘514[1]

Район тораҡ пункттары исемлеге
№	Тораҡ пункт	Төрө	Халҡы	Муниципаль берәмек
1	Әмәкәй	ауыл		Әмәкәй ауыл биләмәһе
2	Әндереш	ауыл		Октябрь ауыл биләмәһе
3	Атлас	ауыл		Туйгилде ауыл биләмәһе
4	Бәкәбез	ауыл		Октябрь ауыл биләмәһе
5	Баланлы	ауыл		Баланлы ауыл биләмәһе
6	Баек	ауыл		Баек ауыл биләмәһе
7	Бикмәч	ауыл		Яңы Уҫы ауыл биләмәһе
8	Оло Чаҡмаҡ	ауыл	↘450[1]	Оло Чаҡмаҡ ауыл биләмәһе
9	Бүләк	ауыл		Ураҙмәт ауыл биләмәһе
10	Вәрәшбаш	ауыл		Вәрәшбаш ауыл биләмәһе
11	Юғары Табын	ауыл		Түбәнге Табын ауыл биләмәһе
12	Горбуновка	ауыл		Баек ауыл биләмәһе
13	Карл Либкнехт исемендәге ауыл	ауыл		Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе
14	Дусай	ауыл		Баек ауыл биләмәһе
15	Йылғабаш	ауыл		Симәк ауыл биләмәһе
16	Игенче	ҡасаба		Туйгилде ауыл биләмәһе
17	Исәнсеф	ауыл		Исәнсеф ауыл биләмәһе
18	Ҡайынсаз	ауыл		Керәш-Шуран ауыл биләмәһе
19	Ҡатмыш	ауыл		Мөслим ауыл биләмәһе
20	Ҡыҙылъяр	ҡасаба		Түбәнге Табын ауыл биләмәһе
21	Ҡыҙылъяр	ауыл		Симәк ауыл биләмәһе
22	Керәш-Шуран	ауыл		Керәш-Шуран ауыл биләмәһе
23	Күбәк	ауыл		Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе
24	Ҡырынтау	ауыл		Симәк ауыл биләмәһе
25	Мари Бүләр	ауыл		Исәнсеф ауыл биләмәһе
26	Мәлләтамаҡ	ауыл		Мәлләтамаҡ ауыл биләмәһе
27	Метрәй	ауыл		Метрәй ауыл биләмәһе
28	Михайловка	ауыл		Михайловка ауыл биләмәһе
29	Мөслим	ауыл	↘7348[9]	Мөслим ауыл биләмәһе
30	Наратаҫты	ауыл		Мәлләтамаҡ ауыл биләмәһе
31	Түбәнге Табын	ауыл		Түбәнге Табын ауыл биләмәһе
32	Яңы Сәйет	ауыл		Исәнсеф ауыл биләмәһе
33	Яңы Сәфәр	ҡасаба		Баек ауыл биләмәһе
34	Яңы Ҡарамалы	ауыл		Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе
35	Яңы Уҫы	ауыл		Яңы Уҫы ауыл биләмәһе
36	Октябрь	ауыл		Октябрь ауыл биләмәһе
37	Ольгино	ауыл		Метрәй ауыл биләмәһе
38	Осиновка	ҡасаба		Исәнсеф ауыл биләмәһе
39	Островка	ауыл		Шуган ауыл биләмәһе
40	Покровка	ауыл		Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе
41	Приют-Шуран	ауыл		Керәш-Шуран ауыл биләмәһе
42	Урыҫ Шуганы	ауыл		Шуган ауыл биләмәһе
43	Салауз-Мухан	ауыл		Метрәй ауыл биләмәһе
44	Симәк	ауыл		Симәк ауыл биләмәһе
45	Сикия	ауыл		Ураҙмәт ауыл биләмәһе
46	Иҫке Смыловка	ауыл		Шуган ауыл биләмәһе
47	Иҫке Әлмәт	ауыл		Әмәкәй ауыл биләмәһе
48	Иҫке Сәйет	ауыл		Шуган ауыл биләмәһе
49	Иҫке Ҡарамалы	ауыл		Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе
50	Иҫке Вәрәш	ауыл		Вәрәшбаш ауыл биләмәһе
51	Иҫке Чаҡмаҡ	ауыл		Метрәй ауыл биләмәһе
52	Сөйәкәй	ауыл		Октябрь ауыл биләмәһе
53	Тамъян	ауыл		Түбәнге Табын ауыл биләмәһе
54	Татар Смыловкасы	ауыл		Шуган ауыл биләмәһе
55	Татар Шураны	ауыл		Керәш-Шуран ауыл биләмәһе
56	Татар Бүләре	ауыл		Исәнсеф ауыл биләмәһе
57	Ташйылға	ауыл		Керәш-Шуран ауыл биләмәһе
58	Ташлыяр	ауыл		Туйгилде ауыл биләмәһе
59	Тегермәнлек	ауыл		Түбәнге Табын ауыл биләмәһе
60	Туғаш	ауыл		Түбәнге Табын ауыл биләмәһе
61	Туйгилде	ауыл		Туйгилде ауыл биләмәһе
62	Торыш	ауыл		Симәк ауыл биләмәһе
63	Түреш	ауыл		Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе
64	Удобновка	ауыл		Михайловка ауыл биләмәһе
65	Ураҙмәт	ауыл		Ураҙмәт ауыл биләмәһе
66	Үрнәк	ауыл		Метрәй ауыл биләмәһе
67	Шишмә	ауыл		Исәнсеф ауыл биләмәһе
68	Шишмә	ауыл		Ураҙмәт ауыл биләмәһе
69	Чиятүбә	ҡасаба		Баланлы ауыл биләмәһе
70	Шуган	ауыл		Баланлы ауыл биләмәһе
71	Элемтә	ауыл		Михайловка ауыл биләмәһе

Транспорт

Район буйлап Мөслим — Аҙнаҡай автомобиль юлы үтә.

Мәғариф

Районда 16 урта, 11 төп, 24 башланғыс дөйөм белем биреү мәктәптәре, 1 профиль лицейы, 1 коррекцион мәктәп-интернаты, 1 урта профессиональ-техник училищеһы бар.

Билдәле шәхестәре

Категориялар ағасы (граф): Шәхестәр:Мөслим районы

• Днепров Пётр Алексеевич (16.01.1919—23.07.1974), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан яугир, танк батальоны командиры урынбаҫары, гвардия майоры. Советтар Союзы Геройы (1945). Әрме хеҙмәтенә Өфө районы хәрби комиссариаты тарафынан саҡырыла^[15][16].
• Вәзетдинов Ғимазетдин Вәзетдин улы — Советтар Союзы Геройы.
• Мәннәнов Илдар Мәннән улы — Советтар Союзы Геройы.
• Сәлихов Бадыҡ Мөхәмәт улы — Советтар Союзы Геройы.
• Кашапов Зәкәриә Кашап улы — Социалистик Хеҙмәт Геройы.
• Мусин Лотфулла Ноғман улы — Социалистик Хеҙмәт Геройы.
• Саҙриев Фоат Миңлеәхмәт улы — Татарстан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре.

Иҫкәрмәләр

1. Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2016 года  (билдәһеҙ). Дата обращения: 11 апрель 2016. Архивировано 11 апрель 2016 года.
2. Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 498—560. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.
3. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более  (билдәһеҙ). Архивировано 3 февраль 2012 года.
4. Административно-территориальное деление (АТД) за 2005 год  (билдәһеҙ). Дата обращения: 29 март 2015. Архивировано 29 март 2015 года.
5. Административно-территориальное деление (АТД) за 2006 год  (билдәһеҙ). Дата обращения: 29 март 2015. Архивировано 29 март 2015 года.
6. Административно-территориальное деление (АТД) за 2007 год  (билдәһеҙ). Дата обращения: 29 март 2015. Архивировано 29 март 2015 года.
7. Республика Татарстан. База данных показателей муниципальных образований на 1 января 2008-2014 годов
8. Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года  (билдәһеҙ). Дата обращения: 2 ғинуар 2014. Архивировано 2 ғинуар 2014 года.
9. Численность и размещение населения республики Татарстан. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года
10. Оценка численности постоянного населения Республики Татарстан на 1 января 2011 года  (билдәһеҙ). Дата обращения: 4 апрель 2015. Архивировано 4 апрель 2015 года.
11. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года  (билдәһеҙ). Дата обращения: 31 май 2014. Архивировано 31 май 2014 года.
12. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)  (билдәһеҙ). Дата обращения: 16 ноябрь 2013. Архивировано 16 ноябрь 2013 года.
13. Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2014 года. Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Татарстан. Казань, 2014  (билдәһеҙ). Дата обращения: 12 апрель 2014. Архивировано 12 апрель 2014 года.
14. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года  (билдәһеҙ). Дата обращения: 6 август 2015. Архивировано 6 август 2015 года.
15. Сайт «Герои страны» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 8 ғинуар 2019)
16. Герои Советского Союза

Һылтанмалар

• Рәсми сайт 2009 йыл 5 сентябрь архивланған.
• Район сайты