Ogob
| Ogob | |
|---|---|
| |
| |
| Ugob na tinanom | |
Sayantipiko na klasipikasyon 
| |
| Kahadean: | Plantae |
| Klado: | Angiosperms |
| Klado: | Eudicots |
| Klado: | Core eudicots |
| Klado: | Rosids |
| Orden: | Rosales |
| Pamilya: | Moraceae |
| Genus: | Artocarpus |
| Espesyes: | A. camansi
|
| Ngaran binomyal | |
| Artocarpus camansi Blanco
| |
An Ogob (Artocarpus camansi Blanco) nagkakahoy na tinanom. Kapamilya kan ogob an rimas, langka asin an gomihan.
Tamanyo
[baguhon | baguhon an source]Nalangkaw an ogob abot kaglimang (15) metro o lumabi pa ngani. An "habayan" niya naabot man sarong metro o sobra pa an diametro na dai na matangkoros nin saro katawo. May mapulot na puting tagok kun linulugad ini magin man sa hawak o sa bunga. Napusog siya huli sa pagtubo (kun ini naggugurang na asin naglalangkaw) sa palibot kan poon niya nin mga dalig (oroldot na gamot na higda sa daga). An kublit kan hawak niya sarama sana asin garo may mga malamuting "pamalit".
An dahon
[baguhon | baguhon an source]An dahon niya pagdakula naabot poon kag-anom (16)sagkod duwang polo may apat (24) na pulgada asin sa tig-ibong na gilid kaini nababanga-banga ini sa mga oro-espada na nabilang poon apat (4) abot anom (6) na panas, bakong arog kan rimas na dikit sana an mga oro-espada, parati tolo (3) o apat (4) sana. Berdeng matabri an dahon kani na sa likod mahibo.
Burak
[baguhon | baguhon an source]Enot natuhaw an "lalakeng" burak na napormang batuta loyloy paibaba na an apod "aboyaboy". An kolor kan aboyabos giyaw asin kun paluyos na nagigin kayumanggihon. An laba kan aboyabos naabot kag-apat (14) na pulgada, na an "habayan" kani naabot saro may banga' na pulgada. An "babaeng" burak natuhaw sa mga poro na garo mga payo-payo na dusok nin pirinong mga burak na naoldot mga duwang pulgada asin :labing sarong pulgada an diametro. Ini an nabibilog na bunga kan ogob.
An bunga kan ogob patos palibot nin mga "tunok-tunok", matabilog, asin poon 5 abot 8ng pulgada an laba na natimbang haros 2 libra. An kublit kan bunga nagkokolor bugro' na berde asin kun pahinog na nagkokolor nang mala-giyaw na berde. An balodbod niya malamuting giyaw kun pahinog na. An bunga niya bakong gayo kapinsod asin kadusok arog kan rimas.
An aboyabos kaini ginagamit kan mga Agta na garo kwenta katol. Pakabalada ini na nagin agil na nanggad, ini sinusubsoban. Luway-luway na pinapa-pa an aboyabos asin an aso kaini garo mansana arog kan sa katol na padulag sa namok.
Pisog
[baguhon | baguhon an source]An tu'lang kan ogob naabot sarong pulgada an laba. Dai parareho an bilang kan pisog na nakukua sa bunga niya. Ini pwedeng poon kag-duwa (12) asin umabot sanggatos may limang polo (150) na pisog ta dakul man an klase kan ogob. Linala'bonan o sinasanlag an pisog pero igdi sa Pilipinas an bilog na bunga paka-ubaki, ginigiris asin ginugulay sa guta kairiba na an mga pisog. An pisog kaini mayaman sa protina.
Distribusyon
[baguhon | baguhon an source]Natural ini sa New Guinea asin mas lakop ini sa Pilipinas na kun saen tinatanom sa mga natad ta kuanan nin gulayon. Maipo ini sa New Caledonia, Pohnpei, Marquesasx, Tahiti, Palau asin Hawaii asin kadaklan ngani kan mga ogob igdi dinara kan mga imigranteng haleng Pilipinas.
Lokal na apod
[baguhon | baguhon an source]Breadnut(Ingles), castaño (Kastila), chataignier (Pranses), tapiak (New Guinea), kamansi, dulugian, pakau, kolo, ugod (Pilipinas), kulur, kelur, kulor, kuror (Malaya, Java), pana de pepitas (Puerto Rico)
Mga Panluwas Na Takod
[baguhon | baguhon an source]- 1. Species Profiles for Pacific Island Agroforestry [1]
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- 1. Useful Plants of the Philippines. Brown, William H. Volume 1. Dept. of Agriculture and Commerce Technical bulletin 10. Manila. 1950.
- 2. Medicinal Plants of the Philippines. Quisumbing, Eduardo. Dept. of Agriculture & Natural Resources Technical Bulletin 16. Manila. 1951.
