Mga tataramon na Bataniko

Bataniko
Bashiiko, Ibataniko
Heograpikong
Distribusyon		Batanes asin Isla nin Orchid
Pag-uuring panlinguwistikoAustronesyo
Glottologbata1315[1]

An mga tataramon na Bataniko (pig'aapod man minsan na Bashiiko o Ibataniko), iyo an kumpol na diyalektos kan pamilya nin tataramon na Austronesyo. Pigtataram sinda sa isla nin Babuyan, sa Norte lang kan Luzon; tuló kan mga isla nin Batanes, na natatangâ kan Filipinas asin Taiwan; dangan sa Isla nin Orchid sa Sur na Taiwan. An mga urí sa Filipinas iyong pig'aapod na Ibatan (minabaybay man minsan na Ivatan), o pinangaranan na Babuyan, Batan, o Itbayat pagkatapos kan saindang mga isla, samantala an mga urí kan Taiwan iyo an Yami o Tao.

Klasipikasyon

[baguhon | baguhon an source]

May tolóng mga tataramon:[2]

Pigklasipikar ni Moriguchi (1983) an mga tataramon na Bataniko sa mga minasunod.

  • Poroto-Vasayiko
    • Itbayaten
    • Vasay
    • (branch)
      • Babuyan, Isamorong
      • Yami: Iraralay, Imorod

Segun ki Paul Jen-kuei Li (2000),[3], mas kaano-ano kan Yami an Itbayat. Kaiba sa mga tataramon na Bataniko, an Iraralay an pinakakonserbatibo (Li 2000).

An mga tataramon na Bataniko ganap na pig'iba sa mga tataramon na Filipino. Alagad, mayóng singkad na pagkakasararó an mga ini, asin an pipira pigkonsiderar nindang saróng pangenot na sangâ kan mga tataramon na Malayo-Polinesyo.[4]

Komparasyong Leksikal

[baguhon | baguhon an source]

Pigpapahiling sa ibaba an mga pagkakaiba kan mga diyalektos kan Ibataniko

GLOSA Ibataniko Yami PROTO-
BATANIKO
Babuyan Imorod Iralay Itbayaten Ivasay Batán
1 asa asa asa qaqsaq asa qāsaq ʔáṣaʔ asa *ʔaʔsaʔ
2 dowa~
dadwa		 dowa dowa duhaq dadwa dadoaq ru'aʔ roa *da-duhaʔ
3 tatdo~
tdo		 teylo atlo qatluq tatdo tatdoq tiluʔ atoro *ta-tluʔ
4 āpat apat apat qaqpat aʔpat qapat apat ap-pat *ʔaʔpat
5 dadima lima lima limaq dima limaq lima lima *limaʔ
6 ānem anem anem qaqnɨm anem qānɨm onom onom *ʔaʔnəm
7 papito pito pito pituq pito papitoq *pa-pituʔ
8 wawaho wawo wawo waǥuq waho wawahoq *wa-waLo
9 sasiyam siam siyam siam siam siam *[sa-]siyam
10 sapoho poho poo sāpuǥuq asāpoho qāsa pohoq pú'uʔ po *sa-puLuʔ


Mga Talá

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Batanic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ↑ Malcolm Ross, 2005, "The Batanic Languages in Relation to the Early History of the Malayo-Polynesian Subgroup of Austronesian""Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-03-22. Retrieved 2012-10-15. 
  3. ↑ Li, P.J.-K. 2000, "Subgrouping of the Batanic languages",[1] in The Fifth International Symposium on Languages and Linguistics, Hochiminh City, pp. 175-176. Vietnam National University, Ho Chi Minh City University of Social Sciences and Humanities.
  4. ↑ Ross, Malcolm (2005). "The Batanic languages in relation to the early history of the Malayo-Polynesian subgroup of Austronesian Archived 2011-03-04 at the Wayback Machine.." Journal of Austronesian Studies 1/2:1-24.

Mga Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  • Li, Paul Jen-kuei (2001). The Dispersal of the Formosan Aborigines in Taiwan. Language and Linguistics 2.1:271-278.
  • Moriguchi, Tsunekazu. 1983. "A preliminary report on Ivatan dialects". In ;;Batan Island and Northern Luzon: Archaeological, Ethnographical and Linguistic Survey;;, 205-253. Kumamoto: Kumamoto University.
  • Shirahihara, K., Y. Aoyagi, and M. Koomoto. 1983. Batan island and northern Luzon: Archaeological, ethnographical, and linguistic survey. Kumamoto: University of Kumamoto Press.