NASDAQ (бел. Насдак[5]; анг. National Association of Securities Dealers Automated Quotations — Аўтаматызаваныя катыроўкі Нацыянальнага аб’яднаньня гандляроў каштоўнымі паперамі) — электронны фондавы рынак, заснаваны ў лютым 1971 г. у Нью-Ёрку (ЗША). Месьціцца ў нью-ёрскай гарадзкой акрузе Мангэтан на Таймз-скўэр, д. 4(en)[6] (Рынак «Насдак»(en)). Ажыцьцяўляе дзённы гандаль з панядзелка па пятніцу ад 9:30 да 16:00 па мясцовым часе (17:30 — 00:00 па беларускім часе)[7].
На пачатак 2016 г. біржа «Насдак» мела 3675 брокераў у складзе 2393 маклерскіх дамоў 8 відаў: 1 адмысловец, 16 біржаў, 200 заказаўводных прадпрыемстваў, 4 запытавыя прадпрыемствы, 424 мяшаныя, 426 рынкаўтваральнікаў(en), 1316 (55%) удзельнікаў АКНАГКП і 6 электронных сетак зносінаў(en) (ЭСЗ)[8].
Паводле Даведніка «Насдак» аб першасным лістынгу, на 2016 г. для прапановы сваіх акцыяў на біржы прадпрыемству варта было мець: 1) звыш $11 млн апэрацыйнага прыбытку за папярэднія 3 гады; або 2) грашовы паток(en) звыш $27,5 млн за папярэднія 3 гады, сярэднюю рынкавую капіталізацыю цягам 12 папярэдніх месяцаў звыш $550 млн і даход (выручку) за папярэдні год звыш $110 млн; або 3) сярэднюю рынкавую капіталізацыю цягам 12 папярэдніх месяцаў звыш $850 млн і даход (выручку) за папярэдні год звыш $90 млн; або 4) рынкавую капіталізацыю на $160 млн, $80 млн актываў(en) (маёмасьці) і $55 млн уласнага капіталу(en) (сродкаў) акцыянэраў. Таксама для першаснай прапановы акцыяў прадпрыемства мела належаць прынамсі 450 акцыянэрам і валодаць рынкавай вартасьцю(en) ў $45 млн. Уступная плата (унёсак) за допуск да гандлю на біржы да 30 млн акцыяў складаў $125 тысячаў. Штогадовая плата (унёсак) за гандаль: да 10 млн акцыяў у абарачэньні(en) і да 50 млн амэрыканскіх дэпазітарных расьпісак(en) (для акцыяў замежных прадпрыемстваў) складала $45 тысячаў; звыш 150 млн акцыяў — $155 тыс.; звыш 75 млн амэрыканскіх дэпазытарных расьпісак — $75 тысячаў[10].
На 14 сакавіка 2016 г. у лістынгу біржы знаходзілася 2788 прадпрыемстваў, зь іх 2447 (87,8%) прадпрыемстваў ЗША. Сярод 341 замежнага прадпрыемства 202 (59,1% замежных) былі з Азіі (Кітай — 103, Ізраіль — 75), 89 з Эўропы, 56 з Канады, 23 з астравоў Карыбскага мора (Вэст-Індыя), 9 з Аўстраліі, 5 з Паўднёвай Амэрыкі, 2 з Мэксыкі і адно з Афрыкі (Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка)[2].
На 2016 г. біржа «Насдак» выпускала 18 уласных індэксаў акцыяў прадпрыемстваў[11]:
1) 6 асноўных —
Насдак Кампазіт(en) (анг. NASDAQ Composite). Біржавы індэкс, што пачалі вылічаць з 5 лютага 1971 году ад вартасьці ў 100 пунктаў зь першапачатковым улікам акцыяў 50 прадпрыемстваў. Штосэкундна ў якасьці цэнавага індэкса распаўсюджваецца цягам гандлёвага дня. Складаецца з простых і звычайных акцыяў(en), амэрыканскіх дэпазітарных расьпісак(en) (АДР; для акцыяў замежных прадпрыемстваў), мэтавых акцыяў(en), акцыяў дамоўнай выгады(en) і камандытных таварыстваў(en). З 24 верасьня 2003 г. таксама вылічаецца ў якасьці даходнага індэкса з улікам цэнаў на акцыі прадпрыемстваў і дывідэндаў ад іх[12]. На 30 чэрвеня 2015 г. налічваў 2610 прадпрыемстваў: 1) 439 (16,8%) тэхналягічных з 41,52% рынкавай вартасьці акцыяў у індэксе; 2) 316 (12,1%) спажывецка-паслуговых з 20,91% вартасьці; 3) 750 (28,7%) прадпрыемстваў аховы здароўя з 17,1% вартасьці; 4) 570 (28,7%) фінансавых з 7,43% вартасьці; 5) 356 (13,6%) прамысловых з 5,5% вартасьці; 6) 173 (6,6%) вытворцы спажывецкіх тавараў з 5,07% вартасьці[13]. 20 ліпеня 2015 г. дасягнуў найбольшага памеру ў 5218,85 пунктаў. На 13 сакавіка 2016 г. улучаў 2588 прадпрыемстваў і меў вартасьць у 4748,47 пункта[14].
Насдак Сусьветна-Адборны Кампазіт (анг. NASDAQ Global Select Composite). Вартасьцевы індэкс, што стварылі 1 ліпеня 2006 г. зь ліку найбольшых прадпрыемстваў у «Насдак Кампазіт» паводле навастворанага Сусьветна-адборнага (верхняга) яруса рынка «Насдак»[15]. 20 ліпеня 2015 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 2435,49 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. улучаў простыя акцыі 1490 прадпрыемстваў з рынкавай капіталізацыяй звыш $160 млн і меў 2231,6 пункта[16].
Насдак Сусьветна-Рынкавы Кампазіт (анг. NASDAQ Global Market Composite). Вылічаецца зь 10 ліпеня 1984 г. ад пачатковага паказьніка ў 100 пунктаў. З 1 ліпеня 2006 г. стаў улучаць акцыі прадпрыемстваў, меншых за Сусьветна-адборны ярус рынка «Насдак» (мяжа $160 млн капіталізацыі), і перастаў насіць назоў «Насдак Нацыянальна-Рынкавы Кампазіт». На 14 сакавіка 2016 г. улучаў акцыі 444 прадпрыемстваў з рынкавай вартасьцю звыш $75 млн і склаў 1369,26 пункта[17].
Насдак Капітальна-Рынкавы Кампазіт (анг. NASDAQ Capital Market Composite). Вартасьцевы індэкс, што вылічаецца з 15 чэрвеня 1992 г. ад пачатковага паказьніка ў 100 пунктаў. Да 27 верасьня 2005 г. меў назоў «Насдак Малакапітальны Кампазіт». Улучае простыя акцыі прадпрыемстваў, меншых за Сусьветна-рынкавы ярус «Насдак» (мяжа $75 млн капіталізацыі). 1 чэрвеня 2007 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 234,16 пунктаў. На 14 сакавіка 2016 г. улучаў простыя акцыі 653 прадпрыемстваў з рынкавай вартасьцю звыш $50 млн і склаў 121,54 пункта[18].
Насдак-100(en) (анг. NASDAQ-100). Цэнавы вартасьцевы індэкс(en), што пачаў вылічацца з 31 студзеня 1985 г. ад пачатковага паказьніка ў 250 пунктаў. 31 сьнежня 1993 г. дасягнуў амаль 800 пунктаў і на наступны гандлёвы дзень атрымаў новы адлік вылічэньня ад 125 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР і мэтавых акцыяў 100 найбольшых паводле рынкавай капіталізацыі нефінансавых прадпрыемстваў на біржы. З 4 сакавіка 1999 году таксама пачаў вылічацца ў выглядзе даходнага індэкса з улікам дывідэндаў ад акцыяў[19]. На 31 сьнежня 2015 г. 36 тэхналягічных прадпрыемстваў складалі 51,67% вартасьці індэкса, 32 спажывецка-паслуговыя — 24,26%, 15 прадпрыемстваў аховы здароўя — 14,35%[20]. 11 сакавіка 2015 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 4719,05 пунктаў. На 13 сакавіка 2016 г. склаў 4361,83 пункта[21].
Насдак-100 Роўнаўзважаны (анг. NASDAQ-100 Equal Weighted). Цэнавы індэкс, што вылічаюць з 20 чэрвеня 2005 г. ад пачатковай вартасьці 1000 пунктаў. Грунтуецца на «Насдак-100», дзе акцыі кожнага са 100 прадпрыемстваў штоквартал (кожныя 3 месяцы) пераўзважваюць да 1% індэкса. Таксама існуе ў выглядзе даходнага індэкса. 22 чэрвеня 2015 г. дасягнуў найбольшага значэньня ў 2744,2 пункта. На 11 сакавіка 2016 г. складаў 2509,3 пункта[22].
2) 12 галіновых —
Насдак-100 Тэхналягічная галіна (анг. NASDAQ-100 Technology Sector). Роўнаўзважаны цэнавы індэкс, створаны 22 лютага 2006 г. ад вартасьці ў 1000 пунктаў. Складаецца з акцыяў прадпрыемстваў у галіне інфармацыйных тэхналёгіяў з «Насдак-100», дзе акцыі кожнага прадпрыемства штоквартал (кожныя 3 месяцы) пераўзважваюць да роўнай долі ў індэксе. 5 жніўня 2015 г. дасягнуў найбольшага памеру ў 2582,4 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. налічваў 36 прадпрыемстваў і складаў 2269,61 пункта[23].
Насдак-100 Пазатэхнічная галіна (анг. NASDAQ-100 Ex-Tech Sector). Роўнаўзважаны цэнавы індэкс, створаны 22 лютага 2006 г. ад вартасьці ў 1000 пунктаў. Складаецца з акцыяў нетэхналягічных прадпрыемстваў з «Насдак-100», дзе акцыі кожнага прадпрыемства штоквартал (кожныя 3 месяцы) пераўзважваюць да роўнай долі ў індэксе. 1 чэрвеня 2015 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 2460,12 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. налічваў 69 прадпрыемстваў і складаў 2305,48 пункта[24].
Насдак Ахова здароўя (анг. NASDAQ Health Care). Цэнавы індэкс, створаны 12 ліпеня 2005 г. ад вартасьці ў 200 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР, акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. 20 ліпеня 2015 г. дасягнуў найбольшага памеру ў 862,23 памеру. На 14 сакавіка 2016 г. налічваў 607 прадпрыемстваў аховы здароўя і складаў 620,29 пункта[25].
Насдак Біятэхналёгія(en) (анг. NASDAQ Biotechnology). Цэнавы індэкс, што вылічаюць з 1 лістапада 1993 г. ад вартасьці ў 200 пунктаў. Таксама з 24 верасьня 2003 г. вылічаецца ў выглядзе даходнага індэкса. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР (для акцыяў замежных прадпрыемстваў), акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. Улучае вытворцаў лекаў у галіне біятэхналёгіяў і фармацэўтычнай прамысловасьці з рынкавай капіталізацыяй звыш $200 млн. 20 ліпеня 2015 г. дасягнуў найбольшага памеру ў 4165,86 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. налічваў 190 прадпрыемстваў і складаў 2737,32 пункта[26].
Насдак Кампутар (анг. NASDAQ Computer). Цэнавы індэкс, створаны 1 лістапада 1993 г. ад вартасьці ў 200 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР, акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. Улучае вытворцаў кампутараў, паўправаднікоў і апраграмаваньня. 24 сакавіка 2000 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 2964,66 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. налічваў 334 прадпрыемствы і складаў 2529,38 пункта[27].
Насдак Перавозкі(en) (анг. NASDAQ Transportation). Цэнавы вартасьцевы індэкс, што вылічаюць з 5 лютага 1971 г. ад вартасьці ў 100 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР (для акцыяў замежных прадпрыемстваў), мэтавых акцыяў, акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. Улучае прадпрыемствы ў галіне аўтадарожных, марскіх, паветраных і чыгуначныхперавозак людзей і грузаў, у тым ліку дастаўкі пасылак. 20 ліпеня 2015 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 4075,06 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. налічваў 51 прадпрыемства і складаў 3454,37 пункта[28].
Насдак Прамысловы (анг. NASDAQ Industrial). Цэнавы вартасьцевы індэкс, створаны 5 лютага 1971 г. ад паказьніка ў 100 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР, мэтавых акцыяў, акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. 5 жніўня 2015 г. дасягнуў найбольшага памеру ў 4241,3 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. налічваў 915 прамысловых, будаўнічых і паслуговых прадпрыемстваў і складаў 3986,46 пункта[29].
Насдак Сувязь (анг. NASDAQ Telecommunications). Цэнавы індэкс, створаны 1 лістапада 1993 г. ад вартасьці ў 200 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР, мэтавых акцыяў, акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. 10 сакавіка 2000 г. дасягнуў найбольшага памеру ў 1230,06 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. налічваў 117 прадпрыемстваў сувязі і складаў 252,22 пункта[30].
Насдак Фінансавы 100(en) (анг. NASDAQ Financial 100). Цэнавы вартасьцевы індэкс, што вылічаецца з 31 студзеня 1985 г. ад пачатковай вартасьці ў 250 пунктаў. Улучае простыя і звычайныя акцыі і амэрыканскія дэпазытарныя расьпіскі (АДР) 100 найбольшых паводле рынкавай капіталізацыі банкаў, страхавых, брокерскіх і іншых фінансавых прадпрыемстваў на біржы. Таксама з 23 жніўня 2013 г. вылічаецца ў выглядзе даходнага індэкса. 12 студзеня 2015 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 3425,62 пункта. На 14 сакавіка 2016 г. складаў 3112,45 пункта[31].
Насдак Банк (анг. NASDAQ Bank). Цэнавы вартасьцевы індэкс, створаны 5 лютага 1971 г. ад паказьніка ў 100 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР, мэтавых акцыяў, акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. 27 сьнежня 2006 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 3455,75 пункта. На 15 сакавіка 2016 г. налічваў 361 банк і складаў 2673,86 пункта[32].
Насдак Страхаваньне (анг. NASDAQ Insurance). Цэнавы вартасьцевы індэкс, створаны 5 лютага 1971 г. ад паказьніка ў 100 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР, мэтавых акцыяў, акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. Улучаў страхавальнікоў жыцьця, здароўя і ўласнасьці, перастрахавальнікаў і страхавальных брокераў. 29 кастрычніка 2015 г. дасягнуў найбольшага паказьніка ў 7561,69 пункта. На 15 сакавіка 2016 г. налічваў 46 страхавых прадпрыемстваў ды складаў 7208,86 пункта[33].
Насдак Іншыя фінансы (анг. NASDAQ Other Finance). Цэнавы вартасьцевы індэкс, створаны 5 лютага 1971 г. ад паказьніка ў 100 пунктаў. Складаецца з простых і звычайных акцыяў, АДР, мэтавых акцыяў, акцыяў дамоўнай выгады і камандытных таварыстваў. 23 чэрвеня 2015 г. дасягнуў найбольшага значэньня ў 6042,71 пункта. На 15 сакавіка 2016 г. налічваў 157 іпатэчныхзабудоўнікаў ды складаў 5406,97 пункта[34].
«Эпам Сыстэмз» (Ньютаўн, штат Пэнсыльванія) — вытворца апраграмаваньня, заснаваны ў сьнежні 1993 г. 2 выхадцамі зь Беларусі, дзе дагэтуль знаходзіцца найбольшая колькасьць супрацоўнікаў. 8 лютага 2012 г. правёў першаснае разьмяшчэньне акцыяў на Нью-Ёрскай фондавай біржы[35] па $12 за акцыю. На 15 сакавіка 2016 г. рынкавая капіталізацыя прадпрыемства на біржы «Насдак» склала $3,606 млрд, цана за акцыю перавысіла $71[36].
4 лютага 1971 г. Нацыянальнае аб’яднаньне гандляроў каштоўнымі паперамі(en) (НАГКП; Вашынгтон (акруга Калюмбія), ЗША), заснаваная 7 жніўня 1939 году, стварыла ў Нью-Ёрку Аўтаматызаваныя катыроўкі (АКНАГКП; анг. NASDAQ) для гандлю праз электронную сетку зносінаў(en) (ЭСЗ). 8 лютага 1971 г. прайшоў першы гандаль акцыямі. У сьнежні 1988 г. запусьцілі сыстэму выкананьня малых заказаў(en), што дазволіла гандлярам ажыцьцяўляць заказы на менш за 1000 акцыяў праз рынкаўтваральнікаў(en). У чэрвені 1989 году ўвялі аўтаматызаванае пацьверджаньне зьдзелак(en), што стала абавязковым пры клірынгу з 1 сакавіка 1990 году[37]. У 1996 г. запусьцілі ўласны вэб-сайт, што дапамагло біржы стаць найбольшай у сьвеце паводле рынкавай капіталізацыі акцыяў прадпрыемству ў лістынгу. Цягам 2000—2001 г. Нацыянальнае аб’яднаньне гандляроў каштоўнымі паперамі (НАГКП) прадало біржу «Насдак» прыватным інвэстарам у якасьці публічнай кампаніі. У 2015 г. стала другой біржай сьвету паводле рынкавай капіталізацыі прадпрыемстваў у лістынгу.