Үрге күл

Озеро
Үрге күл
ингл. Lake Superior, фр. lac Supérieur
Морфометрия
Абсолют бейеклеге183 м
Үлсәме563 × 257 км
Майҙаны82 700 км²
Күләме12 000 км³
Яр һыҙаты4385 км
Иң тәрән урыны406 м
Уртаса тәрәнләк147 м
Гидрология
Минераллығысөсө 
Бассейн
Площадь бассейна127 700 км²
Впадающая рекаНипигон
Урынлашыуы
47°46′03″ с. ш. 87°22′16″ з. д.HGЯO
Канада Онтарио
Точка
Үрге күл
 Үрге күл Викимилектә
Үрге күл

Үрге күл (ингл. Lake Superior, франц. lac Supérieur) — Канада һәм АҠШ сигендәге күл, Бөйөк күлдәрҙең береһе.

География

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Майҙаны — 82,7 мең км². Майҙаны буйынса донъялағы иң ҙур сөсө күл[1] Диңгеҙ кимәленән бейеклеге 183 м. Максималь тәрәнлеге — 406 м, күләме — 11,6 мең км³. Яр буйы ныҡ йырғыланған, иң ҙур ҡултыҡтары — Кивино, Уайтфиш. Иң ҙур утрауҙары: Айл-Ройал, Мадлен, Мишипикотен һәм Апосл утрауҙары. Төньяҡта ярҙары бейек (400 метрға тиклем) һәм ҡаялы, ә көньяҡта — башлыса уйһыулы һәм ҡомло[1].

Күл майҙаны менән бергә бассейнының майҙаны 207,2 мең км² тәшкил итә. Күлдең ҙур ҡушылдыҡтары юҡ. Күлдән сыҡҡан Сент-Мэрис йылғаһы аша Гурон менән тоташа. Күлдәге һыу һалҡын һәм үтә күренмәле. Яр буйы зонаһы уртаса декабрь башынан апрель аҙағына ҡәҙәр боҙ менән ҡапланған[2].

Үрге күл АҠШ-тың Миннесота, Висконсин һәм Мичиган штаттарының һәм Канаданың Онтарио провинцияһының яр буйҙарын йыуа.

Төп порттары: Дулут, Сьюпириор, Ашленд (барыһы ла — АҠШ), Тандер-Бей (Канада)[2].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 Верхнее озеро — Хәҙерге заман географик атамалар һүҙлеге / Акад. В. М. Котляков редакцияһы. — Электрон баҫма. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006  (рус.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Верхнее озеро — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]


Был Канада тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.
Америка Ҡушма Штаттары Был Америка Ҡушма Штаттары географияһы буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.