Sarimanok

 

An Sarimanok (Pronunciation: sá·ri·nók), na bisto man na papanok sa pormang pambabae kaini,[1] sarong gamgam kan mga taga Maranao, na gikan sa Mindanao, isla sa Pilipinas, asin parte kan mitolohiyang Pilipino. Gikan ini sa mga tataramon na Siri asin manok. An Sari boot sabihon "saralak" o "manlaenlaen", mantang an manok na orihinal gamgam na nangangahulugang "bird" bilang ebidensya kan mga amay na ginikanan kolonyal nin Espanyol, alagad nag-abot tangani sanang magkahulugan na "chicken", na iyo an kun paano ini naiintindihan sa ngunyan (i.e. an linalang sarong "bird/chickenna may manlaenlaen na kolor").

Deskripsiyon

[baguhon | baguhon an source]

An Sarimanok iyo an osipon na gamgam na nagin simbolo kan arte nin Maranao. Ini nilaladawan bilang sarong gamgam na may makolor na pakpak asin ikog, kapot an sarong sira sa tuka o talon kaini. An payo pano nin balumbon, dahon, asin mga paikot na disenyo. Sinasabing simbolo ini nin maray na yaman.[2][3][4]

Sarong inukit na sarimanok

An Sarimanok hale sa sarong tohong gamgam kan mga taga-Mraanao, na inaapod na Itotoro. Segun sa mga tawo nin Maranao, an Itotoro sarong katakin kan kinaban nin espiritu ma dai nahihiling na kambal na espirtung gamgam kaini na inaapod Inikadowa.

Susog sa huri nang Islamiko osipon, si Muhammad nakakua nin lalong sa enot kan pitong kalangitan. An gamgam dakulaon an katugpak kaini nadudutan sa ikaduwang langit. An manokan kaini nagkawsa kan lambang buhay na linalang apuwera sa tawo.An Aldaw nin Pagkabuhay-liwat maabot oras na ini sa langit nagpondo na sa pagturaok.[5]

Mga toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ Peralta, Jesus T. (1980). "Southwestern Philippine Art". Anthropological Papers (National Museum (Philippines)) (7): 32–34. http://www.spafajournal.org/index.php/spafadigest/article/download/405/397. 
  2. ↑ Philippine Arts and Culture: Sarimanok. Accessed August 28, 2008.
  3. ↑ Geocities: Sarimanok. Accessed August 28, 2008.
  4. ↑ Kipas: Kulintang Ensemble. Accessed August 28, 2008.
  5. ↑ The Manila Times Internet Edition: Adorning the Sarimanok Archived 2007-10-25 at the Wayback Machine.. Accessed July 29, 2007