Рутулдар

Рутулдар
Үҙ атамаһы

мыха́Iбыр

Һаны һәм йәшәгән урыны

Барлығы: 36 400-ҙән[12] 55 000-гә тиклем кеше [13][14]. (баһалау мәғлүмәттәре буйынса 120 000-гә яҡын кеше)
Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы:
  35 240 (2010)[1]

Әзербайжан Әзербайжан: 17 000-дән[5] 20 000-гә тиклем (~2000)[6]
Украина Украина: 137 (2001)[7]
Ҡаҙағстан Ҡаҙағстан: 82 (2009)[8]
Грузия Грузия: 103 (1989)[9]
Үзбәкстан Үзбәкстан: 53 (1989)[10]
Төркмәнстан Төркмәнстан: 33 (1989)[11]

Тел

рутул теле

Дин

Ислам

Раса тибы

Европа расаһының кавказион тибы

Халыҡ

лезгин төркөмө[15][16][17]

Туғандаш халыҡтар

ағулдар, арчиндар, будухтар, джектар, ҡрыздар, лезгиндар, табасарандар, удиндар, хиналугтар һәм сахурҙар[18][19][20]

Килеп сығышы

ҡауҡаҙ албандары

Рутулдар (үҙатамаһы мыха́Iбыр) — Төньяҡ Кавказда йәшәүсе вайнах халҡы, Дағстан Республикаһының төп халҡы[21][22][23][24][25].

Донъяла бөтәһе яҡынса 90 000 рутул йәшәй[26]. 2010 йылда үткәрелгән Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбе мәғлүмәттәре буйынса Рәсәйҙә бөтәһе 35240 рутул халҡы вәкиле иҫәпкә алынған, шул иҫәптән 17884 ир һәм 17356 ҡатын-ҡыҙ[27], Әзербайжанда 45000 рутул йәшәй[28].

Рутулдарҙың ата-бабалары Кавказ Албанияһы тарихи дәүләте составына кергән һәм албандар исеме аҫтында билдәле булған. Милли телдәре — рутул теле.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года 2014 йыл 22 март архивланған.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Всероссийская перепись населения 2002. Национальный состав населения с самоназваниями и в том числе. 2016 йыл 29 февраль архивланған.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Этносостав населения Дагестана. 2002
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года в отношении демографических и социально-экономических характеристик отдельных национальностей 2021 йыл 9 декабрь архивланған.: см. 2012 йыл 18 октябрь архивланған.
  5. ↑ Rutuls in Azerbayjan
  6. ↑ Константин Казенин: О чем Медведева не спросят в Азербайджане?
  7. ↑ Государственный комитет статистики Украины. Всеукраинская перепись населения 2001 года. Распределение населения по национальности и родному языку. Архивировано 20 февраль 2012 года.
  8. ↑ Агентство Республики Казахстан по статистике. Перепись 2009. 2012 йыл 1 май архивланған. (Национальный состав населения 2013 йыл 14 сентябрь архивланған.)
  9. ↑ Перепись в Грузии 1989 года
  10. ↑ Перепись в Узбекистане 1989 года
  11. ↑ Перепись в Туркменистане 1989 года
  12. ↑ Rutul. Ethnologue.
  13. ↑ Мусаев Г. М. (доцент кафедры Истории Дагестана ДГУ). Рутулы (XIX - начало XX вв.). Историко-этнографическое исследование. — Махачкала: Издательство "Юпитер”, 1997. — С. 288.
  14. ↑ Рутульцы 2018 йыл 28 декабрь архивланған.
  15. ↑ Рутульцы и рутульский язык 2015 йыл 29 май архивланған.
  16. ↑ Рутульский язык. 2015 йыл 24 февраль архивланған.
  17. ↑ Ф.Дашлай: Кто такие гаргары? Тайны исчезнувшего народа и его письменности 2018 йыл 4 июль архивланған.
  18. ↑ Институт этнографии имени Н.Н. Миклухо-Маклая. Народы Кавказа, Том 2. — Изд-во Академии наук СССР, 1960.
  19. ↑ Ибрагимов Г.Х. Рутульский язык. — Наука, 1978. — 308 с.
  20. ↑ Косвен М. О. Этнография и история Кавказа: исследования и материалы. — М.: Изд-во восточной лит-ры, 1961. — 257 с.
  21. ↑ Рутульцы 2006 йыл 11 октябрь архивланған.
  22. ↑ Рутульцы
  23. ↑ Rutul
  24. ↑ Рутульцы
  25. ↑ Михаил Алексеев, Казенин К. И., Мамед Сулейманов. Дагестанские народы Азербайджана: политика, история, культур. — М.: Европа, 2006. — С. 88. — ISBN 5-9739-0070-3.
  26. ↑ Rutuls. RUTULIA.COM.
  27. ↑ Демоскопа Weekly
  28. ↑ Rutuls. RUTULIA.COM.


Халыҡтар Был донъя халыҡтары тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.