Яйҙаҡтар
| Яйҙаҡтар | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Peristenus digoneutis | ||||||||||||
| Фәнни классификация | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Латинса исеме | ||||||||||||
| Parasitica Hartig, 1837[1] =Terebrantes Haliday, 1836 | ||||||||||||
|
Яйҙаҡтар, яйҙаҡ-себендәр (лат. Parasitica, рус. Наездники ) − ер йөҙөнә киң таралған, башҡа бөжәктәрҙең ҡорттарына — ҡарышлауыҡтарына күкәй һала һәм шуның менән ҡоротҡос бөжәктәрҙе ҡыра торған файҙалы себендәр[2]; элпәҡанатлылар отрядынан һабаҡ һымаҡ ҡорһаҡлы паразит бөжәктәр.
Кәүҙә оҙонлоғо 0,21-45 мм. Күкәйен башҡа бөҗәкләрҙең кәүҙәһенә һалалар, йыш ҡына ҡорбанына атланып (исеме шунан), уларға личинкаларын йәки күкәйҙәрен тышҡы яҡтан беркетәләр. Личинкалары тәңкә ҡанатлылар, элпә ҡанатлылар, ҡаты ҡанатлыларҙа һ.б. бөжәктәрҙә, шулай уҡ үрмәкселәрҙә паразитлыҡ итәләр. Яйҙаҡтар араһында айырым бер төргә генә яйлашҡан паразиттар осорай. Ҡайһы берҙәре башҡа яйҙаҡтарҙың паразиттары булып тора.
Яйҙаҡтар личинкалары ауыл хужалығы үҫентеләре ҡортоҡостарында паразитлыҡк итә, уларҙың һанын көйләүсе булып тора һәм үҫемлектәрҙе биологик һаҡлауҙа файҙаланыла. Трихограмма (Tricho¬gramma) ырыуының ҡайһы бер төрҙәре йәшелсә һәм еләк-емеш культуралары ҡортоҡостарына ҡаршы ҡулланыу маҡсатыннан яһалма рәүештә үрсетелә.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Hartig Th. Die Aderflugler Deutschlands mit besonderer Berucksichtigung ihres Larvenzustandes und ihres Wirkens in Waldern und Garten. Bd.1. Die Familien der Blattwespen und Holzwespen nebst einer allgemainen Einleitung zur Naturgeschichte der Hymenopterten. Berlin, Haude und Spenersche Buchhandlung. (s.J. Josephy): 1- 416, Tb.I-VIII., 1837.
- ↑ Терминологический словарь по зоологии. Русско-башкирский и башкирско-русский (Т. Г. Баишев, 1952)
Сығанаҡ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Татар энциклопедияһы. Ҡазан, 2008 2013 йыл 7 декабрь архивланған. (тат.)
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Козлов М. А. 1972. Основные типы специализации наездников (Hymenoptera, Parasitica) к хозяевам. — В кн.: Хозяино-паразитные отношения. — Л.: Наука, 1972. — С. 5—17.