Рейксмюсеум

Рейксмюсеум Rijksmuseum Amsterdam
Логотип
Асылған ваҡыты	1808
Күрергә килеүселәр	2 700 000 кеше (2019) 625 000 кеше (2021)
Директор	Wim Pijbes (2008 йылдан)
Сайт	www.rijksmuseum.nl
Рейксмюсеум Викимилектә

Ре́йксмюсеум^[1] (ҡайһы саҡта Рейксмузеум; нидерл. Rijksmuseum, МФА: [ˈrɛi̯ksmyˌzeːjʏm]) — Амстердамда (Нидерланд) сәнғәт музейы. Кешеләр иң күп йөрөгән донъяның егерме сәнғәт музейы исемлегенә инә^[2].

Тарихы

Музей 1800 йылда Гаага ҡалаһында Наполеон Беренсенең ҡустыһы Голландия короле Людовик I Бонапарт тарафынан нигеҙләнә. 1808 йылда музей Амстердам ҡалаһына күсерелә һәм башта Король һарайында, ә һуңынан Триппенхюс һарайында һәм башҡа биналарҙа урынлаша. Конкурста еңгән архитектор Питер Кёйперс тарафынан 1877—1885 йылдарҙа яңы бина төҙөлә. Музей йәмғәтселек өсөн 1885 йылда асыла.

1890 йылда төп бинанан көньяҡ-көнбайышҡа табан, Рейксмюсеумға тағы бер корпус өҫтәлә. Ул емерелгән тарихи йорттарҙың фрагменттарынан төҙөлгән һәм Голландия архитектураһы тарихын (хәҙер бинаның Филипп өлөшө) күҙ алдына килтерергә мөмкинлек биргән.

Экспозицияла төп урын Рембрандттың «Төнгө дозор» картинаһына бүленгән (был картина — Амстердам ҡалаһының милке, музейҙа ваҡытлыса һаҡлана). 1906 йылда ошо картинаны урынлаштырыу маҡсатында айырым зал үҙгәртеп ҡорола.

1920 һәм 1950 йылдар араһында интерьерҙа үҙгәрештәр була — төрлө төҫтәрҙә биҙәлгән залдарҙың күбеһе яңынан буялған. 1960-сы йылдарҙа ике эске ихатаға индерелеп, экспозиция залдары һәм бер нисә ҡат үҙгәртеп ҡоролған. 1984, 1995, 1996 һәм 2000 йылдарҙа музей бинаһы реставрациялана һәм ремонтлана.

2003—2013 йылдарҙа музей реконструкциялана. Испания архитекторҙары Антонио Круз (Antonio Cruz) һәм Антонио Ортис (Antonio Ortiz) проекттарын бойомға ашырыу өсөн 500 милилон евро бүленгән. Экспозиция 10 йылға ябыла, был ваҡытта коллекциянан картиналар башҡа майҙансыҡтарҙа күрһәтелә. 2013 йылдың 13 апрелендә музей йәнә үҙ ишектәрен аса.

2017 йылда музей үҙенең 10 миллионынсы ҡунағын ҡабул итә. Ул голланд уҡытыусыһы булып сыға, был ваҡиға уңайынан уға «Төнгө дозор» залында киске аш табынын ойошторолар һәм шедевр ҡаршыһында йоҡлау өсөн карауат тәҡдим итәләр.

Экспозицияһы

XV—XIX быуаттың голланд оҫталарының, айырым әйткәндә, «Алтын» XVII быуатының билдәле рәссамдары, тәү сиратта Рембрандт, Ян Лёйкен, Ян Вермеер һәм Франс Халс, шулай уҡ Питер де Хох, Ян Стен, Якоб ван Рёйсдал, Бартоломеус ван дер Хелст, Ян ван Скорел, Антонис ван Дейк һәм башҡаларҙың бихисап эштәре художестволы коллекцияның нигеҙен тәшкил итә.

Картиналарҙан тыш художестволы коллекцияға скульптуралар һәм ғәмәли-биҙәү сәнғәте, Азия илдәре сәнғәте, шулай уҡ тарихи коллекция (археологик артефакттар, картиналар, скульптуралар, кейем-һалым) һәм рәсемдәр, грваюралар һәм фотографиялар йыйылмаһы инә

2019 йылда музейҙа All Rembrandts тигән исем аҫтында Рембрандттың экспозицияһы күрһәтелә.

Галерея

• Йыйылманың шедеврҙары
• 
  Рембрандт, «Төнгө дозор» (1642)
• 
  Рембрандт, «Синдики» (1662)
• 
  Рембрандт, «Йәһүд кәләше» (1665)
• 
  Вермеер, «Һөт һатыусы» (1658)
• 
  Вермеер, «Ғишыҡ хаты» (1668)
• 
  Франс Хальс, Исаак Масса һәм уның ҡатынының ғаилә портреты (1622)
• 
  Питер де Хох, «Келәттә бала менән ҡатын-ҡыҙ» (1660)
• 
  Рёйсдал, «Вейк-бей-Дюрстедтә тирмән» (1670)
• 
  Ян Стен, «Тутыйғош менән ситлек»

Иҫкәрмәләр

1. Рейксмюсеум // Пустырник — Румчерод. — М. : Большая российская энциклопедия, 2015. — С. 343. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.]; vol. 2004—2017, вып. 28). — ISBN 978-5-85270-365-1.
2. Visitor Figures 2013: Museum and exhibition attendance numbers compiled and analysed 2014 йыл 26 июнь архивланған., The Art Newspaper, International Edition, Апрель 2014.

Әҙәбиәт

• «Рейксмузеум». БСЭ, 3-е издание.
• «Rijksmuseum». Encyclopædia Britannica from Encyclopædia Britannica 2007 Ultimate Reference Suite (2007).

Һылтанмалар

• Наталия Шелешнева-Солодовникова. Государственный музей Амстердама