Іскандэр (ракетны комплекс)

«Іскандэр»

Транспартна-зараджальная машына зьлева і самаходная пускавая ўстаноўка (2016 год)
Тып ракетны комплекс
Краіна паходжаньня Расея
Гісторыя выкарыстаньня
Пэрыяд выкарыстаньня зь 2006 году
Выкарыстаньне Альжыр, Армэнія, Беларусь, Расея
Войны расейскае ўварваньне ва Ўкраіну
Гісторыя вытворчасьці
Канструктар «Канструктарскае бюро машынабудаваньня» (Каломна)
Дата стварэньня 1999 (25 гадоў таму)
Вытворца «Воткінскі завод» (Удмуртыя)
Кошт адзінкі звыш 17 млн $ (2016 год)
Вытворчасьць зь 2006 году
Адзінак створана 186 (на 2023 год)
Мадыфікацыі «Іскандэр-М», «Іскандэр-Э»
Характарыстыкі
Вага 42 тоны
Даўжыня 12 669 мм[1]
Шырыня 3070 мм
Вышыня 3025 мм
Дыямэтар 920 мм (ракета)
Экіпаж 3
Асноўнае ўзбраеньне ракета Р-500
Рухавік 8-цыліндравы, V-падобны
368 кіляват (500 к.с.)
Магутнасьць/вага 11,9 к.с./тона
Ёмістасьць загрузкі 22,2 тоны
Трансьмісія аўтаматычная
Падвеска 4-восевая, незалежная, тарсійная
Дарожны прасьвет 40 см
Ёмістасьць баку 2х385 літраў
Практычная далёкасьць 1000 км (цягач)/500 км (ракета)
Вышыня палёту 50 км
Хуткасьць 75 км/гадз (цягач)/ 2100 м/с (ракета)
Сыстэма кіраваньня пульт
Сыстэма стырнавога кіраваньня гідраўлічны ўзмацняльнік, зьлева, 1 і 2 масты
Дакладнасьць адхіленьне да 9 мэтраў
Плятформа запуску шасі «МЗКЦ-7930»

«Іскандэр» — апэратыўна-тактычны ракетны комплекс, створаны ў жніўні 1999 году ў Расеі.

Ракеты АТРК «Іскандэр» кіраваліся цягам усяго палёту да вышыні 50 км. У выніку ракета выконвала манэўры зь перагрузкай ад 20 да 30 сілаў цяжару адразу пасьля пуску і пра падыходзе да мэты паражэньня. Прыканцы палёту ракета стварала шумы і выкідвала хлусьлівыя мэты дзеля перашкоды аглядным радарам супрацьпаветранай і супрацьракетнай абароны[2]. Кожная пускавая ўстаноўка «Іскандэр» магла ажыцьцявіць пуск 2-х ракетаў[3]. Шасі для ракетнага комплексу вырабляў «Менскі завод колавых цягачоў». На 2016 год брыгада «Іскандэраў» у складзе 12 пускавых установак каштавала звыш 200 млн даляраў[4]. Далёкасьць дзеяньня ракеты пад «Іскандэр-М» складала 500 км, а пад «Іскандэр-Э», што пастаўлялася за мяжу, — 280 км[5]. Хуткасьць цяжкавіка «МЗКЦ» з пускавой устаноўкай «Іскандэр» дасягала 75 км/гадзіна[6]. Пуск ракетаў ажыцьцяўлялі з задняй часткі мадыфікаванага кузава цяжкавіка з дакладнасьцю да 9 мэтраў[7]. На 2022 год цана ракеты для «Іскандэра» складала 3 млн даляраў[8]. Адпаведная крылатая ракета наземнага базаваньня мела найменьне 9М728 (Р-500)[9]. Вага камплекту з 2-х ракетаў перавышала 7 тонаў[10]. На 2022 год «Воткінскі завод» (Удмуртыя) мог вырабляць да 6 ракетаў за месяц[11].

Склад і прызначэньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Транспартна-зараджальная машына (2015 год)

На 2023 год ракетны комплекс «Іскандэр» улучаў 6 машынаў: самаходную пускавую ўстаноўку, транспартна-зараджальную машыну, камандна-штабную машыну, машыну рэглямэнту і тэхнічнага абслугоўваньня, пункт падрыхтоўкі інфармацыі і машыну жыцьцезабесьпячэньня. Для ракетнага комплексу «Менскі завод колавых цягачоў» вырабляў шасі «МЗКЦ-7930», на якім машыны разьвівалі хуткасьць па бездаражы да 75 км за гадзіну. «Іскандэр» прызначаўся для паражэньня ў полі баявых дзеяньняў 8 відаў мэтаў: скапленьня вайсковай тэхнікі, дывізіённай артылерыі, вайсковай інфраструктуры, верталётаў і самалётаў на лётнішчы, вузлоў сувязі і камандных пунктаў, абсталяваньня супрацьпаветранай і супрацьракетнай абароны, а таксама караблёў і іншых ракетных комплексаў. Далечыня паражэньня складала 500 км[12].

Мінуўшчына

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 2006 годзе ракетны комплекс «Іскандэр» упершыню паступіў на ўзбраеньне расейскага войска. У 2012 годзе на ўзбраеньне паставілі яго мадэрнізаваныя ўзоры[7]. На чэрвень 2013 году ракетныя комплексы «Іскандэр-М» разьмясьцілі ў Паўднёвай вайсковай акрузе Расеі[2]. 19—25 верасьня 2014 году ва Ўсходняй вайсковай акрузе Расеі правялі стратэгічныя камандна-штабныя вучэньні «Ўсход-2014», падчас якіх упершыню зладзілі навучальна-баявыя пускі ракетаў АТРК «Іскандэр-М». Прывядзеньне ў баявую гатоўнасьць заняло 20 хвілінаў. Мэты паразілі на адлегласьці звыш 200 км[13].

На сакавік 2016 году Ўзброеныя сілы Расеі разгарнулі АТРК «Іскандэр-М» на авіябазе Хмэймім, што ў сырыйскай вобласьці Лятакія[3]. На кастрычнік 2016 году ракетныя комплексы «Іскандэр-М» разьмясьцілі ў Калінінградзкай вобласьці. Далёкасьць дзеяньня іх крылатых ракетаў дасягала 500 км[14].

2 лютага 2019 году ўрад ЗША прыпыніў выкананьне амэрыкана-савецкай Дамовы аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасьці. Прычынай паслужыла стварэньне ў Расеі крылатай ракеты 9M729 для АТРК «Іскандэр». Канчатковы выхад з Дамовы адбыўся 2 жніўня 2019 году[15]. 22 лістапада 2019 году на палігоне Капусьцін Яр у Астраханскай вобласьці ракетнае злучэньне Заходняй вайсковай акругі Расеі атрымала брыгадны камплект АТРК «Іскандэр». Камплект налічваў звыш 20 пускавых установак, транспартна-зарадных і камандна-штабных машынаў. Пасьля гэтага ўсе ракетныя злучэньні Сухаземных войскаў Расеі аснасьцілі «Іскандэрамі»[16].

13 красавіка 2021 году Ўзброеныя сілы Азэрбайджану выявілі абломкі ракетаў ад «Іскандэра-М» пры разьмінаваньні горада Шуша ў Нагорным Карабаху. Гэта сьведчыла пра атрыманьне Ўзброенымі сіламі Армэніі адпаведных ракетаў з далёкасьцю дзеяньня на 500 км[5]. На лістапад 2021 году «Іскандэры» стаялі ў Калінінградзкай вобласьці і на ўзбраеньні 1-й танкавай арміі ў Маскоўскай вобласьці (Адзінцова)[6].

Да 20 студзеня 2022 году Ўзброеныя сілы Расеі разьмясьцілі 36 АТРК «Іскандэр» на мяжы з Украінай, у тым ліку ў Беларусі[7]. 3 лютага 2022 году генсакратар Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы Енс Стольтэнбэрг заявіў, што ў Беларусь перакінулі каля 30 000 расейскіх вайскоўцаў з узбраеньнем, што ўлучала ракетныя комплексы «Іскандэр»[17]. 10 лютага «Іскандэр-М» разгарнулі ў Беларусі на пачатку беларуска-расейскіх вучэньняў «Саюзная рашучасьць-2022»[18]. Яго прывезьлі з Усходняй вайсковай акругі Расеі[19] са складу 103-й ракетнай брыгады (Улан-Удэ)[20]. 17 лютага падчас вучэньняў на Асіпавіцкім палігоне ў Магілёўскай вобласьці ўтварылі сумесную групоўку ракетных дывізіёнаў РСЗА «Палянэз» і АТРК «Іскандэр»[21].

19 траўня 2022 году А. Лукашэнка заявіў: «Мы дамовіліся з Пуціным. Мы купілі ў вас патрэбную нам колькасць гэтых «Іскандэраў», С-400, узброілі нашую армію»[22]. 24 траўня Генэральны штаб Узброеных сілаў Украіны паведаміў пра разьмяшчэньне расейскага дывізіёну АТРК «Іскандэр-М» у Лунінецкім раёне (Берасьцейская вобласьць) Беларусі за 50 км ад беларуска-ўкраінскай мяжы[23]. На ліпень 2022 году расейскае войска атрымала пад вайсковую базу лётнішча Зябраўка ў Гомельскім раёне Беларусі, дзе разьмясьціла дывізіён АТРК «Іскандэр-М» і дывізіён С-400[24].

14 кастрычніка 2022 году міністар абароны Ўкраіны Аляксей Рэзьнікаў паведаміў, што ў выніку расейскага ўварваньня ва Ўкраіну ў расейскага войска на фронце засталося 124 зь 900 ракетаў «Іскандэр», назапашаных да пачатку вайны[25]. 24 лістапада экспэрты Каралеўскага аб'яднанага інстытуту абаронных дасьледаваньняў (Ангельшчына) Джасьцін Бронк і Джэк Ўотлінг падлічылі, што за 9 месяцаў вайны расейскія войскі выдаткавалі каля 450 зь 900 ракетаў «Іскандэр» (у сярэднім па 50 за месяц). Частка застаўшыхся ракетаў знаходзілася ў Калінінградзкай вобласьці і ў складзе сілаў стрымліваньня на мяжы краінаў-удзельніц АПАД[11].

19 сьнежня 2022 году Ўзброеныя сілы Беларусі паставілі «Іскандэр» на баявое дзяжурства[26]. Разьлікі ўкамплектавалі вайскоўцамі-кантрактнікамі, якія прайшлі навучаньне ў Вайскова-касьмічнай акадэміі імя Аляксандра Мажайскага ў Санкт-Пецярбургу (Расея), а практычную падрыхтоўку — на Асіпавіцкім палігоне (вёска Цэль, Пратасевіцкі сельсавет)[27].

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Шасі МЗКЦ-7930-300 // ААТ «Менскі завод колавых цягачоў», 2019 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  2. ^ а б Аляксандар Алесін, «Беларускія навіны». Расея падсоўвае «Іскандэры» да заходніх межаў // Газэта «Наша ніва», 24 чэрвеня 2013 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  3. ^ а б Tut.by. СМІ: устаноўкі «Іскандэр-М» выяўленыя ў Сырыі ізраільскім спадарожнікам // Газэта «Новы час», 8 студзеня 2017 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  4. ^ «Беларускія навіны». Масква ня хоча аддаваць «Іскандэры» у беларускія рукі // Газэта «Новы час», 5 чэрвеня 2016 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  5. ^ а б «РасБізнэсКансалтынг». СМІ: устаноўкі «Іскандэр-М» выяўленыя ў Сырыі ізраільскім спадарожнікам // Партал «Наша ніва», 20 красавіка 2021 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  6. ^ а б ДзяржСМІ: У Беларусі ўжо ёсьць «Іскандэры» // Партал «Наша ніва», 16 лістапада 2021 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  7. ^ а б в Джэк Дэч, часопіс «Замежная палітыка» (ЗША). Крылатыя ракеты з «Іскандэраў» // Партал «Наша ніва», 25 лютага 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  8. ^ Украінцы за вечар зьбілі расейскіх ракет на 91 мільён даляраў — «Форбс» // «Эўрапейскае радыё для Беларусі», 3 жніўня 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  9. ^ «Інсайдэр». ІТ-забойцы // Партал «Наша ніва», 25 кастрычніка 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  10. ^ Валянцін Васіленка. Беларуская вайсковая прамысловасць выкарыстоўваецца супраць Украіны // Тэлеканал «Белсат», 14 лістапада 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  11. ^ а б Газэта «Маскоўскі час». «Страты неаднаўляльныя» // Партал «Наша ніва», 24 лістапада 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  12. ^ Алег Някала, агенцтва «Ваяр». Сардэчна запрашаем у строй, «Іскандэр» // Міністэрства абароны Беларусі, 1 лютага 2023 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  13. ^ «Інтэрфакс». Расея запусьціла ракеты «Іскандэр-М» - праводзіць вучэньні // Газэта «Наша ніва», 20 верасьня 2014 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  14. ^ Прэзыдэнтка Літвы: разьмяшчэньне «Іскандэраў» пад Калінінградам — чарговы агрэсіўны крок Расеі // Беларуская служба Радыё «Свабода», 18 кастрычніка 2016 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  15. ^ ДД. ЗША пачынаюць выхад з дамовы аб ракетах сярэдняй і малой дальнасьці // Тэлеканал «Белсат», 17 студзеня 2019 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  16. ^ Расейскае войска пераўзброілі ракетнымі комплексамі «Іскандэр» // Партал «Наша ніва», 22 лістапада 2019 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  17. ^ Радыё «Нямецкая хваля». У НАТО заявілі пра перакідваньне ў Беларусь 30 тысяч салдат Расеі // Газэта «Новы час», 3 лютага 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  18. ^ Вучэньні «Саюзная рашучасьць – 2022» афіцыйна стартавалі, на іх разгарнулі «Іскандэр-М» // Беларуская служба Радыё «Свабода», 10 лютага 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  19. ^ Вучэньні працягваюцца: зьнішчальнікі Су-30СМ правялі палёты ў складаных умовах // Радыё «Спадарожнік», 14 лютага 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  20. ^ Ці магчымае ўварваньне Расеі ва Ўкраіну // Партал «Наша ніва», 13 лютага 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  21. ^ Лукашэнка азнаёміўся зь дзеяньнем сумеснай групоўкі «Палянэзаў» і «Іскандэраў» // Беларускае тэлеграфнае агенцтва, 17 лютага 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  22. ^ Лукашэнка: Беларусь купіла ў Расеі «Іскандэры» і С-400 // БелТА, 19 траўня 2022 г. Архіўная копія ад 19 траўня 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  23. ^ Украінскі Генштаб паведамляе пра перакінуты на Берасьцейшчыну дывізіён «Іскандэраў» // «Эўрапейскае радыё для Беларусі», 24 траўня 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  24. ^ Канстанцін Катышаў, часопіс «Карэспандэнт» (Украіна). Беларускі аэрадром — цяпер пад поўным кантролем Расеі // Партал «Новы час», 7 ліпеня 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  25. ^ Руслан Ігнатовіч. 233-і дзень поўнамаштабнай вайны Расеі супраць Украіны // Тэлеканал «Белсат», 14 кастрычніка 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  26. ^ Лукашэнка і Пуцін дамовіліся аб падрыхтоўцы экіпажаў самалётаў арміі Беларусі са спэцыфічнымі боепрыпасамі // БелТА, 19 сьнежня 2022 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
  27. ^ Далёкасьць трапляньня да 500 км і непаражальнасьць для ППА // БелТА, 1 лютага 2023 г. Архіўная копія ад 1 лютага 2023 г. Праверана 4 лютага 2023 г.
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.