Kalkulus

An tanhetong linya sa (x₀, f(x₀)). An deribatibo f′(x) kan kurbada sa sarong punto iyo an pagkalihis (slope, rise over run) kan linya na tanhento sa kurbada sa nasambit na punto.

An kalkulus (Ingles: calculus), orihinal na inaapod bilang infinitisimong kalkulus o "an kalkulus nin mga infinitismo", iyo an matematikang pag-aadal nin nagpapadagos na pagbabago, sa parehong paagi kun sain an heometriya iyo an pag-aadal nin hugis asin alhebra iyo an pag-aadal nin mga heneralisasyon kan aritmetikong operasyon.

May duwa ining mayor na sanga, an diperensyal na kalkulus asin an integral na kalkulus; an nagligad iyo dapit sa biglaang rikas nin pagbabago, asin pagkalihis kan mga kurbada, mientras an integral na kalkulus iyo dapit sa akumulasyon nin mga kantidad, asin mga hiwas sa irarom o sa tahaw nin mga kurbada. An duwang sangang ini iyo relatibo sa kada saro sa paagi nin pundamental na teorya nin kalkulus, asin ini iyo minagamit nin mga pundamental na nosyon kan pagsarabatan nin mga daeng-kasagkorang sekwensya asin daeng-kasagkorang serye pasiring sa limitasyong may marhay na kahulugan.^[1]

An infinitismong kalkulus iyo suway na nahaman kan patapos na ika-17 na siglo ni Isaac Newton asin Gottfried Wilhelm Leibniz.^[2][3] Sa ngunyan, an kalkulus iyo may mahiwas na kagamitan sa siyensya, inhenyeriya, asin ekonomika.^[4]

Panluwas na takod

• "Calculus", Encyclopedia of Mathematics, EMS Press, 2001 [1994]
• Weisstein, Eric W. "Calculus". MathWorld.
• Topics on Calculus sa PlanetMath.
• Calculus Made Easy (1914) ni Silvanus P. Thompson Full text in PDF
• Calculus sa In Our Time at the BBC

Toltolan

1. DeBaggis, Henry F.; Miller, Kenneth S. (1966). Foundations of the Calculus. Philadelphia: Saunders. OCLC 527896. 
2. Boyer, Carl B. (1959). The History of the Calculus and its Conceptual Development. New York: Dover. OCLC 643872. 
3. Bardi, Jason Socrates (2006). The Calculus Wars : Newton, Leibniz, and the Greatest Mathematical Clash of All Time. New York: Thunder's Mouth Press. ISBN 1-56025-706-7. 
4. Hoffmann, Laurence D.; Bradley, Gerald L. (2004). Calculus for Business, Economics, and the Social and Life Sciences (8th ed.). Boston: McGraw Hill. ISBN 0-07-242432-X.