Юдин Сергей Сергеевич (хирург)

Юдин Сергей Сергеевич (хирург)
Зат	ир-ат[1]
Гражданлыҡ	Рәсәй империяһы[1]  СССР[1]
Тыуған көнө	27 сентябрь (9 октябрь) 1891[2][3]
Тыуған урыны	Мәскәү, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	12 июнь 1954({{padleft:1954|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:12|2|0}})[2][3] (62 йәш)
Вафат булған урыны	Мәскәү, СССР
Ерләнгән урыны	Новодевичье зыяраты^[d]
Һөнәр төрө	военный врач, хирург
Эшмәкәрлек төрө	хирургия^[d][1] һәм военная медицина^[d][1]
Эш урыны	Московский городской научно-исследовательский институт скорой помощи имени Н. В. Склифосовского^[d][1]
Уҡыу йорто	М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты Мәскәү университетының медицина факультеты^[d]
Ғилми дәрәжә	медицина фәндәре докторы^[d]
Уҡыусылар	Арапов, Дмитрий Алексеевич^[d]
Һуғыш/алыш	Бөйөк Ватан һуғышы[1]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	почётный член Английского королевского хирургического колледжа^[d] (11 март 1943) почётный доктор Тулузского университета^[d] (1946) почётный доктор Университета Париж IV Сорбонна^[d] (1946) почётный доктор Университета Бордо^[d] (1947)
Юдин Сергей Сергеевич (хирург) Викимилектә

Сергей Сергеевич Юдин (27 сентябрь (9 октябрь) 1891, Мәскәү - 12 июнь, 1954, Мәскәү) - совет ғалимы - хирург, РСФСР-ҙың атҡаҙанған ғалимы (1943), СССР Медицина Фәндәр Академияһы академигы (1944), Н.В.Склифосовский Ашығыс ярҙам медицина тикшеренеүҙәре институтының баш хирургы, А.В. Вишневский тикшеренеү хирургияһы институты директоры. Ленин (1962) һәм Сталин (1942, 1948) премиялары лауреаты.

Биографияһы

Беренсе бөтә донъя һуғышы, 1915, Духовщинскийҙың 267-се пехота полкы. Һул яҡта табип С. С. Юдин, уң яҡта капитан Г. С Горчаков

Сергей Сергеевич Юдин 1891 йылдың 27 (9 октябрь) сентябрендә Мәскәүҙә бай сәүҙәгәрҙәр һәм сәнәғәтселәрҙең күп балалы ғаиләһендә тыуған^[4] . Уның атаһы, шулай уҡ ул да Сергей Сергеевич,^[5] хәрби хеҙмәткәрҙәр өсөн айырмалыҡ билдәләре эшләгән фабрика хужаһы, Түбәнге сауҙа рәттәре директоры (хәҙерге ГУМ), металл заводы директоры, хәрби форма заводының техник директоры һәм сауҙа клубы председателе ( Малайя Дмитровка, 6) булған. Ғаилә Покровкалағы 35-се йортта йәшәгән; завод контораһы Мәскәү, Токмаков юлы, 10-сы йорт адресы буйынса урынлашҡан:

1898 йылда Сергейҙы Маросейкала Л. Н. Валицкаяның балалар мәктәбенә ^[6] ебәрәләр, унда гимназияға инергә әҙерләгәндәр. 1902 йылдың авгусында Сергей Юдин 2-се Мәскәү гимназияһының 1-се синыфына ҡабул ителә.

1911 йылда ул Мәскәү университеты физика һәм математика факультетының тәбиғи фәндәр бүлегенә уҡырға инә, сөнки медицина факультетында аттестаттар конкурсы көтөлә: 180 вакансия өсөн, Мәскәү өлкәһе тарафынан яҡынса 230 ғариза бирелә; Юдиндың аттестаты уртаса була ^[7] . Бер йылдан ул медицина факультетына күсә, ләкин Беренсе донъя һуғышы башланып китеү уға академик курсты тамамларға мөмкинлек бирмәй. Фронтҡа киткәс, ул Ҡыҙыл Тәре уҡсылар бригадаһы отрядында ябай табип була, һуңынан 101-се санитар отряд начальнигы ағаһы Петр хеҙмәт иткән 267-се Духовщинский пехота полкы табибы була. Һуғыштарҙа батырлығы өсөн Юдин Георгий миҙалы менән бүләкләнә. 1916 йылдың 15 июлендә ул бик ҡаты яралана, һәм дауахананан сыҡҡас, имтихандарҙы һәйбәт тапшыра һәм Духовщинский полкының өлкән табибы булырға мөмкинлек биргән беренсе дәрәжә табип дипломын ала. Шул уҡ ваҡытта ул бай пароход хужаһының ҡыҙы Наталья Владимировна Платоноваға өйләнә.

Контузия арҡаһында килеп сыҡҡан демобилизациянан һуң, Юдин 120 койкаға иҫәпләнгән Ҡыҙыл Тәренең хирургия лазареты мөдире итеп билдәләнә, бер үк ваҡытта Тула земство дауаханаһының хирургия бүлегендә эшләй. 1918 йылда ул Мәскәүгә ҡайта һәм шунда уҡ Мәскәү өлкәһе, «Захарьино" шифаханаһы янындағы дауаханаға эшкә алына» ^[8] .

1922-1928 йылдарҙа ул Серпуховта фабрика дауаханаһы хирургы булып эшләй, 1925-1927 йылдарҙа приват-доцент сифатында Н. Н. Бурденко клиникаһында уҡыта, 1926 йылдың аҙағында — 1927 йылдың башында АҠШ-та командировкала була, уның тураһында «В гостях у американских хирургов» тигән китап яҙа. Модаға кереп китеүсе арҡа мейеһе анестезияһы аҫтында бик күп операция яһай. Уның операцияларын ҡарарға хирургия корифейҙары — С.И. Спасский, В. И. Разумовский килә. Юдин Мәскәү хирургия йәмғиәтендә йыш сығыш яһай, Мәскәү, Ленинградта үткән съездарҙа докладтар яһай.

1928 йылдан - Н.В. Склифосовский исемендәге Ашығыс ярҙам ғилми-тикшеренеү институтының хирургия бүлеге начальнигы. Бында ул ашҡаҙан хирургияһында мөһим һөҙөмтәләргә ирешә; ун йыл эсендә ул 3000 дән артыҡ ашҡаҙанға операция яһай ^[9] . 1935 йылда С.С. Юдин медицина фәндәре докторы дәрәжәһенә лайыҡ була. Ул беренсе булып клиникала ҡапыл үлгән кешеләрҙең ҡан биреүен ҡуллана (1930).

Бөйөк Ватан һуғышы ваҡытында ул Ҡыҙыл Армияның баш хирургы аҫтында өлкән инспектор-консультант була.

СССР Медицина Фәндәр Академияһының тулы ағзаһы ( 1944), Англия Король Хирургтар Колледжының почетлы ағзаһы (1943), Америка Хирургтар Ассоциацияһы (1943), Париж Университеты Хирургия Йәмғиәте (1947), Прага, Каталон Хирургтар Йәмғиәтенең хөрмәтле ағзаһы, Сорбоннаның почетлы докторы (1946) ^[10] .

Г. А. Рар һәм баш рухани Кирилл Фотиевтың ағаһы ^[11] .

Улы Сергей - театр һәм кино актеры, Үҙәк Мәҙәниәт һәм ял паркының балалар театры директоры.

Ҡулға алыныуы һәм һөргөнгә ебәрелеүе

1948 йылдың 23 декабрендә С.С. Юдин СССР Дәүләт именлеге министрлығы тарафынан «Совет дәүләте дошманы, ул инглиз разведкаһын беҙҙең. ил тураһында шпион мғлүмәттәре менән тәьмин итә» тигән ялған ғәйепләү буйынса ҡулға алына. Тикшереү, табибтың Британия газетаһы Daily Telegraph корреспонденты һәм Британия илсеһе менән бәйләнешен белә ине^[12] . 1948-1953 йылдарҙа ул төрмәгә ултыртыла: башта Лубянка төрмәһендә, һуңынан Лефортово яңғыҙ камераһында ултыра, икенсе йөрәк өйәнәген үткәрә. Төрмәлә ултырған ваҡытта ул "Хирург уйланыуҙары" китабын яҙа. Юдиндың хәле 1951 йылдың йәйендә үҙгәрә, В.И. Комаров урынына уның эшенә М. Д. Рюмин тотона. 1951 йылдың 18 авгусында һорау алыу ваҡытында Юдин тикшереүсегә үҙенең антисемитизмы тураһында хәбәр итә һәм профессор В. С. Левитты «йәһүд милләтселегендә ғәйепләп сыға». Һуңынан, "Тыуған илгә хыянат итеү өсөн" язаһы Новосибирск өлкәһенең Бердск ҡалаһына ун йыллыҡ һөргөнгә ебәреү менән алыштырыла^[13] .

1952 йылдан ул һөргөндә - Бердск ҡалаһында хирург булып эшләй. 1953 йылда И. В. Сталин үлгәс кенә ул Н. А. Булганиндың актив ҡыҫылыуы арҡаһында азат ителә, 8 июлдә Юдин һәм уның ҡатыны Мәскәүгә оса, һәм шунда уҡ Ҡыҙыл ҡапҡа янындағы бейек ҡатлы бинанан яңы фатир менән тәьмин итәләр ^[14] .

С,С. Юдиндың студенттары араһында танылған хирургтар Д. А.Арапов, Б. С. Розанов, П.И. Андросов.

Юдин медицина өлкәһендә генә түгел, ижади интеллигенция араһында ла популяр була. Михаил Нестеров, П.Д. Корин, A.И. Лактионов, Кукрыниксы, Вера Мухина һәм башҡа рәссамдар һәм скульпторҙар уның портреттарын яһай; Э. Корнейчуктың "Платон Кречет" пьесаһында уның образы сағылыш таба.

1954 йылдың 12 июнендә Мәскәүҙә вафат була. Новодевичье зиратына (2-се участок) ерләнгән. Йәнәшәлә-ҡыҙы Наталья Владимировна (1896-1965) һәм Сергей улы (1917-1973) ерләнә.

Хәтер

Склифосовский институтының төп йорто фасадында, хәҙерге ваҡытта Мәскәүҙә медицина музейы урынлашҡан, 1996 йылдың 17 майында С.С. Юдиндың барельефы менән мемориаль таҡта ҡуйылған (скульпторы М.А.Ногин)

Новосибирскиҙа клиник дауаханаһы йорто алдында (Ҡыҙыл проспекты, 3-се йорт) С.С. Юдин бюсы; авторҙары — скульптор Дьяков Алексей һәм архитектор Валерий Арбатский.

Мәскәү Һаулыҡ һаҡлау Департаментының дәүләт учреждениеларын модернизациялау программаһына бәйле рәүештә, 2015 йылдың 1 июленән 7-се ҡала клиник дауаханаһы үҙгәртеп ҡорола һәм 79-сы ҡала клиник дауаханаһы менән ҡушыла

. 2015 йылдың 23 ноябренән С.С. Юдин исемендәге ҡала клиник дауаханаһы

Рәсәй ҡул суғы хирургтары йәмғиәте логотибында һурәтләнгән кул — «Ҡул суғы төркөме» - 1935 йылда М.В. Нестеров эшләгән С. С. Юдин портреты фрагменты.

Хирург С.С. Юдин портреты. 1935 й. Дәүләт Третьяков галереяһы

Иҫтәлекле таҡта Серпухов Үҙәк дауаханаһының тарихи йорто фасадына ҡуйылған

Бүләктәре һәм премиялары

• РСФСР-ҙың аткаҙанған ғалимы (1943)
• Икенсе дәрәжәләге Сталин премияһы (1942) - «Заметки по военно-полевой хирургии», «О лечении военных ран препарат сульфид» и «Некоторые впечатления и размышления о 80-ти случаях операций искусственное пищевода» хәрби ялан хирургияһы һәм яһалма ҡыҙыл үңәс буйынса ғилми өсөн эштәре өсөн
• Беренсе дәрәжәләге Сталин премияһы (әҫәрҙәре 1948) - ҡыҙыл үңәстең үтмәҫлеге осрағында тороуҙың яңы ысулдарын эшләүе өсөн ^[10]
• Ленин премияһы (1962 - үлгәндән һуң ) - фибролитик ҡан әҙерләү һәм ҡулланыу ысулын эшкәртеү һәм тормошҡа ашырыуы өсөн.
• Ленин ордены
• Ике Ҡыҙыл Байраҡ ордены (08.25.1944; 6.4.1945)
• Ҡыҙыл Йондоҙ ордены
• миҙалдары
• Георгий миҙалы

Хеҙмәттәре

С.С. Юдиндың төп хеҙмәттәре ҡорһаҡ, ашығыс һәм хәрби-ялан хирургияһы, анестезиология проблемалары, ашҡаҙан секцияһының нейро-гумораль регуляцияһын өйрәнеү буйынса. Ашҡаҙанды йәрәхәт алған ваҡытта резекциялау методикаһын, ашҡаҙан йәрәхәте ашҡаҙан һәм ҡан ағыуы, яһалма ҡыҙыл үңәс операцияларын эшләгән.

Сергей Сергеевич Юдин 15 монография яҙған, 181 фәнни китап баҫтырған.

• Юдин С. С. Спинномозговая анестезия. — 1925.
• Юдин С. С. В гостях у американских хирургов // Нов. хирургический архив. — 1927. — № 46—54.
• Юдин С. С. Переливание трупной крови // Правда. — 1935. — 10 марта.
• Юдин С. С. Восстановительная хирургия при непроходимости пищевода. — М.: Медгиз, 1954. — 272 с.
• Юдин С. С. Избранные произведения. Вопросы военно-полевой хирургии и переливание посмертной крови. — М.: Медгиз, 1960. — 552 с.
• Юдин С. С. Мысли о медицине. — М., 1968. — 80 с.
• Юдин С. С. Размышления хирурга 2016 йыл 17 сентябрь архивланған.. — М.: Медицина, 1968.
• Юдин С. С. Избранное. — М., 1991. — 400 с.
• Юдин С. С. Этюды желудочной хирургии. — М.: Бином, 2003. — 423 с.

Иҫкәрмәләр

1. Юдин, Сергей Сергеевич (урыҫ) // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков — 2 — Советская энциклопедия, 1936.
2. ЮДИН // Большая российская энциклопедия (урыҫ) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
3. Library of Congress Authorities (ингл.) — Library of Congress.
4. Сергей был вторым ребёнком; старшая сестра, Агния была от первого брака матери — Екатерины Петровны Гавриловой; после Сергея родились ещё три сына и две дочери.
5. Деда его тоже звали Сергей Сергеевич.
6. В школе Валицкой учились все братья; сёстры же, как и их мать, учились в Петропавловской гимназии фон Мекк при Немецкой слободе.
7. Обыкновенный мальчишка  (билдәһеҙ). Новый хирургический архив. Дата обращения: 24 ноябрь 2011. Архивировано 15 июль 2016 года.
8. Больница была построена дочерью врача Г. А. Захарьина — Александрой Григорьевной Подгорецкой — по проекту и под руководством И. Э. Грабаря и названа в честь рано умершего от неизлечимой болезни почек брата — Сергея Григорьевича Захарьина.
9. Московский журнал, 2011, с. 20
10. Московский журнал, 2011, с. 23
11. Протоиерей Кирилл Фотиев.
12. Виктор Тополянский. Дело профессора Юдина.«Континент», №147.«Журнальный зал»(2011).Дата обращения 29 сентября 2016.
13. Виктор Тополянский.Дело профессора Юдина
14. Наточин Ю. {{{заглавие}}} // Наука и жизнь. — 1989. — № 1. — С. 84.

Әҙәбиәт

• Симонян К. С. Путь хирурга. — М., 1963.
• Юдин Сергей Сергеевич // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
• Ну­ва­хов Б. Ш., Ши­ли­нис Ю. А., Си­га­ев В. В. С. Юдин: Этю­ды био­гра­фии. М., 1991.
• Петровский Б. В. О С. С. Юдине // Юдин С. С. Избранное. — М., 1991. — С. 356—375.
• Русаков А. Б. К 100-летию со дня рождения академика АМН СССР С. С. Юдина (страницы жизни) // Вестник хирургии. — 1993. — Т. 150, № 3—4. — С. 137—139.
• Теряев В. Г., Богницкая Т. Н., Уманская В. В., Беляев А. А. С. С. Юдин, его научная и практическая деятельность // Вестн. хирургии. — 1993. — Т. 150, № 3—4. — С. 140—142.
• Юдин И. Ю. О Сергее Сергеевиче Юдине (к 100-летию со дня рождения) // Вестн. хирургии. — 1993. — Т. 150, № 3—4. — С. 139—140.
• Юдин И. Ю. Предисловие к третьему изданию // Юдин С. С. Этюды желудочной хирургии. — М.: Бином, 2003. — С. 5—31.
• Alexi-Meskishvili V. V., Konstantinov I. E. Sergei S. Yudin: An untold story(недоступная ссылка)Калып:Недоступная ссылка // Surgery. — 2006. — Vol. 139. — P. 115—122.
• Понурова В. Н. С. С. Юдин. — Новосибирск: Новосибирское книжное издательство, 2009. — 624 с.
• Кузьмин И. В., Юдин И. Ю. Академик С. С. Юдин — ссыльный хирург и вынужденный онколог: еще раз о погубленных талантах и невостребованных специалистах мирового класса // Новый хирургический архив. — 2002. — Т. 1, № 3. Архивировано 9 ноября 2011 года. (архивировано 21 февраля 2012)
• Рар Г. А. …И будет наше поколенье давать истории отчет. Воспоминания. — М.: Русский путь, 2011. — ISBN 978-5-85887-382-2.
• Теряев В. Г., Богницкая Т. Н., Кузыбаева М. П. Призвание, служение, долг // Московский журнал. — 2011. — № 10. — С. 18—23.

Һылтанмалар

• Юдин И. Ю., Юдин В. И. Воспоминания о С. С. Юдине  (билдәһеҙ) (16 апрель 2008). Дата обращения: 30 сентябрь 2012. Архивировано 14 март 2013 года.
• Габрусенко В. Сергей Сергеевич Юдин (1891—1954): К 65-летию со дня смерти известного советского хирурга и учёного // Русская народная линия. 01.07.2019.