Інтэл

«Інтэл»
анг. Intel
Тып публічная кампанія
Лістынг на біржы NYSE: Intel
NASDAQ: Intel
Складнік Dow Jones
Складнік S&P 500
Заснаваная 18 ліпеня 1968 (56 гадоў таму)
Заснавальнікі Гордан Мур, Робэрт Нойс
Краіна
Разьмяшчэньне Санта-Клара, Каліфорнія, ЗША (зарэгістравана ў Дэлаўэры)
Ключавыя фігуры Амар Ішрак (старшыня), Патрык Гэлсінгер (генэральны дырэктар)
Галіна прамысловасьць
Прадукцыя працэсары, мікрапрацэсары, флэш-памяць, SSD-назапашвальнікі, чыпсэты, сеткавыя платы, мадэмы, мацярынскія платы, сэрвэры, Wi-Fi, мабільныя тэлефоны
Абарачэньне 70.8 млрд (2018)[1]
Апэрацыйны прыбытак $23,3 млрд (2018)[1]
Чысты прыбытак $21 млрд (2018)[1]
Лік супрацоўнікаў 110,200 (2019)[2]
Даччыныя кампаніі Mobileye (Ізраіль)
Аўдытар Ernst & Young

«Інтэл»[3][4][5] — амэрыканская транснацыянальная карпарацыя, якая вырабляе шырокі спэктар электронных прыладаў і кампутарных кампанентаў, уключаючы мікрапрацэсары, наборы сыстэмнай лёгікі (чыпсэты) і інш. Штаб-кватэра месьціцца ў горадзе Санта-Клара, што ў Каліфорніі, ЗША.

Гісторыя

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Лягатып кампаніі з 1968 па 2005 гг.
Заснавальнікі кампаніі зьлева направа: Эндру Гроўв, Робэрт Нойс, Гордан Мур 1978 г.

Робэрт Нойс і Гордан Мур былі ў ліку 8 ​​сузаснавальнікаў Fairchild Semiconductor, заснаванай у 1957 годзе. У гэтай кампаніі яны распрацавалі інтэгральную схему і вырашылі заснаваць уласную кампанію. 18 ліпеня 1968 году яна была зарэгістраваная пад назвай NM Electronics, але неўзабаве пераназваная ў «Інтэл» (скарачэньне ад інтэгральная электроніка). Неўзабаве да іх далучыўся Эндру Стывен Гроўв, яшчэ адзін супрацоўнік Fairchild, які распрацаваў і ўкараніў мэтад карпаратыўнага кіраваньня OKR, які эфэктыўна выкарыстоўваецца ў мэнэджмэнце. Бізнэс-плян кампаніі, раздрукаваны Робэртам Нойсам на друкаванай машынцы, займаў адну старонку. Прадставіўшы яго вэнчурнаму фінансісту Артуру Року, дапамагаўшаму стварыць Fairchild, «Інтэл» атрымаў стартавы крэдыт у 2,5 мільёны даляраў ЗША[6][7].

Свае намаганьні кампанія накіравала на распрацоўку паўправадніковай памяці, першым прадуктам была мікрасхема 3101 Schottky bipolar memory, высакахуткасная памяць з адвольным доступам на транзыстарах Шоткі, у 1969 годзе была прадстаўлена мікрасхема 1101 на аснове мэтал-аксіднага паўправадніка. У 1970 годзе кампанія пачала выпуск чыпа 1103, дынамічнай памяці аб’ёмам 1 кілябайт, першай рэальнай альтэрнатывы распаўсюджанай у той час памяці на магнітных сардэчніках[6][7].

У 1971 «Інтэл» атрымаў заказ на дванаццаць адмысловых мікрасхем для калькулятараў ад японскай кампаніяй Busicom, але па прапанове інжынэра Тэда Хофэ было вырашана сабраць усе элемэнты ў адзін чып; так кампанія распрацавала першы ў сьвеце камэрцыйна пасьпяховы мікрапрацэсар «Інтэл 4004». Ён уключаў 2300 транзыстараў і амаль не саступаў па прадукцыйнасьці ЭВМ ENIAC з 38 тысячамі электронных лямпаў. Неўзабаве быў распрацаваны «Інтэл 8008». Ён быў 8-разрадны, таму мог апрацоўваць ня толькі лічбы, але і літары і іншыя сымбалі. У 1974 годзе быў прадстаўлены першы па-сапраўднаму ўнівэрсальны мікрапрацэсар «Інтэл 8008». Пры кошце ў $ 360 ён мог замяніць ЭВМ, якія каштавалі некалькі тысячаў даляраў. У 1971 годзе акцыі «Інтэла» былі разьмешчаныя на Нью-Ёрскай фондавай біржы. Таксама ў гэтым годзе кампаніяй былі распрацаваны праграмуемыя мікрасхемы (erasable programmable read-only memory, EPROM)[6].

У канцы 1970-х гадоў кампанія пачала губляць пазыцыі на рынку мікрасхем памяці, з 82,9% ў 1974 годзе да 1,3% у 1984 годзе, што, аднак, кампэнсавалася замацаваньнем лідзіруючых пазыцыяў на рынку працэсараў[7]. У 1978 годзе быў прадстаўлены 16-разрадны працэсар Intel 8086, але яго продажы спачатку саступалі канкуруючаму працэсару Motorola 68000. Сытуацыя зьмянілася, калі ў 1980 годзе IBM абрала працэсары «Інтэл 8088» для свайго першага пэрсанальнага кампутара. У сьнежні 1982 году IBM за $ 250 млн купіла 12-адсоткавую долю «Інтэла», такім чынам замацаваўшы партнэрства; гэтая доля была прададзеная ў 1987 годзе, значна больш трывалым аказалася іншае партнэрства, з карпарацыяй «Майкрасофт», празванае «Ўінтэл» (ад «Ўіндоўз» і «Інтэл»). У 1983 годзе абарачэньне кампаніі ўпершыню дасягнула мільярда даляраў, да гэтага часу колькасьць супрацоўнікаў перавысіла 15 тысячаў (з 12 ў 1968 годзе). У 1985 годзе пачалося прасоўваньне на рынак працэсара 80386, які дазваляў апрацоўваць некалькі праграм адначасова, меў 32-бітную архітэктуру і ўмяшчаў 275 тысячаў транзыстараў. Наступная мадэль, 80486, прадстаўленая ў 1989 годзе, мясьціла за 1,2 млн транзыстараў і мела ўбудаваны матэматычны супрацэсар. Другая палова 1980-х гадоў была адзначаная зацяжнымі судовым разглядамі паміж «Інтэлам» і «Электрычнай кампаніяй Японіі». «Інтэл» сьцьвярджаў, што «Электрычная кампанія Японіі» парушыла аўтарскія правы на мікракод чыпаў 8086 і 8088 пры вытворчасьці сваіх мікрасхем; суд адхіліў пазоў[6].

У пачатку 1990-х гадоў пачалася рэклямная кампанія «Інтэл унутры» (налепка з такім надпісам зьявілася на ўсіх пэрсанальных кампутарах з працэсарам «Інтэл»), акрамя гэтага кампанія пачала пашыраць сфэру дзейнасьці ў сеткавае і тэлекамунікацыйнае абсталяваньне, пачала выпускаць мацярынскія платы, дзякуючы чаму чысты прыбытак ў 1992 годзе перавысіў мільярд даляраў. У 1993 годзе быў прадстаўлены працэсар пятага пакаленьня Pentium з 3,1 млн транзыстараў і хуткадзейнасьцю больш за 100 млн апэрацыяў у секунду (ў 1500 разоў хутчэй за «Інтэл 4004»). Неўзабаве пасьля яго прэзэнтацыі быў выяўлены дэфэкт, водгук абыйшоўся кампаніі $ 450 млн, але, нягледзячы на ​​гэта, у гэтым годзе выручка кампаніі склала $ 8,78 млрд, а чысты прыбытак — $ 2,3 млрд. З пачаткам продажаў ў 1995 годзе працэсара Pentium Pro абарачэньне ў 1996 годзе перасягнула $ 20 млрд, кампанія выйшла на першае месца ў сьвеце па вытворчасьці мацырынскіх платаў (10 млн або 40% рынку), якое захоўвала да пачатку 2000-х гадоў. У 1999 годзе «Інтэл» быў уключаны ў Прамысловы індэкс Доў-Джонза. У 2000 годзе на рынак былі выпушчаныя працэсары Pentium III з частасьцю 1 Ггц і Itanium, першы 64-разрадны працэсар кампаніі[6]. Да гэтага часу ва ўсіх кампутарах, за выключэньнем Apple, былі працэсары «Інтэл» або сумяшчальныя зь імі працэсары вытворчасьці AMD. Apple з 1984 году выкарыстоўвала працэсары Motorola, але ў 2005 годзе абвясьціла аб пераходзе на «Інтэл»[7].

У 2010 годзе за $ 7,68 млрд была набытая кампанія ў сфэры кампутарнай бясьпекі McAfee, на яе аснове было створанае падразьдзяленьне Група бясьпекі «Інтэл». Акцыянэры палічылі суму недастатковай і падалі пазоў супраць «Інтэла» і былога кіраўніцтва McAfee. У 2017 годзе падразьдзяленьне было вылучана ў самастойную кампанію, якой была вернута назва McAfee[1][8].

У 2015 годзе за $ 16,7 млрд была набытая кампанія Altera[9]. У жніўні 2017 г. была набытая ізраільская кампанія Mobileye, якая займаецца распрацоўкамі ў галіне машыннага назіраньня і самакіраваньня аўтамабіля; кошт зьдзелкі склаў $ 14,9 млрд[1][10].

У ліпені 2019 году было дасягнута пагадненьне аб продажы актываў, зьвязаных з распрацоўкай і вытворчасьцю мадэмаў для смартфонаў кампаніі Apple. Сума ўгоды склала $ 1 млрд, што стала другім найбуйнейшым набыцьцём у гісторыі Apple; актывы ўключаюць вытворчыя магутнасьці, 2200 супрацоўнікаў і шэраг важных патэнтаў. Доўгі час мікрасхемы мадэмаў для сваіх iPhone Apple купляла ў Qualcomm, але ў 2018 годзе з-за рознагалосьсяў у дачыненьні ліцэнзаваньня патэнтаў перайшла на мадэмы «Інтэл»[11].

Дзейнасьць

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

«Інтэл» — найбуйнейшы ў сьвеце вытворца мікрапрацэсараў, які займае на 2008 год 75% гэтага рынку. Акрамя мікрапрацэсараў, «Інтэл» выпускае паўправадніковыя кампаненты для прамысловага і сеткавага абсталяваньня. Прадукцыя ў асноўным прадаецца оптам вытворцам пэрсанальных кампутараў, у 2018 годзе на тройку найбуйнейшых пакупнікоў прыходзілася 39% прыбытку: Dell — 16%, Lenovo — 12% і HP Inc. — 11%. Геаграфічна асноўная частка прыбытку прыпадае на 4 краіны: КНР (уключаючы Ганконг) — $ 18,8 млрд, Сынгапур — $ 15,4 млрд, ЗША — $ Br14,3 млрд, Тайвань — $ за 10,6 млрд[1].

Асноўныя магутнасьці па вытворчасьці паўправадніковых элемэнтаў знаходзяцца ў ЗША (штаты Арэгон, Арызона і Нью-Мэксыка), Ізраілі, Ірляндыі і КНР (10-нанамэтровы тэхпрацэс наладжаны ў Арэгоне і Ізраілі), тэставаньне і зборка ажыцьцяўляюцца ў КНР, Віетнаме і Малайзіі. На канец 2018 гадоў ў кампаніі працавала 107 400 супрацоўнікаў, зь іх 48% у ЗША, 29% у Азіяцка-Ціхаакіянскім рэгіёне, 20% у Эўропе, Блізкім Усходзе і Афрыцы, 3% у Канадзе і Лацінскай Амэрыцы[1].

Асноўныя падразьдзяленьні[1]:

  • група спажывецкай электронікі (Client Computing Group) — вытворчасьць камплектуючых для пэрсанальных кампутараў і ноўтбукаў, у першую чаргу цэнтральных працэсараў і чыпсэтаў на іх аснове, а таксама цэлых мацярынскіх платаў, мадэмаў і WiFi-модуляў. Гэта асноўнае падразьдзяленьне, але з 2014 «Інтэл» узяў курс на зьніжэньне яго долі ў прыбытку на карысьць абсталяваньня для дата-цэнтраў (у 2014 годзе на яго даводзілася 62% прыбытку, а ў 2018 годзе — 52%).
  • Група дата-цэнтраў (Data Center Group) — другое па значнасьці падразьдзяленьне, якое дало ў 2018 годзе 32% прыбытку; займаецца вытворчасьцю абсталяваньня для дата-цэнтраў; прадукцыя рэалізуецца правайдэры паслуг воблачных вылічэньняў, тэлекамунікацыйныя кампаніі, карпарацыі і ўрадавыя арганізацыі. Рынак такой прадукцыі ацэньваецца ў $ 70 млрд (зь іх на «Інтэл» прыходзіцца $ 23 млрд), прагназуецца, што да 2022 году ён вырасьце да $ 90 млрд.
  • Група Інтэрнэт рэчаў (Internet of Things Group) — збор, захоўваньне і апрацоўка вялікіх аб’ёмаў інфармацыі для розных кампаніящ і арганізацыящ. На гэта падразьдзяленьне прыпадае 5% прыбытку кампаніі.
  • Група энэрганезалежнай памяці (Non-Volatile Memory Solutions Group) — вытворчасьць цьвёрдацельных назапашвальнікаў (энэрганезалежнай памяці) па тэхналёгіях Intel Optane і Intel 3D NAND. Гэта падразьдзяленьне прыносіць 6% прыбытку.
  • Група праграмуемых рашэньняў (Programmable Solutions Group) — вытворчасьць праграмуемых паўправадніковых прыладаў; на яго прыходзіцца 3% прыбытку.

Паказчыкі дзейнасьці

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Фінансавыя паказчыкі ў млрд даляраў ЗША[1][12][13][14]
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Абарачэньне 33,73 26,54 26,76 30,14 34,21 38,83 35,38 38,33 37,59 35,13 43,62 54,00 53,34 52,71 55,87 55,36 59,39 62,76 70,85
Чысты прыбытак 10,54 1,291 3,117 5,641 7,516 8,664 5,044 6,976 5,292 4,369 11,46 12,94 11,01 9,620 11,70 11,42 10,32 9,601 21,05
Актывы 47,95 44,40 44,22 47,14 48,14 48,31 48,37 55,65 50,72 53,10 63,19 71,12 84,35 92,36 90,01 101,5 113,3 123,2 128,0
Уласны капітал 37,32 35,83 35,47 37,85 38,58 36,18 36,75 42,76 39,09 41,70 49,43 45,91 51,20 58,26 55,87 61,09 66,23 69,02 74,56
Супрацоўнікі, тыс. чал. 86,1 83,4 78,7 79,7 85,0 99,9 94,1 86,3 83,9 79,8 82,5 100,1 105,0 107,6 106,7 107,3 106,0 102,7 107,4

Акцыянэры

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

На канец 2018 году карпарацыя «Інтэл» выпусьціла $ 4,43 млрд акцыяў, іх агульны кошт (рынкавая капіталізацыя) на ліпень 2019 году складала $ 186 млрд. З агульнай колькасьці акцыяў 67,62% належаць інстытуцыянальным інвэстарам. Найбуйнейшыя зь іх[15]:

Назва акцыянэра Колькасьць акцыяў млн Адсотак Кошт пакету
The Vanguard Group, Inc. 361,41 8,16 $15,17 млрд
BlackRock, Inc. 292,11 6,59 $12,26 млрд
State Street Corporation 196,38 4,43 $8,25 млрд
Capital World Investors 131,30 2,96 $5,51 млрд
Capital International Investors 118,43 2,67 $4,97 млрд
Capital Research Global Investors 98,27 2,22 $4,13 млрд
Wellington Management Company LLP 73,48 1,66 $3,08 млрд
Geode Capital Management, LLC 64,65 1,46 $2,71 млрд
Invesco Ltd. 61,87 1,40 $2,60 млрд
Northern Trust Corporation 61,72 1,39 $2,59 млрд
Bank of America Corporation 50,92 1,15 $2,14 млрд
Dimensional Fund Advisors 50,84 1,15 $2,14 млрд
Norges Bank Investment Management 45,64 1,03 $1,92 млрд
Bank of New York Mellon Corporation 41,72 0,94 $1,75 млрд

Даччыныя кампаніі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўныя даччыныя кампаніі на канец 2018 году і іх юрысдыкцыя[16]:

  • Intel International, Inc. (Каліфорнія)
  • Intel Commodities Limited (Кайманавы астравы)
  • Intel European Finance Corporation (Кайманавы астравы)
  • Intel Capital Corporation (Дэлаўэр)
  • Intel Overseas Funding Corporation (Кайманавы астравы)
  • Cyclops Holdings, LLC (Дэлаўэр)
  • Intel Americas, Inc. (Дэлаўэр)
  • Intel Technology (US), LLC (Каліфорнія)
  • Altera Corporation (Делавэр)
  • Intel Benelux B.V. (Нідэрлянды)
  • Intel Holdings B.V. (Нідэрлянды)
  • Intel Finance B.V. (Нідэрлянды)
  • Intel Corporation (UK) Ltd. (Вялікабрытанія)
  • Intel Technologies, Inc. (Дэлаўэр)
  • Intel Ireland Limited (Кайманавы астравы)
  • Intel Electronics Ltd. (Ізраіль)
  • Mobileye Vision Technologies Ltd. (Ізраіль)
  • Intel Semi Conductors Ltd. (Ізраіль)
  • Intel Semiconductor (Dalian) Ltd. (КНР)
  • Intel Semiconductor (US) LLC (Дэлаўэр)

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ а б в г д е ё ж з Annual Report 2018 on SEC Filing Form 10-K (анг.). Intel Corporation (2019-02-01). Праверана 2019-07-28 г.
  2. ^ Intel company profile
  3. ^ «Інтэл» пакажа на CES 2009 свае найноўшыя распрацоўкі // Беларускія навіны IT, 25 сьнежня 2008 г. Праверана 21 студзеня 2023 г.
  4. ^ Сяргей Шупа. На хвалі Свабоды: Год 1997 // Беларуская служба Радыё «Свабода», 3 траўня 2014 г. Праверана 21 студзеня 2023 г.
  5. ^ Уладзімер Макавецкі. Інтэл // Адваротны слоўнік «Старнік», 2023 г. Праверана 21 студзеня 2023 г.
  6. ^ а б в г д Intel Corporation (анг.) Company-Histories.com. International Directory of Company Histories, Vol. 36. St. James Press, 2001. Праверана 30 ліпеня 2019 г.
  7. ^ а б в г Mark Hall Intel (анг.). Encyclopædia Britannica. Праверана 30 ліпеня 2019 г.
  8. ^ Intel in $7.68bn McAfee takeover (анг.) // BBC 19 жніўня 2010 г. Праверана 19 жніўня 2010 г.
  9. ^ Intel Completes $16.7 Billion Altera Deal (анг.) 28 сьнежня 2015 г. Праверана 29 сьнежня 2015 г.
  10. ^ Intel buys driverless car technology firm Mobileye (анг.) // BBC 13 сакавіка 2017 г. Праверана 13 сакавіка 2017 г.
  11. ^ Stephen Nellis (25 ліпеня 2019) Apple pays $1 billion for Intel unit in push for chip independence (анг.). Reuters. Праверана 30 ліпеня 2019 г.
  12. ^ Annual Report 2003 on SEC Filing Form 10-K (анг.). Intel Corporation (2004-02-23). Праверана 2019-07-28 г.
  13. ^ Annual Report 2008 on SEC Filing Form 10-K (анг.). Intel Corporation (2009-02-23). Праверана 2019-07-28 г.
  14. ^ Annual Report 2013 on SEC Filing Form 10-K (анг.). Intel Corporation (2014-02-14). Праверана 2019-07-28 г.
  15. ^ [https://www.nasdaq.com/symbol/intc/institutional-holdings Intel Corporation (INTC) Institutional Ownership & Holdings] (анг.). NASDAQ.com. Праверана 2019-07-28 г.
  16. ^ Annual Report 2018 (Exhibit 21) (анг.). Intel Corporation (2019-02-01). Праверана 2019-07-28 г.