Хаҡ хәлифә

{{{должность}}} ғәр. الخليفة الراشد‎‎
Флаг халифата
Вазифала	Ҡалып:Флагификация/Хаҡ хәлифәт
Форма обращения	Әмир әл-Мөьминин
Һайлана	Шура
Вәкәләт мөҙҙәте	пожизненный
Вазифа булдырыла	8 июля 632 года
Вазифала беренсе	Әбү Бәкер әс-Сиддиҡ
Последний в должности	Хәсән ибн Али
Должность упразднена	661 йылдың июлендә

Хаҡ хәлифә (ғәр. الخليفة الراشد‎‎) — сөнниҙәр традицияһында тәүге дүрт хәлифә: Әбү Бәкер, Ғүмәр ибн әл-Хәттаб, Усман ибн Әффан һәм Али ибн Әбү Талип титулы, шулай уҡ Хаҡ хәлифәт һәм донъялағы бөтә мосолмандар башлығы вазифаһы.

Хаҡ хәлифәләр исемлеге

№	Исем каллиграфияһы	Хәлифә	Мөҙҙәт башы	Мөҙҙәт аҙағы	Көндәр дауамлығы	Иҫкәрм.
1		Әбү Бәкер әс-Сиддиҡ (573—634) ғәр. أبو بكر الصديق‎	8 июль 632	23 август 634	776	[1][2]
2		Ғүмәр ибн әл-Хәттаб (590—644) ғәр. عمر بن الخطاب‎	23 август 634	3 ноябрь 644	3725	[3][4][5]
3		Усман ибн Әффан (573/576—656) ғәр. عثمان بن عفان‎	6 ноябрь 644	17 июнь 656	4241	[6][7]
4		Али ибн Әбү Талип (600—661) ғәр. علي بن أبي طالب‎	18 июнь 656[8][9]	28 ғинуар 661	1685	[10][11][12]
5		Хәсән ибн Али (625—670) ғәр. الحسن بن علي‎	29 ғинуар 661	август 661	188	[13][14][15]

Исламдың башҡа өлкәләрендә

Ибәди исламында беренсе һәм икенсе хәлифәләр — Әбү Бәкер һәм Ғүмәр ибн Хаттаб ҡына Хаҡ хәлифә тип һанала.

Шиғый исламда, ғәҙәттә, дүртенсе хәлифә — Али ибн Әбү Талиб ҡына Хаҡ һанала. Әммә зәйди шиғыйҙар тәүге өс хәлифәгә лә ҙур хөрмәт менән ҡарай.

Хаҡ хәлифәт (ғәр. الخلافة الراشدية‎) — Мөхәммәт Пәйғәмбәр үлгәндән һуң 632 йылда барлыҡҡа килгән дәүләт. Хәлифәтте дүрт хаҡ хәлифә етәкләй: Әбү Бәкер, Ғүмәр ибн әл-Хәттаб, Усман ибн Әффан һәм Али ибн Әбү Талип. Хәлифәт территорияһы үҙ эсенә Ғәрәбстан ярымутрауын, Шамды, Кавказды, Төньяҡ Африканың Мысырҙан Тунисҡа тиклем бер өлөшөн, Иран таулығын һәм Урта Азияны ала. Хаҡ хәлифәт Ғәрәп хәлифәлегенә нигеҙ һала.

Иҫкәрмәләр

1. Al-Jubouri, I. M. N. Islamic Thought: Chapter II, Mohammed's Caliphs., Abu Bakr Al-Siddic. — Berlin, 2001. — ISBN 9781453595855.
2. Saritoprak, Zeki. "Abu Bakr Al-Siddiq". — Oxford University.
3. Али Мухаммад ас-Салляби. Умар ибн аль-Хаттаб. Второй праведный халиф / Пер. с араб., прим., комм. Е. Сорокоумовой. — М.: Умма, 2011. — 496 с. — (История Халифата). — ISBN 978-5-94824-150-0.
4. Umar I // Encyclopædia Britannica (инг.)
5. Али Мухаммад ас-Салляби — «Умар ибн аль Хаттаб — второй праведный халиф», стр.31
6. Али-заде А. Осман ибн Аффан // Исламский энциклопедический словарь. — Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8.
7. Hazrat Usman — by Rafi Ahmad Fidai, Publisher: Islamic Book Service Pages: 32
8. Madelung 1997, стр. 141—145
9. Ashraf 2005, стр. 119 и 120
10. Alī (ингл.). — статья из Encyclopædia Britannica Online.
11. Али бен-Аби-Талеб // Энциклопедический словарь / И. Е. Андреевский. — Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. I. — С. 438.
12. Illustrated Dictionary of the Muslim World. — Marshall Cavendish Reference, 2011. — P. 86. — ISBN 978-0-7614-7929-1.
13. Али-заде, А. А. [857 Хасан ибн Али] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
14. Большаков О. Г. История Халифата. — М.: Восточная литература, 1998. — Т. 3. Между двух гражданских войн (656—696). — С. 90—109.
15. Al Balagh Foundation. Imam Hasan bin 'Ali

Әҙәбиәт

• Халиф / Рощин М. Ю. // Уланд — Хватцев. — М. : Большая российская энциклопедия, 2017. — С. 729. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.]; vol. 2004—2017, вып. 33). — ISBN 978-5-85270-370-5.