Агіла

Аґіла
лац. Agiła / Ahiła
Agilo
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Agi + суфікс з элемэнтам -л- (-l-)
Іншыя формы
Варыянт(ы) Агіль, Ягіл, Ягла, Якель, Акль
Вытворныя формы Ягайла, Окель, Эйкель
Зьвязаныя імёны Рымагіл
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Аґіла»

Агіла (Агіль, Ягіл, Ягла, Якель, Акль) — мужчынскае імя.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Агіла, Агіл або Якіла (Agilo, Agilus[1], Jackilo[2]) — імя германскага паходжаньня[3][4]. Іменная аснова ег- (аг-, ек-) (імёны ліцьвінаў Ягвін, Ягінт, Ягоўд; германскія імёны Egwinus, Egind, Egold) паходзіць ад гоцкага agis 'страх' або agja 'вастрыё, меч'[5].

Адпаведнасьць імя Ягіла (Яўгіла) германскаму імю Agil сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[6].

Імёны Агіл і Егіл гістарычна бытавалі ў Польшчы: Agilis (1382—1398 і 1455—1480 гады)[7], Jegil (1381 год)[8].

У Прусіі бытавала імя Jagil[9]. У 1561 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Georgius Eckel, Bartensteinensis Prutenus, у 1635 годзе — Johannes Jeckel, Regiomontanus Borussus[10].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: земълю Якгловщину… чоловеки седели, на имя Якгло (26 сьнежня 1504 году)[11]; люди… а Бутрыма Екгиловича (22 жніўня 1522 году)[12]; Jan Jagiłł (20 кастрычніка 1655 год)[13]; xiędza Pachomiusza Ohilewicza — zakonnika reguły świętego Bazylego, wikaryusza generalnego wszystkich monasterów… отцу Похомію Огилевичу — викарому енеральному всехъ монастыровъ (21 чэрвеня 1671 году)[14]; ксендза Пахоміуса Огилевича — светое теологии доктора, закону светого Базилего викарого енерального… ugody podpisuię się: Pachomius Ohilewicz (13 чэрвеня 1673 году)[15]; Parafia kobylnicka… Okieły (1784 год)[16][a].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Агіла I († 554) — кароль вэстготаў
  • Агіла II († каля 714) — кароль вэстготаў
  • Пахом Агілевіч (Pacomio Ogilewicz) — заступнік Ордэну базылянаў у Рыме ў сярэдзіне XVII стагодзьдзя[20][21]

Аклевічы (Aklewicz) гербу Агончык — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[22].

Якелевіч (Jakielewicz) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў[23].

У XVI ст. існавалі «грунты» Ягілішкі (Ягилишки) у Жамойцкім старостве[24].

У гістарычнай Прусіі існуе вёска Агіля.

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Таксама:
    • Айль (адзначалася старажытнае германскае імя Ailo[3]): Прокоп Оилевич (1 ліпеня 1542 году)[17];
    • Акелер (адзначалася старажытнае германскае імя Agelhar, пазьнейшае Egeler[18]): Joannes Okelerus, Lithuanus (1594 год)[19]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 24.
  2. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 383.
  3. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 28.
  4. ^ Wagner N. Agil(a)-, Agin(a)- und Gundul- in der germanischen Personennamengebung // Beiträge zur Namenforschung. 2005. S. 374—375.
  5. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 39.
  6. ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1964. P. 86.
  7. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 1. — Wrocław, 1965—1967. S. 19.
  8. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 473.
  9. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 38.
  10. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 28, 362.
  11. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 375.
  12. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 239.
  13. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 327.
  14. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 11. — Вильна, 1880. С. 203—204.
  15. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 11. — Вильна, 1880. С. 217, 219.
  16. ^ Świderski A. F. Dekanat świrski w 1784 r. w świetle opisów plebanów. — Białystok, 2004. S. 23—24.
  17. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 26.
  18. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 32—33.
  19. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 124.
  20. ^ Ammann A. M. Storia della Chiesa russa e dei paesi limitrofi. — Torino, 1948. P. 617.
  21. ^ Ammann A. M. Abriss der ostslawischen Kirchengeschichte. — Wien, 1950. S. 332.
  22. ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 4. — Warszawa, 1936. S. 91.
  23. ^ Professor Jerzy Wisniewski, List of the XIXth century Suvalki region family names, Suwalki Genealogical Society
  24. ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 348.