Singkil

An Singkíl (o Bayle sa Kasingkil) sarong tradisyonal na bayle kan mga taga-Maranao kan Danaw Lanao na naglaladawan kan saro sa mga pangyayari sa epikong berso na Darangen, na pinabantog kan Bayanihan Philippine National Folk Dance Company.

Pagladawan

Panginot na parabayle kan Singkil, na naglaladawan sa sarong prinsesang Maranao

Guminikan an singkil sa mga taga-Maranao na nag-eerok sa baybayon kan Danaw Lanao.^[1] Saro ining pag-istorya manungod sa sarong pangyayari gikan sa epikong Maranao na Darangen may ipinapahiling an pagsalbar kan na si Prinsesa Gandingan (sinaklot nin diwata) susog sa uusipon na si Prinsipe Bantugan. Ini popular na bayleng ginigibo sa mga selebrasyon asin maugmang tiripon. Sa kapoonpooni mga babae sana, partikularmente an mga halangkaw an estado sa sosyedad, an nagbayle kan Singkil, na nagseserbi bilang pagpatalastas, tuyo o dai, sa potensyal na mga kailusyon. An ngaran bayle kinua sa mga magabat na singsing na sulot sa mga buko-buko kan prinsesang Muslim.^[2] Ang kulintang asin agung pirming ginagamit sa pag-akompanyar sa bayle.

An panginot na babaeng parabayle iyo an nagsiserbeng Prinsesa Gandingan kan epikong Darangen, na sulot an magabat na mga singsing sa saiyang mga bukol tanganing isi an panahon mantang siya nagbabayle. Sa sarong pangyayari sa epikong Maranao, an prinsesa nadakop sa tahaw kan kadlagan durante nin linog na bunga kan mga diwata (o an mga parabantay na espiritu) kan Kahadean nin Bumbaran.^[2] Dinukot kan mga diwata an prinsesa asin itinago siya sa sarong kadlagan tanganing tukdoan nin leksyon an sarong makaraw na Prinsipe Bantugan.^[2][3] An mga nahuhulog na mga kahoy sa panahon kan linog (na nalikayan kan magayon na prinsesa) pigrerepresentar kan mga palong kawayan na pig-areglong salansan asin pinapatanog sa sarabay na ritmo. Durante kan pasale, an panginot na babaeng minaagi palaog asin paluwas sa mga palong kawayan mantang minamaniobra niya an duwang pangayab na igwang magarbong disenyo na inaapod na apir. An saro pang babaeng parabayle nagrerepresentar sa maimbod na oripon kan prinsesa na iniibanan siya sa bilog na sakit. Pakalihis nin panahon, an sarong lalaking parabayle, na nagrerepresentar sa ki Prinsipe Bantugan kan epikong Daragen, ginigibo an saiyang bayle sa mga palong kawayan pinapatanog nin sabay mantang may darang kalasag asin espada. An paglaog kan lalaking parabayle minasimbolo kan pag-abot ni Prinsipe Bantugan na determinadong isalbar an prinsesa sa mga diwata. An ibang parabayle matibay na pigmamanipular apir na pangayab, na nagrerepresentar sa mga doros. An mga lakdang sa bayle nangangaipo nin hirong maliksi tanganing an mga bitis kan parabayle dai marunot kan mga naghihirong kawayan. Mantang an nagtatangkoan na mga palong kawayan nagrerepresentar sa mga puwersa, na kaipuhan maagihan kan duwang personahe. Minatapos an bayle kaiba kan prinsipe an prinsesa papuli.

Toltolan

1. Guillermo, Artemio R. (December 16, 2011). Historical Dictionary of the Philippines. Scarecrow Press. p. 403. ISBN 978-0810872462. 
2. Panaraag, Jiamila E. (January 18, 2016). The Metamorphosis of Selected Maranao Stories into Dances. http://papers.iafor.org/wp-content/uploads/papers/librasia2015/LibrAsia2015_09604.pdf. 
3. Hullett, Arthur (2017). Pieces of Southeast Asia (in English). BookBaby. ISBN 9781483595542. ^{[permanent dead link]}