1785 йылда ҡала гербы булдырыла, уның төп элементы - тирмән тәгәрмәсе, «в знак того, что в округе оного многое число мучных мельниц» Өйәҙҙә 1784 йылда 552 һыу тирмәне иҫәпләнә.
1762 йылда слободала беренсе йәрминкә асыла. 1822 йылда Александр I указы менән Тубыл губернаһы[5]. округ ҡалаһы итеп үҙгәртелә.
1856 - 1829 йылдарҙа ауылда декабристар: Н. В Басаргин, В. И. Враницкий, А.В.Ентальцев, М. И. Муравьёв-Апостол, Е. П. Оболенский, И. И. Пущин, А.И. Черкасов, И.Д. Якушкин һөргөндә булып, Ялуторовск мәҙәниәте үҫешенә ҙур өлөш индергән. И.Д. Якушкин инициативаһы буйынса алдынғы ҡарашлы сауҙагәрҙәр, интеллигенция ярҙамы менән, шул ваҡыт өсөн алдынғы уҡыу йорттары асылған — бөтә сословие малайҙары өсөн бушлай уҡытылған мәктәп (1842 йылғы) һәм ҡыҙ балалар өсөн Себерҙә тәүге мәктәп асыла (1846 йыл)[5].
2017 йылда ғына крайҙы өйрәнеүсе Анатолий Звездин һәм тарих фәндәре докторы Александр Ярков, Төмән өлкәһе архивтарында табылған материалдар нигеҙендә, Толстогузовтың 1812 йылда Ватан һуғышында ҡатнашҡан булыуын кире ҡаҡҡандар, сөнки, ул 1817 йылдың 5 (17) ноябрендә тыуған булған[23].
Ялуторовск // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Абрамов Н. Город Ялуторовск с его округом // Тобольские губернские ведомости. 1864. № 25-29.
Административно-территориальное деление Тюменской области (XVII—XX вв.). — Тюмень, 2003. — 304 с. — ISBN 5-87591-025-9.
Анисимов С. Исторический город Ялуторовск. М., 1930. 68 с.
Афанасьева Л. Герман Яковлевич Назаров и его статья «Опыт обзора Ялуторовского округа в естественно-историческом отношении» // Явлутур-городок: Историко-краеведческий альманах. Ялуторовск, 2006. С. 37-42. — ISBN 5-9288-0101-7
Болотова А. Г. История города Ялуторовска с древнейших времён. Ялуторовск, 1997. 95 с.
Варлаков Г. Город Ялуторовск // Тобольские губернские ведомости. Сотрудники и авторы: Книга I. Тюмень, 2004. С. 125—135. — ISBN 5-93020-315-6
Зубарев Н. Ялуторовск. Свердловск, 1978. 112 с.
Исторический город Ялуторовск: материалы к программе сохранения и использования историко-культурного населения города и у его окружения. М., 1997. 206 с.
Поспелов Е. М. Географические названия России: Топонимический словарь: Более 4 000 единиц. — М.: АСТ; Астрель, 2008. — 528 с. — 1 500 экз. — ISBN 978-5-17-054966-5.
Терентьев Н. Ялуторовск. 1959.
Туров С. Материалы к истории Ялуторовского острога // Лукич. 2000. Ч. 1. С. 135—140.
Туров С. В. Старый Ялуторовск: пашенная слобода, острог, город (XVII—XIX вв.) // Ежегодник Тюменского обл. краевед. музея. 1994. Тюмень, 1997. С. 77-85. — ISBN 5-87591-004-6