Вера Менчык

Вера Менчык
Вера Менчик
Vera Menchik in London in 1933
ІмяВера Францаўна Менчык
Імя пры нараджэньні Вера Мэнчыкава
Краіна
  • Расейская імпэрыя
  • СССР
  • Чэхаславаччына
  • Вялікабрытанія
Нарадзілася 1 сакавіка 1906
Масква, Расейская імпэрыя
Памерла 27 чэрвеня 1944 (38 гадоў)
Лёндан, Вялікабрытанія
Чэмпіёнка сьвету1927—1944

Ве́ра Фра́нцаўна Ме́нчык (па-расейску: Вера Францевна Менчик, па-чэску: Věra Menčíková; 1 сакавіка [ст. ст. 16 лютага] 1906, Масква, Расейская імпэрыя — 27 чэрвеня 1944, Лёндан, Вялікабрытанія) — расейская, чэхаславацкая і брытанская шахматыстка, першая чэмпіёнка сьвету. Пасьпяхова выступала таксама ў мужчынскіх турнірах, перамагла шматлікіх майстроў, сярод якіх будучы чэмпіён Макс Эйвэ.

Жыцьцяпіс

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Бацька Веры, Францішак Мэнчык, родам з Багеміі, быў аканомам некалькіх дваранскіх маёнткаў у Расеі. Маці, Вольга Ілінгўорт — ангелька, гувэрнантка. Вера нарадзілася ў Маскве, мела малодшую сястру Вольгу.

Шахматам навучыў бацька ў дзевяцігадовым веку.

Пасьля расейскай рэвалюцыі бацька быў пазбаўлены ўласнага млыну і вялікага сямейнага дому. Сям’я распалася; бацька вярнуўся ў Багемію, а ўвосені 1921 року маці зь дзецьмі зьехала ў Гэйстынз да сваёй мамы.

Спартовая кар’ера

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вера, якая ўмела размаўляць толькі па-расейску, баялася працягваць займацца шахматамі, аднак у 1923 року далучылася да шахматнага клюбу і стала вучаніцай гросмайстра Гезы Мароці. Ужо ў сьнежні ўпершыню паўдзельнічала ў Гэйстынскім кангрэсе(en), дзе дабілася нічыёй з Эдыт Прайс, тагачаснай чэмпіёнкай Брытаніі. Праз год у Гэйстынзе заняла другое месца з вынікам 5 зь сямі пунктаў. У апошнім коле зноўку згуляла ўнічыю з Эдыт Прайс.

У 1925 яна правяла з Эдыт Прайс два матчы, у абодвух перамагла і была прызнаная наймацнейшай жанчынай краіны; аднак удзельнічаць у чэмпіянаце краіны не магла, не зьяўляючыся грамадзянкай.

У студзені 1926 перамагла на I дзявочым адкрытым чэмпіянаце ў Лёндане, а ейная сястра Вольга стала трэцяй. Праз год Вера перамагла ізноў, а Вольга стала другой.

У 1927 року Вера Менчык перамагла на першым жаночым чэмпіянаце сьвету і пасьпяхова абараніла тытул да канца свайго жыцьця, саступіўшы толькі ў адной гульні, перамогшы ў 78 і згуляўшы ўнічыю ў чатырох партыях.

  • 1927, I жаночы чэмпіянат сьвету ў Лендане: прадстаўляла Расею, 1-е месца (+10−0=1);
  • 1930, II жаночы чэмпіянат сьвету ў Гамбургу: прадстаўляла Чэхаславаччыну, 1-е месца (+6−1=1);
  • 1931, III жаночы чэмпіянат сьвету ў Празе: прадстаўляла Чэхаславаччыну, 1-е месца (+8−0=0).
  • 1933, IV жаночы чэмпіянат сьвету ў Фолкстаўне: прадстаўляла Чэхаславаччыну, 1-е месца (+14−0=0).
  • 1935, V жаночы чэмпіянат сьвету ў Варшаве: прадстаўляла Чэхаславаччыну, 1-е месца (+9−0=0).
  • 1937, VI жаночы чэмпіянат сьвету ў Стакгольме: прадстаўляла Чэхаславаччыну, 1-е месца (+14−0=0).
  • 1939, VII жаночы чэмпіянат сьвету ў Буэнас Айрэсе: прадстаўляла Ангельшчыну, 1-е месца (+17−0=2).

З 1929 року брала ўдзел таксама ў жаночых турнірах. Найлепшым ейным міжнародным дасягеньнем стаў удзел у турніры ў Рамсгейце ў 1929 року. Матч між двума камандамі па 7 чалавек ладзіўся паводле Схевенінгенскай сыстэмы[1]. Менчык заваявала ў турніры 3 пункты (+3−0=4)[2], адстаўшы ад пераможцы, Хасэ Рауля Капаблянкі, на 0,5 пункты і апярэдзіўшы свайго настаўніка Гезу Мароці.

У 1935 року Вера Менчык паўдзельнічала ў найбольш прадстаўнічым у жыцьці Маскоўскім турніры, дзе змагаліся чэмпіёны сьвету Міхаіл Бацьвіньнік, Хасэ Рауль Капаблянка і Эмануэль Ляскер, мноства элітных шахматыстаў, сярод якіх і будучыя гросмайстры Саламон Флор, Вячаслаў Рагозін, Рудольф Шпільман, Рыгор Левенфіш, Андар Ліліянталь ды інш. Вера Менчык заняла апошняе, 20-е месца, з вынікам (+0−16=3)[3].

Агулам Вера Менчык згуляла ў жаночых турнірах 487 партыяў, зь якіх выйграла 147 і столькі ж згуляла ўнічыю.

Канец жыцьця

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1937, у 31-гадовым веку, Вера Менчык выйшла за брытанскага шахіста Руфуса Генры Стрэйтфілда Стывэнсана (1878—1943), старэйшага ад яе на 28 гадоў.

У 1944 року, праз год па сьмерці мужа, Вера, ейная сястра і маці загінулі ад удару бомбы Фаў-1, якая трапіла ў іхні дом у Паўднёвым Лёндане[4]. На той час яна заставалася непераможанай чэмпіёнкай сьвету.

Памяць

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вера Менчык — найдаўжэйшая чэмпіёнка сьвету сярод шахматыстак (17 гадоў)[5].

У гонар Веры Менчык названы кубак, які атрымліваюць пераможцы жаночай Шахматнай алімпіяды.

У 2011 року яна ўведзеная ў Шахматную залю славы(en)[6].

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Schevevingen match system ?? description online ? chesskb.com
  2. ^ «Ramsgate schev 1929 — 365Chess.com Tournaments». 365chess.com.
  3. ^ «Moscow 1935 — 365Chess.com Tournaments». 365chess.com.
  4. ^ CWGC Casualty Record, Wandsworth Metropolitan Borough.
  5. ^ Кавалэк, Любамір (6 сьнежня 2017) Women in Chess: A Few Tales (анг.). Huffington Post. Праверана 8 кастрычніка 2018 г.
  6. ^ Vera Menchik (анг.) World Chess Hall of Fame Праверана 8 кастрычніка 2018 г.

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Папярэднік
— 		Чэмпіёнка сьвету
1927—1944 		Наступнік
— (да 1950)