Pandora

Pandora ni John William Waterhouse, 1896

Sa mitolohiyang Griyego, an Pandora (Griyego: Πανδώρα, nagpoon sa πᾶν, pān, boot sabihon, "gabos" asin δῶρον, dōron, boot sabihon, "kaloob", kaya "an pinagkalooban kan lahat", "gabos na kaloob" o "gabos" ^[1]na an pangenot na babaeng tao na kaglikha ni Hephaestus sa mga tagubilin ni Zeus.^{[2] [3]}Arog kan pagsasalaysay ni Hesiod, an kada diyos na nakipagtabangan sa paagi nin pagtao sa saiya nin mga natatanging regalo. An saro pa niyang pangaran—na nakasurat laban sa saiyang pigura sa inot na puting daga kan kylix sa British Museum^[4]—na Anesidora (Suanoy na Griyego: Ἀνησιδώρα), "siya na nagpapadara nin mga regalo"^[5] (nagpapahiwatig nin "poon sa ibaba" sa laog kan daga).

An osipon na Pandora sarong klaseng teodiko, pinag'uurulayan an hapot kun taano ta may maraot sa kinaban, susog kaini, si Pandorabinuksan an sarong tapayan (pithos; kadaklan inaapod na "Pandora's box") na nagluluwas kan gabos na mga karaotan nin katawohan. Ipigrason na an interpretasyon ni Hesiod kan istoryang Pandora pigimpluensya pareho an Jewish asin Kristiyanong teolohiya asin kaya dagos-dagos niya ang saiyang maraot na dangog sa Renaissance. An mga huri na poeta, dramatista, pintor asin iskultor ginibo siang tema ninda.

Hesiod

Si Hesiod, pareho sa saiyang Theogony (sa madaling sabi, kan dae direktang pinangaranan an Pandora, linya 570) asin sa mga Gibo sagkod Aldaw, iyo an nagtatao kan pinakaenot na bersyon kan istoryang Pondora.

Teongonsiya

An osipon na Pandora enot nagluwas sa mga linya 560-612 kan tula ni Hesiod sa epikong metro, an Teogony (c. 8th-7 siglo BC), na dai lamang tinawan pangaran kan babae. Pagkatapos na akoon nin mga tawo an hinabon na regalo nin kalayo ki Prometheus, nagdesisyon si Zeus na tawan an katawohan nin nakapadusahan na balaog tanganing bayadan an bowaon na itinao sa sainda. Pinagbotan nia si Hephaestus na moldehon hale sa daga an enot na babae, sarong "makaluldisyon na maraot" na an mga gikan pasasakitan an rasa nin tawo. Pakagibo kaiyan ni Hephaestus, an Atena sulot sia sa sarong pirak na gaha, may embridentang tahob, basura asin koronang offinta nin plata. An babaeng ini dai nangaranan sa Theoggony, alagad posibleng marhay na si Pandora, na an osipon iyong Heswita nagreremit giraray sa Mga Gibo Asin Aldaw. Kan siya enot na umatubang sa mga diyos asin mga mortal, "pag-agaw sainda" kan saindang paghiling saiya. Alagad siya "parabulong gule, dai na inonra kan mga kalalakihan."Nagde-detalye si Hesiod (590-33):

For from her is the race of women and female kind: of her is the deadly race and tribe of women who live amongst mortal men to their great trouble, no helpmeets in hateful poverty, but only in wealth.^[6]

Si Hesiod padagos na nagmundo ta an mga lalaking nagpoprobar na likayan an maraot na pag-agom paagi sa paglikay sa kasal dai malampasan nin mas marahay (604-7):

[He] reaches deadly old age without anyone to tend his years, and though he at least has no lack of livelihood while he lives, yet, when he is dead, his kinsfolk divide his possessions amongst them.^[7]

Si Hesiod nagkondusir na minsan an sarong lalaki nakakua nin marayrahay na agom, alagad igwa pa man (2009) "pagtitios nin toltol."

Pandora sa karakter

• 
  Pandora (1861) ni Pierre Loison (1916 - 1886)
• 
  Madame Vestris sa burlesque na Prometheus asin Pandora, sarong 1831 printa
• 
  Suecong sopranoChristine Nilsson na Pandora ni Alexandre Cabanel, 1873
• 
  Jane Morris sa papel, si Dante Gabriel Rosetti, nakolor mga chalks, 1879
• 
  AnYvonne Gregory's photogram ginibo utro an sarong pose poon sa isarong pagpipinta, 1919

Panluwas na mga takod

• The Warburg Institute Icograph Database (mga halimbawa nin Pandora)
•  Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Pandora". Encyclopædia Britannica (in English) (11th ed.). Cambridge University Press. 

Mga toltolan

1. πᾶν, δῶρον. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at the Perseus Project; Evelyn-White, note to Hesiod, Works and Days Schlegel and Weinfield, "Introduction to Hesiod" p. 6; Meagher, p. 148; Samuel Tobias Lachs, "The Pandora-Eve Motif in Rabbinic Literature", The Harvard Theological Review, Vol. 67, No. 3 (July 1974), pp. 341–345. Plantilya:Jstor.
2. πᾶν, δῶρον. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at the Perseus Project; Evelyn-White, note to Hesiod, Works and Days Schlegel and Weinfield, "Introduction to Hesiod" p. 6; Meagher, p. 148; Samuel Tobias Lachs, "The Pandora-Eve Motif in Rabbinic Literature", The Harvard Theological Review, Vol. 67, No. 3 (July 1974), pp. 341–345. Plantilya:Jstor.
3. Grimal, Pierre (1990). "Pandora". In Kershaw, Stephen. A concise dictionary of Classical Mythology. A. R. Maxwell-Hyslop (translator). Oxford: Basil Blackwell Ltd. ISBN 0-631-16696-3. 
4. B.M. 1881,0528.1: white-ground cup from Nola, painted by the Tarquinia painter, c. 470–460 BC (British Museum on-line catalogue entry)
5. Harrison, Prolegomena to the Study of Greek Religion 3rd ed., 1922:281. If Anesidora/Pandora were already "all-gifted", this would be an instance of mythic inversion.
6. Hesiod, Theogony 590–593.
7. Hesiod, Theogony 604–607.