Дніпрова Чайка

Дніпрова Чайка
укр. Дніпрова Чайка
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні укр. Людмила Олексіївна Василевська-Березіна
Псэўданімы Дніпрова Чайка
Нарадзілася 20 кастрычніка 1861(1861-10-20)[1]
Памерла 13 сакавіка 1927(1927-03-13)[2] (65 гадоў)
Пахаваная
Сужэнец Feofan Vasylevskyj[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці пісьменьніца
Гады творчасьці 1885-1927
Мова украінская мова
Дэбют 1885
Значныя творы «Морські малюнки»

Дніпро́ва Ча́йка (па-ўкраінску: Дніпрова Чайка; сапр. Людміла Аляксееўна Васілеўская; 1 лістапада 1861, вёска Зялёны Яр, Хэрсонская губэрня, Расейская імпэрыя — 13 сакавіка 1927, Гэрманіўка, Кіеўская вобласьць, УССР, СССР) — украінская пісьменьніца, паэтка і перакладніца.

Жыцьцяпіс

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадзілася ў сяле Карлаўка Ананьеўскага павету Хэрсонскай губэрні (цяпер сяло Зялёны Яр Даманаўскага раёну Мікалаеўскай вобласьці) у сям’і сьвятара. Дзяцінства і юнацтва правяла на поўдні Ўкраіны. Пасьля заканчэньня Адэскай гімназіі ў 1879 годзе пачала пэдагагічную дзейнасьць прыватнай настаўніцай, працуючы ў сельскіх школах Хэрсонскай губэрні[3].

У 1885 годзе Дніпрова Чайка пераехала ў Хэрсон, куды быў накіраваны ейны муж Фэафан Васілеўскі, які займаў пасаду губэрнскага статыстыка. Тут яна таксама піша вершы, апавяданьні, лібрэта для дзіцячых опэраў.[4]

У 1909 г. пісьменьніца захварэла і паехала лячыцца ў Адэсу, дзе прабыла да 1911 г. Неўзабаве Дніпрова Чайка цяжка захварэла. Пісаць яна змагла толькі на працягу 1918—1920 гг.[5]

Дніпрова Чайка памерла 13 сакавіка 1927 году ў Гэрманіўцы на Кіеўшчыне. Пахаваная ў Кіеве на Байковых могілках[6].

Творчасьць

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Майстарка інтымнай і грамадзянскай лірыкі. Аўтарка рытмізаваных лірычных мініяцюраў, адметных сацыяльнай сымболікай, рамантычным патасам і філязофскім роздумам пра сэнс жыцьця: «Дзяўчына-чайка» (1892), «Скала» (1893), «Буравесьнік» (1900), «Плаўні гараць» (1902). Побыт украінскай інтэлігенцыі і сялянства адлюстраваны ў апавяданьнях «Знахарка» (1885), «Крыжанос» (1896), «У школе» (1909)[7].

Вядомая як зьбіральніца фальклёру, перакладніца з расейскай і швэдзкай моваў[8].

З 1887 г. пісьменьніца друкуецца пераважна ў пэрыядычным друку Заходняй Украіны (альманах «Перший вінок», часопісы «Дзвінок», «Правда», «Зоря»), выдае сэрыю «Морські малюнки». Асаблівую цікавасбць сучасьнікаў і найвышэйшую ацэнку крытыкі выклікала паэзія ў прозе («Марскія малюнкі», «Цені няствораных істотаў», «Дзьве птушкі», «Сэрца мора», «Таполя», «Хваля»)[9].

Творы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Твори, кн. 1-2. К., 1919-20.
  • Твори, т. 1-2. Х., 1931.
  • Твори. К., 1960.
  • Вірші. В кн.: Тридцять українських поетес. К., 1968.
  • Народні пісні з голосу Дніпрової Чайки та в її записах. К., 1974.
  • Вибрані твори. К., 1987.

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Dniprova Chaika — Інтэрнэт-энцыкляпэдыя Ўкраіны.
  2. ^ Днипрова Чайка // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ^ Г. П. Герасимова. Дніпрова Чайка // Енциклопедія історії України: у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін.; Інститут історії України НАН України. — К.: Наукова думка, 2004. — Т. 2: Г — Д. — С. 408.
  4. ^ Я. Ю. Голобородько. Дніпрова Чайка // Енциклопедія сучасної України / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: Інститут енциклопедичних досліджень НАН України, 2001­-2022.
  5. ^ Іван Немченко «Пропагувала українство, як могла». (Літературна й просвітницька діяльність Дніпрової Чайки), https://prosvilib.at.ua/index/istprkh_1_09/0-129#chajka
  6. ^ Я. Ю. Голобородько. Дніпрова Чайка // Енциклопедія сучасної України / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: Інститут енциклопедичних досліджень НАН України, 2001­-2022.
  7. ^ Дніпрова Чайка. Твори. Кн. 1 / Дніпрова Чайка. — Київ: Вид. Т-во «Дзвін», 1919. — 126, 2 с.
  8. ^ Г. П. Герасимова. Дніпрова Чайка // Енциклопедія історії України: у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін.; Інститут історії України НАН України. — К.: Наукова думка, 2004. — Т. 2 : Г — Д. — С. 408.
  9. ^ Чайка Дніпрова. «Самоцвіти». YouTube. СЛОВО: аудіобібліотека української літератури. 30 жовтня 2021, https://www.youtube.com/watch?v=0h-O2PlSwts&ab_channel=%D0%A1%D0%9B%D0%9E%D0%92%D0%9E%3A%D0%B0%D1%83%D0%B4%D1%96%D0%BE%D0%B1%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D1%97%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B8